Świeradów-Zdrój (przystanek kolejowy)

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Świeradów-Zdrój
Obiekt zabytkowy nr rej. A/5987 z 10 grudnia 2015 roku
Ilustracja
Przystanek Świeradów-Zdrój w lutym 2024 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Świeradów-Zdrój

Lokalizacja

ul. Dworcowa 1,
59-850 Świeradów-Zdrój

Zarządca

DSDiK[a][1]

Data otwarcia

31 października 1909

Poprzednie nazwy

Bad Flinsberg
* (1909–1945),
Włyńsk
* (1945–1946),
Świeradów Zdrój
* (1946–2023)[2][3]

Rodzaj

przystanek osobowy

Dane techniczne
Liczba peronów

1

Liczba krawędzi
peronowych

1

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie Świeradowa-Zdroju
Mapa konturowa Świeradowa-Zdroju, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Świeradów-Zdrój”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Świeradów-Zdrój”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Świeradów-Zdrój”
Położenie na mapie powiatu lubańskiego
Mapa konturowa powiatu lubańskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Świeradów-Zdrój”
Ziemia50°54′41,17″N 15°20′35,83″E/50,911436 15,343286
Multimedia w Wikimedia Commons

Świeradów-Zdrój – przystanek osobowy w Świeradowie-Zdroju, położony w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego.

Dawniej jedna z najważniejszych stacji kolejowych Kolei Gór Izerskich (z niem. Isergebirgsbahn). Została oddana do użytku 31 października 1909 roku wraz z uruchomieniem linii kolejowej z Mirska. Funkcję pasażerską pełniła pierwotnie do 11 lutego 1996 roku, natomiast w 1998 roku zawieszono połączenia towarowe. W 2012 roku zabudowa stacji stała się własnością miasta, natomiast w latach 2018–2019 przeszła rewitalizację i adaptację na cele muzealno-kulturowe. 10 grudnia 2023 roku po rewitalizacji linii Gryfów Śląski – Świeradów-Zdrój powróciły regularne połączenia pasażerskie, a w Świeradów-Zdrój stał się ostatnim przystankiem linii kolejowej nr 317.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Przystanek Świeradów-Zdrój położony jest we wschodniej części miasta Świeradów-Zdrój, przy ulicy Dworcowej, na wschód od drogi wojewódzkiej nr 358, w odległości około 500 m od ulicy Zdrojowej. Administracyjnie znajduje się on w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim[4].

Przystanek jest położony na wysokości 460 m n.p.m.[5]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kolej Gór Izerskich (do 1945 roku)[edytuj | edytuj kod]

Powstanie stacji w Świeradowie-Zdroju wiązało się z budową linii kolejowej z Mirska, a pierwsza koncepcja jej budowy powstała w 1901 roku, lecz ostatecznie budowę linii rozpoczęto z inicjatywy prywatnej w marcu 1908 roku. Projekt budowy zakładał powstanie na terenie stacji m.in. dworca kolejowego, który miał być największym tego typu obiektem położonym wzdłuż linii późniejszej Kolei Gór Izerskich, a architektonicznie miał nawiązywać do uzdrowiskowej zabudowy miasta. Dodatkowo zaplanowano budowę rampy przeładunkowej, magazynu i placu składowego, gdyż spodziewano się dowozu dużej ilości materiałów budowlanych na potrzeby rozbudowującego się wówczas kurortu[6].

Linię do Świeradowa-Zdroju ukończono 1 października 1909 roku, a uroczyste otwarcie odbyło się 31 października tego samego roku. Przedłużenie linii do Świeradowa Nadleśnictwa oddano do regularnego użytku 5 czerwca 1910 roku. Głównym kierunkiem pociągów do 1945 roku była stacja Mirsk, na której pasażerowie przesiali się do pociągów państwowych. Większość z nich była skomunikowana z pociągami Kolei Gór Izerskich[7][8][9].

Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]

Pieczątka stacji z 1986 roku

Po II wojnie światowej cała infrastruktura dawnej stacji przeszła w zarząd Polskich Kolei Państwowych. Stację tę polscy kolejarze przejęli we wrześniu 1945 roku, natomiast pierwszy pociąg po odbudowie mostu nad Kwisą przyjechał do Świeradowa-Zdroju 18 grudnia 1946 roku. Odświętnie udekorowany skład przyprowadził burmistrz Mirska Ludwik Żak. Wydłużono wtedy też relacje pociągów regionalnych ze Świeradowa-Zdroju, które zamiast kończyć bieg na stacji węzłowej Mirsk jeździły głównie do Legnicy przez Gryfów Śląski i Lwówek Śląski[10][9].

Ostatni pociąg pasażerski ze stacji Świeradów Zdrój odjechał 11 lutego 1996 roku, a przez następne dwa lata kursowały jeszcze pociągi towarowe[11].

Rewitalizacja zabudowy stacji kolejowej[edytuj | edytuj kod]

Świeradów Zdrój w 2008 roku

W 2008 roku zapoczątkowano propozycję przejęcia linii kolejowej położonej na terenie miasta Świeradów-Zdrój przez władze miasta. Projekt ten zakładał przejęcie dworca kolejowego wraz z odcinkiem torowiska o długości 3,5 km i powierzchni ok. 10 ha (trasa Świeradów Zdrój – Świeradów Nadleśnictwo)[12]. Pierwotnie miasto miało przejąć odcinek za cenę złomu torów kolejowych na całej trasie położonej w mieście (ok. 250 tys. złotych), jednak PKP wycofała się z tego pomysłu i mogło przekazać miastu całą infrastrukturę za cenę usług notariusza. Akt notarialny w sprawie przejęcia dworca oraz omawianego fragmentu linii podpisano 27 grudnia 2012 roku. W ramach przejęcia zostały zdemontowane szyny kolejowe, ponieważ gdyby miasto zgodziło się na ich pozostawienie, musiałoby dopłacić ok. 500 tys. złotych[13][14].

Na początku maja 2013 roku rozpoczęto demontaż torów na terenie ładowni[13][15], a 10 grudnia 2015 roku należący do miasta budynek dworca kolejowego oraz magazyn zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych[16].

Budynek dworca w trakcie rewitalizacji w czerwcu 2018 roku

W połowie lutego 2016 roku władze miasta złożyły wniosek o dofinansowanie ze środków unijnych na projekt rewitalizacji kompleksu dawnej stacji Świeradów Zdrój. W ramach zadania w budynku dworca zaplanowano wówczas wprowadzenie funkcji muzealnej z makietą przedstawiającą układ linii kolejowej w rejonie Gór Izerskich, a także funkcji kulturalnej, tj. m.in. pokoju na spotkania kulturalne, sali muzycznej, fotograficznej i dla organizacji pozarządowych. Całość budynku dworca miał zyskać nową iluminację[17][18]. W połowie marca 2017 roku miastu Świeradów-Zdrój przyznano dotację unijną w wysokości 2,9 mln złotych, a łączną wartość projektu oszacowano na 3,5 mln złotych[19].

12 stycznia 2018 roku Miasto Świeradów-Zdrój ogłosiło przetarg na adaptację dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne[20], lecz ze względu na to, iż kwoty zaproponowane przez firmy ubiegające się o wykonanie prac przeważały budżet przewidziany na prace, 15 marca tego roku przetarg został unieważniony. 15 lutego 2018 roku ogłoszono powtórzone postępowanie[21]. Kwoty zaproponowane przez wykonawców ponownie przewyższyły budżet przeznaczony na prace (4,2 mln złotych spośród 3 mln złotych przewidzianych na realizację inwestycji), lecz tym razem 13 marca 2018 roku wybrano wykonawcę robót[22].

