Józef Niemirowicz Szczytt (zm. 1745): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
infobox |
uzupełnienie merytoryczne plus przypisy |
||
Linia 27: | Linia 27: | ||
'''Józef Niemirowicz-Szczytt (Józef Szczytt Niemirowicz / Józef Szczytt)''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (zm. [[4 marca]] [[1745]] roku) – kasztelan mścisławski (od [[1740]]), poseł na sejmy, cześnik litewski (od 1717), starosta jaśwojński (od 1717) i koronowski |
'''Józef Niemirowicz-Szczytt (Józef Szczytt Niemirowicz / Józef Szczytt)''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (zm. [[4 marca]] [[1745]] roku) – kasztelan mścisławski (od [[1740]]), poseł na sejmy, cześnik litewski (od 1717), starosta jaśwojński (od 1717) i koronowski |
||
Syn [[Krzysztof Niemirowicz Szczytt|Krzysztofa Benedykta Niemirowicza-Szczytta]], kasztelana smoleńskiego, i jego trzeciej żony Anny z Kieżgajło-Zawiszów I voto za Czerniewskim II voto za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim, starostą krzepickim. Anna była córką Jana, starosty brasławskiego, i Apolonii z Kryszpin-Kirszenszteinów, córki podskarbiego wielkiego litewskiego [[Hieronim Kryszpin-Kirszensztein|Hieronima]]. |
Syn [[Krzysztof Niemirowicz Szczytt|Krzysztofa Benedykta Niemirowicza-Szczytta]], kasztelana smoleńskiego, i jego trzeciej żony Anny z Kieżgajło-Zawiszów<ref>A. Naramowski, ''Powitanie Jaśnie Oświeconego...,'' Wilno 1725, s. 5-6</ref><ref>Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Tom V, rok 1914, s. 196, przypis nr 2</ref><ref>T.Żychliński, ''Złota Księga Szlachty Polskiej'', Rocznik IV, Poznań 1882, s. 363-364</ref> I voto za Czerniewskim II voto za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim, starostą krzepickim. Anna była córką Jana, starosty brasławskiego, i Apolonii z Kryszpin-Kirszenszteinów, córki podskarbiego wielkiego litewskiego [[Hieronim Kryszpin-Kirszensztein|Hieronima Kryszpina-Kirszenszteina]]. |
||
Miał dwóch rodzonych braci i siostrę: |
Miał dwóch rodzonych braci i siostrę: |
||
Linia 33: | Linia 33: | ||
* Dominika |
* Dominika |
||
* Teresę za [[Józef Benedykt Tyszkiewicz|Józefem Benedyktem Tyszkiewiczem]] |
* Teresę za [[Józef Benedykt Tyszkiewicz|Józefem Benedyktem Tyszkiewiczem]] |
||
oraz przyrodniego brata Benedykta (z drugiej żony ojca - Katarzyny |
oraz przyrodniego brata Benedykta (z drugiej żony ojca - Katarzyny Bennet). |
||
== Działalność polityczna == |
== Działalność polityczna == |
||
Linia 47: | Linia 47: | ||
Józef Niemirowicz-Szczytt posiadał znaczne dobra w województwie połockim (m.in. Juchowicze, Wichowicze, [[Prozoroki]], Szo, Sanniki, Rudniki, Bobynicze, Orzechowno, Pojeziory), a także Karolowy Most, Klepacze, [[Datnów]] i Wojdatany, |
Józef Niemirowicz-Szczytt posiadał znaczne dobra w województwie połockim (m.in. Juchowicze, Wichowicze, [[Prozoroki]], Szo, Sanniki, Rudniki, Bobynicze, Orzechowno, Pojeziory), a także Karolowy Most, Klepacze, [[Datnów]] i Wojdatany, |
||
Podobnie jak ojciec, był współfundatorem i dobrodziejem klasztoru karmelitów bosych w [[Kowno|Kownie]], w którym został pochowany. Zobowiązał się również do wybudowania murowanego kościoła dla bernardynów w [[Datnów|Datnowie]]. |
Podobnie jak ojciec, był współfundatorem i dobrodziejem klasztoru karmelitów bosych w [[Kowno|Kownie]], w którym został pochowany<ref>Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Tom V, rok 1914, s. 196-201</ref>. Zobowiązał się również do wybudowania, zapewniając ku temu środki finansowe, murowanego kościoła dla bernardynów w [[Datnów|Datnowie]]. |
||
Główną rezydencją Józefa i jego potomków były Juchowicze. |
|||
W [[Wilno|Wilnie]] do 1748 znajdował się jego pałac. |
W [[Wilno|Wilnie]] do 1748 znajdował się jego pałac. |
||
Linia 63: | Linia 65: | ||
* Mariannę (zm. 1797), w Zakonie Sióstr Wizytek w Wilnie (imię zakonne Joanna Franciszka) |
* Mariannę (zm. 1797), w Zakonie Sióstr Wizytek w Wilnie (imię zakonne Joanna Franciszka) |
