Talos (dinozaur): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m r2.7.1) (Robot dodaje cs:Talos |
architekta???, - zbędna ilustracja |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
|łacińska = ''Talos'' |
|łacińska = ''Talos'' |
||
|okres istnienia = późny {{okres istnienia grupy organizmów 2|Campanian}} |
|okres istnienia = późny {{okres istnienia grupy organizmów 2|Campanian}} |
||
|opis = |
|opis = Rekonstrukcja z zaznaczonymi odkrytymi kośćmi |
||
|grafika = |
|grafika = Talos.png |
||
|typ = [[strunowce]] |
|typ = [[strunowce]] |
||
|podtyp = [[kręgowce]] |
|podtyp = [[kręgowce]] |
||
Linia 18: | Linia 18: | ||
|rodzina = [[troodony]] |
|rodzina = [[troodony]] |
||
|rodzaj = '''''Talos''''' |
|rodzaj = '''''Talos''''' |
||
|zoolog = Zanno, Varricchio, |
|zoolog = Zanno, Varricchio, O'Connor, Titus i Knell, 2011 |
||
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]] |
|ranga podtaksonu = [[gatunek (biologia)|Gatunki]] |
||
|podtaksony = * '' |
|podtaksony = * ''T. sampsoni'' <small>Zanno ''et al.'', 2011</small> |
||
|synonimy = |
|synonimy = |
||
|wikispecies = |
|wikispecies = |
||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''''Talos''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[dinozaury|dinozaura]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[troodony|troodontów]]. |
'''''Talos''''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[dinozaury|dinozaura]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[troodony|troodontów]] (Troodontidae). |
||
== Systematyka == |
== Systematyka == |
||
[[Plik: |
[[Plik:Talos sampsoni.png|thumb|left|Kończyna tylna UMNH VP 19479]] |
||
Nazwa rodzajowa pochodzi z [[mitologia grecka|mitologii greckiej]]. Użyczył jej [[Talos (olbrzym)|Talos]]{{r|Talos}}, strażnik [[Kreta|Krety]], olbrzym z brązu lub syn jej króla, |
Nazwa rodzajowa pochodzi z [[mitologia grecka|mitologii greckiej]]. Użyczył jej [[Talos (olbrzym)|Talos]]{{r|Talos}}, strażnik [[Kreta|Krety]], olbrzym z brązu lub syn jej króla, codziennie trzykroć obchodzący wyspę i rzucający głazami w przybyszów. Nie można go było zranić prócz jednego miejsca w dolnej części nogi, gdzie niewielka kostka zamykała żyłę. Zranienie w to miejsce spowodowało jego śmierć{{r|G}}. Nazwa ta kojarzy się również z [[język angielski|anglojęzycznym]] słowem ''talon'' oznaczającym "ostro zakrzywiony pazur". Należy dodać, że większość kości holotypu wchodzi w skład szkieletu kończyn dolnych{{r|Talos}}. |
||
Epitet gatunkowy |
Epitet gatunkowy honoruje paleontologa [[Scott D. Sampson|Scotta D. Sampsona]], twórcę Kaiparowits Basin Project{{r|Talos}}. |
||
Holotyp oznakowano UMNH VP 19479{{r|Talos}}. |
Holotyp oznakowano UMNH VP 19479{{r|Talos}}. |
||
Linia 40: | Linia 40: | ||
Do autapomorfii tego rodzaju zaliczono{{r|Talos}}: |
Do autapomorfii tego rodzaju zaliczono{{r|Talos}}: |
||
* wybitnie zwężony mostek pomiędzy kłykciami [[kość skokowa|kości skokowej]] |
* wybitnie zwężony mostek pomiędzy kłykciami [[kość skokowa|kości skokowej]] |
||
* kształt proksymalnej bruzdy |
* kształt proksymalnej bruzdy oddzielającej trzon kości skokowej od jej wznoszącego się wyrostka, szerokiej i przypominającej literę V |
||
* niewielką guzowatość na IV kości [[śródstopie|śródstopia]] w miejscu przyczepu więzadła pobocznego bocznego |
* niewielką guzowatość na IV kości [[śródstopie|śródstopia]] w miejscu przyczepu więzadła pobocznego bocznego |
||
== Rozmieszczenie geograficzne == |
== Rozmieszczenie geograficzne == |
||
Szczątki talosa znaleziono w skałach [[formacja Kaiparowits|formacji Kaiparowits]], datowanych na górny [[kampan]]. Leży ona na południu [[Stany Zjednoczone| |