Nowy tor na ekspozycję lokomotyw w trakcie budowy w czerwcu 2018 roku

Umowę na wykonanie robót podpisano 23 marca 2018 roku. Prace przy rewitalizacji zabudowy stacji objęły m.in. roboty rozbiórkowe, montaż konstrukcji i nowego pokrycia dachów, roboty murarskie, prace renowacyjne i zagospodarowanie terenu. 11 maja 2018 roku ogłoszono przetarg na wykonanie makiety, a także prowadzono działania przy uzyskaniu zabytkowych lokomotyw i wagonów na zewnętrzną ekspozycję[23][24]. W lipcu gotowe było już torowisko dla wystaw zabytkowego taboru, natomiast do września 2018 roku wykonano połowę przewidzianych prac, w tym nowy dach, okna i elewację, a także instalacje zewnętrzne[25][26]. 1 marca 2019 roku w odnowionym dworcu kolejowym rozpoczęło działalność Miejskie Centrum Kultury, Aktywności i Promocji Gminy „Stacja Kultury” w Świeradowie-Zdroju[27].

Odbudowa połączenia kolejowego[edytuj | edytuj kod]

Ekspozycja wewnątrz budynku dworca kolejowego z makietą kolejową

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego w połowie 2014 roku wrócił do koncepcji przejmowania linii kolejowych celem ich rewitalizacji i reaktywacji, a wśród nich znalazły się linie kolejowe nr 317 i 336 Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów Zdrój[28][29]. 8 czerwca 2020 roku spisano akt notarialny, na mocy którego województwo dolnośląskie przejęło obie linie kolejowe od Polskich Kolei Państwowych[30].

1 czerwca 2022 roku miasto Świeradów-Zdój ogłosiło przetarg na odbudowę torowiska w rejonie dworca kolejowego. Zaplanowano wówczas budowę na działce przy dworcu kolejowym w kierunku Orłowic około 1 km torowiska kolejowego oraz peronu. Przystanek miał zostać także dostosowany do przyjęcia pociągów z wagonem rowerowym[31]. Prace te ruszyły na początku października 2023 roku[32].

7 grudnia 2023 roku odbyła się uroczystość otwarcia linii kolejowej do Świeradowa-Zdroju – pierwszy pociąg na końcowy przystanek wjechał o godzinie 13:00[33]. Pierwsze regularne połączenia pasażerskie na linii ruszyły natomiast 10 grudnia 2023 roku}[34]. W ten sposób po 27 latach Świeradów-Zdrój odzyskał pasażerskie połączenia kolejowe[35]. W tym też czasie okresie zrewitalizowana linia kolejowa zyskała jednolity numer – 317, a przystanek Świeradów Zdrój został przemianowany na Świeradów-Zdrój[3].

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Budynek dawnego magazynu

Linie kolejowe i perony[edytuj | edytuj kod]

Świeradów-Zdrój pierwotnie był 4. posterunkiem ruchu na linii kolejowej nr 336 Mirsk – Świeradów Zdrój – Świeradów Nadleśnictwo (7,701 km)[36][7], a od 2023 roku jest 6. posterunkiem ruchu (16,494 km) na linii kolejowej nr 317 relacji Gryfów Śląski – Mirsk – Świeradów-Zdrój[3]. Linia ta wraz z przystankiem jest pod zarządem Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei[37][1].

Przystanek Świeradów-Zdrój składa się z jednokrawędziowego peronu o długości 85 m, wysokości 0,55 m i szerokości 4,0 m. Wyposażony jest m.in. w tablice informacyjne, oświetlenie i monitoring. W kierunku Orłowic zlokalizowana jest mijanka o długości około 85 m[1].

Pierwotnie znajdował tutaj się peron główny o szerokości 6 m oraz peron wyspowy szeroki na 3 m[6][38], natomiast pierwotny układ torowy to tor główny zasadniczy, główny dodatkowy oraz 4 tory boczne, w tym 2 ładunkowe[5].

Dworzec kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Zabytkowy dworzec kolejowy na przystanku Świeradów-Zdrój położony jest przy ulicy Dworcowej 1, a powstał on wraz z budową linii w latach 1909–1911. Pierwotnie budynek był wyposażony w kasy biletowe, restaurację, pomieszczenia biurowe, mieszkania służbowe i pokoje gościnne, a także zaopatrzony w energię elektryczną, wodę i kanalizację. W późniejszym czasie uległ on przebudowie. W budynku tym mieściła się także nastawnia Św[6][5].