||
Po śmierci Józefa Niemirowicza-Szczytta, Petronella wyszła ponownie za mąż za [[Szymon Syruć|Szymona Sirucia]], |
Po śmierci Józefa Niemirowicza-Szczytta, Petronella wyszła ponownie za mąż za [[Szymon Syruć|Szymona Sirucia]], |
||
== Józef Niemirowicz Szczytt w twórczości Adama Naramowskiego == |
|||
Jezuita, pisarz historyczny [[Adam Naramowski]] dedykował Józefowi Niemirowiczowi Szczyttowi dwa utwory: |
|||
* panegiryk z 1712 ''Penna Maiestas scientiarum...'' |
|||
* kazanie z 1725 ''POWITANIE Jáśnie Oświeconego TRYBUNAŁU Wielkiego Xięstwá Litewskiego W Niedzielę trzecią po Wielkieynocy MIANE, A pod Prześwietnym Imienie dążącego w Herbowney PODKOWIE do nieśmiertelney Sławy Iáśnie Wielmożnego Iego Mości Pana JOZEFA NIEMIROWICZA SZCZYTA CZESNIKA W. X. L. Starosty Jaswońskiego &c. FORI COMPOSITI DYREKTORA, na publiczne światło..''.<ref>A. Naramowski, ''Powitanie Jaśnie Oświeconego...,'' Wilno 1725, http://www.epaveldas.lt/object/recordDescription/VUB/VUB01-000524783 </ref>, wygłoszone w [[Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Wilnie|kościele św. Janów]] w [[Wilno|Wilnie]], w którym wychwala jego osobiste zasługi oraz cnoty, oddziedziczone po rodach Niemirowiczów-Szczyttów ze strony ojca i Zawiszów - po stronie matki. |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
Linia 70: | Linia 77: | ||
* Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 243. |
* Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 243. |
||
== Przypisy == |
|||
{{DEFAULTSORT:Szczytt, Józef}} |
{{DEFAULTSORT:Szczytt, Józef}} |
||
[[Kategoria:Cześnicy wielcy litewscy]] |
[[Kategoria:Cześnicy wielcy litewscy]] |
Wersja z 17:02, 14 sty 2016
Jastrzębiec | |
Rodzina | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4.III.1745 |
Ojciec | |
Matka |
Anna Kieżgajło-Zawisza |
Żona |
Petronella Scholastyka Wołodkowicz |
Dzieci |
Antoni Niemirowicz-Szczytt |
Józef Niemirowicz-Szczytt (Józef Szczytt Niemirowicz / Józef Szczytt) herbu Jastrzębiec (zm. 4 marca 1745 roku) – kasztelan mścisławski (od 1740), poseł na sejmy, cześnik litewski (od 1717), starosta jaśwojński (od 1717) i koronowski
Syn Krzysztofa Benedykta Niemirowicza-Szczytta, kasztelana smoleńskiego, i jego trzeciej żony Anny z Kieżgajło-Zawiszów[1][2][3] I voto za Czerniewskim II voto za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim, starostą krzepickim. Anna była córką Jana, starosty brasławskiego, i Apolonii z Kryszpin-Kirszenszteinów, córki podskarbiego wielkiego litewskiego Hieronima Kryszpina-Kirszenszteina.
Miał dwóch rodzonych braci i siostrę:
- Jana Krzysztofa, ożenionego z Ludwiką Pacówną, ojca Józefa i Krzysztofa
- Dominika
- Teresę za Józefem Benedyktem Tyszkiewiczem
oraz przyrodniego brata Benedykta (z drugiej żony ojca - Katarzyny Bennet).
Działalność polityczna
Cześnik litewski (1717), deputat smoleński do Trybunału Litewskiego (1716), poseł z województwa smoleńskiego na sejm grodzieński (1718) i w Warszawie (1719/1720), deputat brasławski do Trybunału Litewskiego i marszałek koła duchownego w Wilnie (1725).
W latach 30. XVIII w. był stronnikiem Radziwiłłów nieświeskich i marszałka nadwornego litewskiego Pawła Sanguszki. W 1733 został obrany na sejmiku w Rosieniach pierwszym posłem księstwa żmudzkiego na sejm elekcyjny. W 1734 zmienił opcję polityczną i podpisał w Wilnie akt konfederacji generalnej litewskiej, zawiązanej przy Stanisławie Leszczyńskim. W sierpniu 1734 objął dowództwo nad oddziałami wojska litewskiego wiernymi Stanisławowi Leszczynskiemu, gdy jego poprzednik Aleksander Pociej,na wieść o zbliżaniu się armii rosyjskiej pod dowództwem gen. Izmajłowa i oddziałów litewskich kanclerza wielkiego litewskiego Michała Serwacego Wiśniowieckiego opuścił wojsko. Po bitwie przedostał się wraz z oddziałami na Podlasie, gdzie zbierali się przywódcy obozu stanisławowskiego na Litwie na czele z Marcjanem Ogińskim i Antonim Pociejem. Jesienią 1734 opuścił stronnictwo.