Szczątki talosa znaleziono w skałach [[formacja Kaiparowits|formacji Kaiparowits]], datowanych na górny [[kampan]]. Leży ona na południu [[Stany Zjednoczone|amerykańskiego]] [[Podział terytorialny Stanów Zjednoczonych|stanu]] [[Utah]]. Holotyp, pochodzący ze środka środkowej podjednostki tej [[formacja (geologia)|formacji]], znaleziono w północnej części Kaiparowits Plateau. Spoczywał w zielonokawoszarej skale złożonej z drobnych [[piaskowiec|piaskowców]] i [[aleuryty|aleurytów]] wśród pozostałości [[ślimaki|ślimaków]] słodkowodnych i muszki [[małże|małży]], na wysokości 260 m od podstawy formacji. W okolicy znaleziono też szczątki dinozaurzych [[jajo (biologia)|jaj]]{{r|Talos}}. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Przypisy|przypisy= |
{{Przypisy|przypisy= |
||
<ref name="Talos">{{ |
<ref name="Talos">{{Cytuj pismo |autor=Lindsay E. Zanno, David J. Varricchio, Patrick M. O'Connor, Alan L. Titus, Michael J. Knell |tytuł=A new troodontid theropod, </em>Talos sampsoni<em> gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=6 (9): e24487 |język=en |data=2011 |doi=10.1371/journal.pone.0024487}}</ref> |
||
<ref name="G">{{cytuj książkę|nazwisko=Grimal|imię=Pierre|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej|wydawca=Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu|data=1997|strony=332-333|isbn=978-83-04-04673-3}}</ref> |
<ref name="G">{{cytuj książkę|nazwisko=Grimal|imię=Pierre|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej|wydawca=Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu|data=1997|strony=332-333|isbn=978-83-04-04673-3}}</ref> |
||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Kategoria:Troodony]] |
[[Kategoria:Troodony]] |
||
[[Kategoria:Dinozaury kredy]] |
[[Kategoria:Dinozaury kredy]] |
Wersja z 13:40, 21 wrz 2011
{{{nazwa łacińska}}}[1] | |||
Zanno, Varricchio, O'Connor, Titus i Knell, 2011 | |||
Okres istnienia: późny kampan | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
(bez rangi) | celurozaury | ||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
Talos | ||
Gatunki | |||
|
Talos – rodzaj dinozaura z rodziny troodontów (Troodontidae).
Systematyka
Nazwa rodzajowa pochodzi z mitologii greckiej. Użyczył jej Talos[2], strażnik Krety, olbrzym z brązu lub syn jej króla, codziennie trzykroć obchodzący wyspę i rzucający głazami w przybyszów. Nie można go było zranić prócz jednego miejsca w dolnej części nogi, gdzie niewielka kostka zamykała żyłę. Zranienie w to miejsce spowodowało jego śmierć[3]. Nazwa ta kojarzy się również z anglojęzycznym słowem talon oznaczającym "ostro zakrzywiony pazur". Należy dodać, że większość kości holotypu wchodzi w skład szkieletu kończyn dolnych[2].
Epitet gatunkowy honoruje paleontologa Scotta D. Sampsona, twórcę Kaiparowits Basin Project[2].
Holotyp oznakowano UMNH VP 19479[2].
Budowa ciała
Zwierzę mierzyło około 2 m długości. Masę jego ciała szacuje się na 38 kg[2].
Do autapomorfii tego rodzaju zaliczono[2]:
- wybitnie zwężony mostek pomiędzy kłykciami kości skokowej
- kształt proksymalnej bruzdy oddzielającej trzon kości skokowej od jej wznoszącego się wyrostka, szerokiej i przypominającej literę V
- niewielką guzowatość na IV kości śródstopia w miejscu przyczepu więzadła pobocznego bocznego
Rozmieszczenie geograficzne
Szczątki talosa znaleziono w skałach formacji Kaiparowits, datowanych na górny kampan. Leży ona na południu amerykańskiego stanu Utah. Holotyp, pochodzący ze środka środkowej podjednostki tej formacji, znaleziono w północnej części Kaiparowits Plateau. Spoczywał w zielonokawoszarej skale złożonej z drobnych piaskowców i aleurytów wśród pozostałości ślimaków słodkowodnych i muszki małży, na wysokości 260 m od podstawy formacji. W okolicy znaleziono też szczątki dinozaurzych jaj[2].
- ↑ {{{nazwa łacińska}}}, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g Lindsay E. Zanno, David J. Varricchio, Patrick M. O'Connor, Alan L. Titus, Michael J. Knell. A new troodontid theropod, Talos sampsoni gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America. „PLoS ONE”. 6 (9): e24487, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024487. (ang.).
- ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 1997, s. 332-333. ISBN 978-83-04-04673-3.