Świeczka zgasła
_(cropped).jpg) Strona wydania z 1880 | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Data powstania |
po 1861–1865(?) |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1880 |
Świeczka zgasła − jednoaktowa, komediowa sztuka teatralna autorstwa Aleksandra Fredry, wystawiona po raz pierwszy w dniu 14 lutego 1877 roku, już po śmierci autora.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Dokładna data powstania utworu nie jest znana[1]. Zdaniem Stanisława Pigonia sztuka została napisana nie wcześniej niż po 1861, a może nawet po 1865[1]. Komitet zajmujący się spuścizną Fredry po jego śmierci ocenił sztukę jako średnią i przeznaczył do wystawienia w 1878[2]. Jednak premiera odbyła się we Lwowie już 14 lutego 1877[2], 18 lutego 1877 wystawiono ją w Krakowie, zaś 28 czerwca 1877 w Warszawie[2]. Drukiem sztuka ukazała się po raz pierwszy w 1880 w tomie X pośmiertnego wydania dzieł Fredry (s. 147–172)[2].
Opis fabuły[edytuj | edytuj kod]
Główni bohaterowie sztuki opisani są w tekście po prostu jako „Pani” i „Pan”, jednak w toku akcji okazują się mieć na imię Władysław i Jadwiga. Pewnej deszczowej nocy przypadkowo podróżują wspólnie pocztowym dyliżansem, a po jego niegroźnym wypadku są zmuszeni spędzić razem trochę czasu w bardzo skromnej, zimnej i ciemnej izbie, będącej przypadkowo napotkanym schronieniem. Humor sztuki polega na skontrastowaniu dwóch zupełnie odmiennych etapów ich relacji. Początkowo, gdy nie widzą swoich twarzy i mają o sobie zdecydowanie niekorzystne wyobrażenia, traktują się bardzo obcesowo. Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy zauważają, że są dla siebie nawzajem bardzo atrakcyjni.
Inscenizacje[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza inscenizacja sztuki po II wojnie światowej miała swą premierę 30 września 1951 w Teatrze im. Żeromskiego w Kielcach. Od tego czasu była wielokrotnie wystawiana na deskach teatrów różnych polskich miast, a także w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji. Jej ostatnia ekranizacja miała miejsce w kwietniu 2013 roku, kiedy to spektakl w reżyserii Jerzego Stuhra był transmitowany na żywo ze studia TVP Katowice w ramach projektu Trzy razy Fredro. Wcześniejsze spektakle telewizyjne to: 1980 (reż. Andrzej Łapicki), 1965 (reż. Zdzisław Karczewski), 1961 (reż. Jan Świderski), 1956 (reż. Marian Wyrzykowski)[3]. Sztuka została również kilkukrotnie zrealizowana w Teatrze Polskiego Radia: dwukrotnie w 1953 (reż. Jerzy Ronard Bujański oraz Zbigniew Kopalko), w 2001 i 2002 (reż. Andrzej Zakrzewski)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Pigoń 1957 ↓, s. 379.
- ↑ a b c d Pigoń 1957 ↓, s. 380.
- ↑ Aleksander Fredro. Filmpolski.pl.
- ↑ Świeczka zgasła, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [online] [dostęp 2023-09-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Świeczka zgasła w bazie e-teatr.pl [dostęp 2015-05-07]
- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza IX. T. 9. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1957, s. 307–435, seria: Pisma wszystkie.