Posłował z woj. połockiego na sejm pacyfikacyjny w 1736, na którym podpisał dyplom elekcji Augusta III. W stronnictwie radziwiłłowskim trzykrotnie rozważano jego wybór na marszałka Trybunału Litewskiego. W 1740 został kasztelanem mścisławskim.
Zmarł 4 marca 1745 w swoim pałacu w Wilnie. Został pochowany w Kościele Karmelitów Bosych w Kownie, a jego wileński pałac spłonął 11 czerwca 1748 podczas pożaru miasta.
Dobra i fundacje
Józef Niemirowicz-Szczytt posiadał znaczne dobra w województwie połockim (m.in. Juchowicze, Wichowicze, Prozoroki, Szo, Sanniki, Rudniki, Bobynicze, Orzechowno, Pojeziory), a także Karolowy Most, Klepacze, Datnów i Wojdatany,
Podobnie jak ojciec, był współfundatorem i dobrodziejem klasztoru karmelitów bosych w Kownie, w którym został pochowany[4]. Zobowiązał się również do wybudowania, zapewniając ku temu środki finansowe, murowanego kościoła dla bernardynów w Datnowie.
Główną rezydencją Józefa i jego potomków były Juchowicze.
W Wilnie do 1748 znajdował się jego pałac.
Rodzina
Poślubił Petronellę Scholastykę Wolodkowicz (Wołodkiewicz) h. Radwan (1708-1779 Kowno), córkę Franciszka, wojskiego mińskiego, i Zofii z Wańkowiczów, kasztelanki mińskiej, a siostrę Michała, męża Teresy Pacówny (córki pisarza wielkiego litewskiego Krzysztofa Konstantego).
Z Petronellą miał dwóch synów i pięć córek:
- Antoniego - zmarłego młodo i bezpotomnie, pochowanego w Prozorokach
- Krzysztofa (1726-1776) - płk. wojsk francuskich, gen.-mjra wojsk litewskich, starostę jaśwojńskiego, szambelana króla Stanisława Leszczyńskiego
- Teresę, żonę Eustachego Józefa Chrapowickiego, instygatora litewskiego, matkę Józefa Chrapowickiego
- Annę, I voto za miecznikiem kowieńskim Ignacym Chełchowskim II voto za Marcinem Matuszewiczem, matkę Tadeusza Matuszewicza
- Felicjannę (zm. 1766), żonę Józefa Prozora, matkę Karola i Ignacego Kajetana Prozorów
- Zofię, żonę Antoniego Zabiełły, marszałka kowieńskiego, łowczego litewskiego, matkę Józefa, Michała, Szymona oraz Anny za Teodorem Laskarysem
- Mariannę (zm. 1797), w Zakonie Sióstr Wizytek w Wilnie (imię zakonne Joanna Franciszka)
Po śmierci Józefa Niemirowicza-Szczytta, Petronella wyszła ponownie za mąż za Szymona Sirucia,
Józef Niemirowicz Szczytt w twórczości Adama Naramowskiego
Jezuita, pisarz historyczny Adam Naramowski dedykował Józefowi Niemirowiczowi Szczyttowi dwa utwory:
- panegiryk z 1712 Penna Maiestas scientiarum...
- kazanie z 1725 POWITANIE Jáśnie Oświeconego TRYBUNAŁU Wielkiego Xięstwá Litewskiego W Niedzielę trzecią po Wielkieynocy MIANE, A pod Prześwietnym Imienie dążącego w Herbowney PODKOWIE do nieśmiertelney Sławy Iáśnie Wielmożnego Iego Mości Pana JOZEFA NIEMIROWICZA SZCZYTA CZESNIKA W. X. L. Starosty Jaswońskiego &c. FORI COMPOSITI DYREKTORA, na publiczne światło...[5], wygłoszone w kościele św. Janów w Wilnie, w którym wychwala jego osobiste zasługi oraz cnoty, oddziedziczone po rodach Niemirowiczów-Szczyttów ze strony ojca i Zawiszów - po stronie matki.
Bibliografia
- A. Haratym, Szczytt Niemirowicz Józef w: Polski Słownik Biograficzny, Zeszyt 195, 2011, s. 260-261
- Pamiętniki Krzysztofa Zawiszy, wojewody mińskiego, (1666-1721), Warszawa 1862, s. 350.
- Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 243.
Przypisy
- ↑ A. Naramowski, Powitanie Jaśnie Oświeconego..., Wilno 1725, s. 5-6
- ↑ Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Tom V, rok 1914, s. 196, przypis nr 2
- ↑ T.Żychliński, Złota Księga Szlachty Polskiej, Rocznik IV, Poznań 1882, s. 363-364
- ↑ Rocznik Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, Tom V, rok 1914, s. 196-201
- ↑ A. Naramowski, Powitanie Jaśnie Oświeconego..., Wilno 1725, http://www.epaveldas.lt/object/recordDescription/VUB/VUB01-000524783