Ług (hydrobiologia)

Ług – staropolskie słowo związane z miejscami podmokłymi^[1], które oznaczało:

bagno^[2]^[3]^[4]^[5], mokradło^[2]^[6]^[3]^[5], moczar^[2]^[6], trzęsawisko^[6]
bagnistą łąkę^[6]^[7]^[8]^[9], łęg^[7]
jezioro^[3]
gaj^[3]^[5] lub też święty gaj w Biblii, w którym oddawano cześć pogańskim bóstwom^[3]^[2]
nizinę^[2], nizinny brzeg rzeki^[2]
łąkę^[8]^[9]
smugę w polu^[8]

Niektórzy precyzują, że mogła to być bagnista łąka położona wśród lasów (np. Zǔorowi–ług^[8]), inni, że nadrzeczna, czasem podmokła^[9].

Według Słownika etymologicznego języka polskiego Aleksandra Brücknera z 1927 roku, sens słów ług i łęg pokrywał się w pewnym zakresie. Obydwa oznaczały nizinę, nizinny brzeg rzeki lub moczar^[2]. Zdaniem niektórych badaczy pochodzą one prawdopodobnie od jakiegoś słowa oznaczającego zbiornik wodny lub kałużę, a wyraz ług był używany do określenia podmokłej łąki^[1].

Obszary położone na ługu były to tereny podmokłe. Określenie to stosowano zarówno w odniesieniu do terenów otwartych jak i okresowo zalewanych, porośniętych drzewami. Gleby na ługu (mady wiślane) były bardzo żyzne^[1].

Łuża w nazwie krainy historycznej Łużyce pochodzi prawdopodobnie od wyrazu ług^[2], oznaczającego zbiornik wodny, kałużę^{[potrzebny przypis]}, słowo Łużyce byłoby określeniem krainy nizinnej, moczarowej^[2].

Pospolite niegdyś słowo ług przetrwało do czasów obecnych w nazwach własnych^[9].

Zobacz też

Ług – inne znaczenia hasła

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Łukasz MaurycyŁ.M. Staniaszek Łukasz MaurycyŁ.M., Łużyce – zapomniany mikroregion etnograficzny nad Wisłą., „Zwierciadło Etnologiczne”, 1, Szczecin: Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Szczecińskiego, 2012, s. 125–140, ISBN 978-83-7516-520-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Słownik staropolski. Tom IV L – M. Stanisław Urbańczyk, Zenon Klemensiewicz, Jan Safarewicz, Władysław Kuraszkiewicz, Witold Taszycki (komitet red.). Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1963 – 1965, s. 128. [dostęp 2016-10-05].
↑ Samuel Bogumił Linde: Słownik języka polskiego. T. 1, cz. 2: G-L. Warszawa: Drukarnia XX. Piiarów, 1808, s. 1307. [dostęp 2016-10-05].
↑ ^a ^b ^c Mariusz Górniak & Roman Mazurkiewicz: Ług – Słownik Staropolski – największa baza haseł i zwrotów staropolskich. [dostęp 2016-10-05].
↑ ^a ^b ^c ^d Słownik polszczyzny XVI wieku T. 12: L – Łżywy. Maria Renata Mayenowa (red.), Franciszek Pepłowski (red.) i in.. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1979, s. 607. [dostęp 2016-10-05].
↑ ^a ^b Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiedzki: M. Arcta Słownik Staropolski. Warszawa: M. Arcta, ok. 1920.
↑ ^a ^b ^c ^d Jan Karłowicz: Słownik gwar polskich. T. trzeci, L do O. Kraków: Akademia Umiejętności, 1903, s. 81. [dostęp 2016-10-04].
↑ ^a ^b ^c ^d Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 4-5, ISBN 83-239-9607-5 .

Linki zewnętrzne

Słownik staropolski. pjs.ijp-pan.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-15)]. na stronie Pracowni Języka Staropolskiego Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie

[Stanaszek12-1] Łukasz MaurycyŁ.M. Staniaszek Łukasz MaurycyŁ.M., Łużyce – zapomniany mikroregion etnograficzny nad Wisłą., „Zwierciadło Etnologiczne”, 1, Szczecin: Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Szczecińskiego, 2012, s. 125–140, ISBN 978-83-7516-520-1 .

[Bruckner1927-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Aleksander Brückner: Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927.

[SJS6365-3] Słownik staropolski. Tom IV L – M. Stanisław Urbańczyk, Zenon Klemensiewicz, Jan Safarewicz, Władysław Kuraszkiewicz, Witold Taszycki (komitet red.). Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1963 – 1965, s. 128. [dostęp 2016-10-05].

[Linde1808-4] Samuel Bogumił Linde: Słownik języka polskiego. T. 1, cz. 2: G-L. Warszawa: Drukarnia XX. Piiarów, 1808, s. 1307. [dostęp 2016-10-05].

[wwwstaropolskapl-5] Mariusz Górniak & Roman Mazurkiewicz: Ług – Słownik Staropolski – największa baza haseł i zwrotów staropolskich. [dostęp 2016-10-05].

[Bak79-6] Słownik polszczyzny XVI wieku T. 12: L – Łżywy. Maria Renata Mayenowa (red.), Franciszek Pepłowski (red.) i in.. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich : Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1979, s. 607. [dostęp 2016-10-05].

[Krasnowolski1920-7] Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiedzki: M. Arcta Słownik Staropolski. Warszawa: M. Arcta, ok. 1920.

[Karlowicz1903-8] Jan Karłowicz: Słownik gwar polskich. T. trzeci, L do O. Kraków: Akademia Umiejętności, 1903, s. 81. [dostęp 2016-10-04].

[hydronimy-9] Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 4-5, ISBN 83-239-9607-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]