Przejdź do zawartości

Fobia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Xett (dyskusja | edycje)
5953 edycje
m Przywrócono przedostatnią wersję, jej autor to Jrmo. Autor wycofanej edycji to 83.22.45.204.
Nie podano opisu zmian
Linia 158: Linia 158:
* http://www.phobia-anxiety.org/
* http://www.phobia-anxiety.org/
* http://www.medterms.com/
* http://www.medterms.com/
*Fobia [http://www.iltuobenessere.com attacchi di panico] University of Turin research
* http://www.phobia-fear-release.com/
* http://www.phobia-fear-release.com/


Wersja z 07:53, 16 kwi 2008

Szablon:ICDDSM Fobia (nowołac. phobia "stany lęku u neuropatów", z stgr. φόβος phóbos "strach, lęk") to zaburzenie nerwicowe, którego objawem osiowym jest uporczywy lęk przed różnymi określonymi sytuacjami, zjawiskami lub przedmiotami, związany z unikaniem sytuacji wywołujących go i utrudnieniem funkcjonowania w społeczeństwie. Fobie wywołane są przez pewne sytuacje lub obiekty zewnętrzne wobec osoby przeżywającej lęk, które obiektywnie nie są niebezpieczne. Cierpi na nie około 10% ludzkości.

Zasadniczy obraz fobii to przesadne reakcje zaniepokojenia i trwogi, pomimo świadomości o irracjonalności własnego lęku i zapewnień, że obiekt strachu nie stanowi realnego zagrożenia. Co więcej powoduje to chęć ukrycia fobii i odkrycie, lub nawet samo myślenie o odkryciu przez kogoś przypadłości może prowadzić do ataków paniki.

DSM IV (klasyfikacja zaburzeń psychicznych) dzieli fobie na specyficzne i fobię społeczną. Fobie specyficzne to fobie przed: zwierzętami, obiektami, sytuacjami społecznymi (np. zamknięte pomieszczenia, windy) krwią i zranieniem, chorobami czy śmiercią. Fobia sytuacyjna związana jest z lękiem przed wykonaniem jakiejś zawstydzającej czynności na oczach innych ludzi i nieumiejętności jej kontrolowania-zatrzymania np. potrzeba fizjologiczna oddania kału, moczu itp. Czasem poczucie strachu wywołuje już sama myśl o braku kontroli nad własnym zachowaniem. ICD-10 wyróżnia wśród zaburzeń lękowych w postaci fobii (F40) agorafobię, fobie społeczne, specyficzne (izolowane) postaci fobii, inne zaburzenia lękowe w postaci fobii oraz fobie bliżej nie określone.

Podobnie jak w przypadku innych (zaburzeń lękowych), fobia zazwyczaj wiąże się z objawami psychosomatycznymi, na przykład z przyspieszeniem bicia serca, suchością w ustach, szczękościskiem, nadmiernym poceniem się, zawrotami głowy oraz poczuciem utraty kontroli nad swoim zachowaniem lub subiektywnym poczuciem choroby psychicznej. Zdarza się, że lęk fobiczny współistnieje z epizodami depresji, może wywołać stan przedzawałowy, ustanie bicia serca, drętwienie kończyn, znaczny spadek lub wzrost ciśnienia, bezdech, duszności, zaburzenia spostrzegania i mowy, ucisk na klatkę piersiową, głowę, nos lub brzuch i in.; może prowadzić do omdleń oraz arytmii serca.

Fobie są całkowicie uleczalne w procesie psychoterapeutycznym.

Postaci fobii

  • agorafobia F40.0 (10 – 50% wszystkich fobii, początek we wczesnej dorosłości)
  • fobia społeczna F40.1 (10% wszystkich fobii, początek w adolescencji)
  • Specyficzne (izolowane) postacie fobii F40.2 (fobie proste)

fobie dotyczące zwierząt i owadów (zoofobie)

(5 – 15% wszystkich fobii, początek w dzieciństwie); lęk może występować nie tylko przed samymi zwierzętami, ale także przedstawiającymi je zdjęciami i obrazkami i wszystkim co może kojarzyć im się z obiektem lęku

fobie dotyczące elementów otoczenia naturalnego

(20% wszystkich fobii)

fobie dotyczące urazów i chorób

(15 – 25% wszystkich fobii, początek w wieku średnim)

fobie sytuacyjne

fobie dotyczące relacji interpersonalnych

inne

Przyczyny

Fobia może być nabyta poprzez warunkowanie klasyczne - gdy dana osoba kojarzy obiekt wywołujący lęk z niebezpieczeństwem. (Na przykład jako dziecko mogła być straszona pająkami, zamknięta w szafie, gdzie był pająk lub widziała paniczne reakcje swoich rodziców na pająka.) Takie wyjaśnienie oferują teorie behawiorystyczne.

Teorie wywodzące się z konwencji psychoanalitycznej, akcentujące znaczenie nieświadomości w ludzkim życiu postulują istnienie kilku mechanizmów powstawania reakcji fobicznych jak przeniesienie agresji, czy regresja. W wyniku przeniesienia obiekt lęku spostrzegany jest zagrażający, dochodzi do projekcji (przypisywania) własnych wypartych emocji obiektowi lęku. Zagrożenie wywoływać mogą własne niechciane i nieakceptowane emocje, jak agresja lub projekcja własnych skłonności z poprzednich faz rozwoju psychoseksualnego.

W psychologii ewolucyjnej akcentuje się przystosowawczą rolę fobii. Np. lęk przed pająkami, innymi jadowitymi owadami czy gadami był przystosowawczy z punktu widzenia przetrwania organizmów, toteż postawa taka jest związana z naszym repertuarem genowym i jest bardzo łatwo uaktywniana w codziennym życiu.

Leczenie

Jednym ze sposobów opanowywania fobii jest systematyczna desensytyzacja (odwrażliwianie), terapia taka polega na stopniowym konfrontowaniu pacjenta z przedmiotem jego lęku.

Stosuje się także wygaszanie reakcji poprzez tzw. zanurzanie, czyli doprowadzanie do kontaktu pacjenta z bodźcem lękowym, zamiast jego unikania - ogrody zoologiczne prowadzą kursy edukacyjne dotyczące ofidiofobii, na których zainteresowani mogą dowiedzieć się prawdy o wężach, ich zwyczajach i w jaki sposób należy się z nimi obchodzić.

Niekiedy stosowana jest także terapia implozywna.

W NLP jedną z metod terapii jest desensytyzacja w wyobraźni. Zakłada, że lęk jest odpowiedzią na błędy w postrzeganiu świata i zjawisk i stara się je naprawić. Dzięki tej metodzie możemy zredukować fobię do minimum, lub nawet zupełnie wyeliminować.

Psychoanalitycy postulują uświadomienie pacjentowi symbolicznych treści skrywających się pod postacią fobii. Na przykład lęk kobiety przed pająkiem może być przeniesieniem lęku przed agresywnym mężczyzną.

Linki zewnętrzne

Szablon:Hmed

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fobia&oldid=12156693”