Budynek wpisany jest wraz z magazynem i łącznikiem obu obiektów do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego pod nr. A/5987[16]. Jest on siedzibą instytucji kultury – Miejskie Centrum Kultury, Aktywności i Promocji Gminy „Stacja Kultury” w Świeradowie-Zdroju[39].

  • Zabytkowy dworzec kolejowy na przystanku Świeradów-Zdrój w 2021 roku
  • Dworzec od strony południowo-wschodniej
    Dworzec od strony południowo-wschodniej
  • Dworzec od strony południowej
    Dworzec od strony południowej
  • Dworzec od strony północno-zachodniej
    Dworzec od strony północno-zachodniej

Pozostała infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Na przystanku Świeradów-Zdrój znajdują się bądź znajdowały się ponadto następujące obiekty: magazyn z rampą boczno-czołową, plac ładunkowy, WC i budynek gospodarczy[5]. Dodatkowo dawna stacja miała możliwość awaryjnego wodowania parowozów dzięki obecności studni ponad stacją oraz wieży wodnej, która umożliwiała grawitacyjne wodowanie lokomotyw[38].

Połączenia[edytuj | edytuj kod]

Pomnik-lokomotywa Tp4 przy przystanku Świeradów-Zdrój
SA135-004 Kolei Dolnośląskich jako pociąg osobowy nr 60674 do Jeleniej Góry na przystanku w lutym 2024 roku

Połączenia pasażerskie realizowane z pierwotnej stacji Świeradów Zdrój miały charakter regionalny, ale przez stację kursowały przed 1945 dodatkowo dalekobieżne wagony w relacji między Berlinem a Wrocławiem. Okazjonalnie kursowały tu pociągi specjalne, w tym kolonijne, które dowoziły turystów i kuracjuszy do Świeradowa-Zdroju. Z biegiem czasu zmniejszała się liczba połączeń oraz relacji bezpośrednich, które były realizowane z przystanku[40].

Od 10 grudnia 2023 roku, w okresie 2023/2024 z przystanku Świeradów-Zdrój odbywa się ruch pasażerski do stacji Gryfów Śląski przez Mirsk wraz z przedłużeniem części kursów do Jeleniej Góry, Węglińca i Görlitz. Połączenia obsługiwane są przez Koleje Dolnośląskie jako linia D62[41].

Okres Kierunek L. połączeń Źr. Okres Kierunek L. połączeń Źr.
1939 Mirsk[b]
Świeradów Nadleśnictwo 		10
3 		[42] 1985/86 Gryfów Śląski
Jelenia Góra 		2
2 		[43]
1947 Świeradów Nadleśnictwo[c]
Gryfów Śląski
Lwówek Śląski 		3
2
1 		[44] 1995/96 Gryfów Śląski 4 [45]
1966/67 Legnica
Gryfów Śląski
Jelenia Góra
Lubań Śląski
Złotoryja 		2
1
1
1
1 		[46] 2023/24 Gryfów Śląski
Jelenia Góra
Goerlitz
Węgliniec 		5
3
2
1 		[47]

Powiązania komunikacyjne[edytuj | edytuj kod]

