Żywiec gruczołowaty
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żywiec gruczołowaty | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cardamine glanduligera O.Schwarz Repert. Spec. Nov. Regni Veg. 46: 188 1939 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Żywiec gruczołowaty (Cardamine glanduligera O.Schwarz) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych. Jest subendemitem ogólnokarpackim. Poza Karpatami występuje tylko w niewielu miejscach na południowo-wschodniej części niżu.
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]W polskiej literaturze gatunek znany pod nazwą żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa Waldst. & Kit.)[3][4]. Jednak według nowszych ujęć taksonomicznych gatunek ten należy do rodzaju rzeżucha (Cardamine) i jego prawidłowa nazwa to Cardamine glanduligera O.Schwarz[5][6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Wzniesiona, naga, nierozgałęziona, osiąga wysokość 10–30 cm.
- Liście
- Roślina wytwarza tylko kilka liści: przy ziemi 1 lub 2 liście odziomkowe i na łodydze, w jej górnej części 3 liście tworzące okółek. Wszystkie liście są złożone – dłoniasto trójlistkowe. Poszczególne listki są lśniące, podługowatolancetowate i zaostrzone, a ich brzegi są nierówno ząbkowane. Wyrastają równocześnie z kwiatami.
- Kwiaty
- Wyrastają na długich szypułkach na szczycie łodygi, tworząc grono zawierające tylko kilka dużych kwiatów. Zarówno kielich, jak i korona są wolne i mają po cztery listki. Płatki korony mają fioletowy kolor, słupek jest jeden, pręcików 6 dwusilnych (4 dłuższe i 2 krótsze).
- Owoc
- Wydłużona łuszczyna z okrągławymi, ciemnymi nasionami.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, geofit. Kwitnie wiosną (kwiecień), przed rozwojem liści drzew, pod którymi rośnie. Jest owadopylna, ma słaby zapach czosnku. Rośnie przeważnie w lasach liściastych (głównie bukowych), gdzie tworzy często całe łany, ale spotkać ją można także w lasach mieszanych i iglastych. Roślina cieniolubna, typowo leśna. W Tatrach rośnie głównie w reglu dolnym, ale dochodzi aż do wysokości 1500 m n.p.m. Gatunek charakterystyczny dla All. Fagion, Ass. Dentario glandulosae-Fagetum[7]. Liczba chromosomów 2n= 48[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
- ↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ The Plant List Cardamine glanduligera. [dostęp 2011-04-27].
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.