Przed dworcem kolejowym są realizowane regularne połączenia autobusowe. Znajduje się tutaj przystanek autobusowy Dworcowa/PKP - (Stacja Kultury) miejskiego transportu zbiorowego obsługiwanego na zlecenie Zakładu Komunikacji Miejskiej w Świeradowie-Zdroju[48]. W przeszłości były natomiast realizowane sezonowo od 27 grudnia 2013 roku do 7 września 2014 roku połączenia autobusowe świadczone na zlecenie kolejowego przewoźnika – Przewozów Regionalnych na trasie Jelenia Góra – Mirsk – Orłowice – Świeradów-Zdrój (3 pary połączeń, równolegle do linii kolejowej) jako przewozy autobusowe zastępcze. Były one obsługiwane przez przewoźnika PKS TOUR Jelenia Góra[49][50].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Część kolejowa przystanku.
  2. ↑ Dodatkowo bezpośrednie wagony do Berlina i Wrocławia.
  3. ↑ Źródła literaturowe podają o zawieszeniu po II wojnie światowej kursów pasażerskich do Świeradowa Nadleśnictwo. Feliks Chojnacki (2009) wskazuje natomiast, że zgodnie z rozkładem jazdy na 1947 rok te kursy były realizowane.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Wykonanie w formule zaprojektuj i wybuduj zadania pn: „Budowa przystanku osobowego Świeradów-Zdrój” w ramach zadania „Rewitalizacja linii kolejowych nr 317 i nr 336 na odcinku Gryfów Śląski - Mirsk-Świeradów-Zdrój”, Świeradów-Zdrój: Urząd Miasta Świeradów-Zdrój, 9 czerwca 2022, s. 12-13 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  2. ↑ Indeks stacji, przystanków osobowych i posterunków kolejowych z nazwami aktualnymi i wcześniejszymi. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych Polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  3. ↑ a b c Regulamin sieci 2023/2024 przyjęty do stosowania Uchwałą Nr 857/2022 Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z dnia 7 listopada 2022 r., Warszawa: PKP Polskie Linie Kolejowe, 2023 (pol.).
  4. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna. Skala 1:10 000. [dostęp 2013-12-09]. (pol.).
  5. ↑ a b c d Linia Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo. www.jelenia.rail.pl. [dostęp 2013-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  6. ↑ a b c Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 66, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  7. ↑ a b Arkusz F2. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych Polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  8. ↑ Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 70, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  9. ↑ a b Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 67, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  10. ↑ Andrzej Grzelak, Henryk Szoka (red.): Świeradów Zdrój. Monografia historyczna miasta. Jelenia Góra: Wojewódzki Dom Kultury w Jeleniej Górze, 1989, s. 117.
  11. ↑ Feliks Chojnacki. Jak to w Mirsku z kolejami bywało. „Izery”. 5, s. 8, 2009. ISSN 1899-8313. 
  12. ↑ Roland Marciniak. Dworzec kolejowy przed finałem. „Notatnik Świeradowski”. 9 (154), s. 5, 2011. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  13. ↑ a b Roland Marciniak. Przejęliśmy dworzec PKP. „Notatnik Świeradowski”. 1 (170), s. 5, 2013. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  14. ↑ Roland Marciniak. Stacja za cenę złomu. „Notatnik Świeradowski”. 8 (153), s. 5, 2011. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  15. ↑ I po torach!. „Notatnik Świeradowski”. 5 (174), s. 13, 2013. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  16. ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) - stan na 30 września 2023 roku. Woj. dolnośląskie, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 114 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  17. ↑ Roland Marciniak. Dworzec kolejowy. „Notatnik Świeradowski”. 4 (225), s. 5, 2017. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  18. ↑ Roland Marciniak. Rewitalizacja dworca kolejowego. „Notatnik Świeradowski”. 2 (207), s. 5, 2016. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  19. ↑ Jacek Jaworski: Miliony na dworzec w Świeradowie-Zdroju. wroclaw.tvp.pl, 2017-03-28. [dostęp 2017-04-18]. (pol.).
  20. ↑ Urząd Miasta Świeradów-Zdrój: Zamówienia publiczne 2018. Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju. bip.umswieradowzdroj.nv.pl, 2018-01-15. [dostęp 2018-10-26]. (pol.).
  21. ↑ Urząd Miasta Świeradów-Zdrój: Zamówienia publiczne 2018. Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju - postępowanie powtórzone. bip.umswieradowzdroj.nv.pl, 2018-02-15. [dostęp 2018-10-26]. (pol.).
  22. ↑ Roland Marciniak. Dworzec kolejowy - Dom Kultury. „Notatnik Świeradowski”. 3 (232), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  23. ↑ Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju (...). „Notatnik Świeradowski”. 4 (234), s. 7, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  24. ↑ Roland Marciniak. Kulturalna stacja Świeradów-Zdrój. „Notatnik Świeradowski”. 5 (235), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  25. ↑ Roland Marciniak. Stacja kultura. „Notatnik Świeradowski”. 8 (237), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  26. ↑ Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju (...). „Notatnik Świeradowski”. 9 (238), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  27. ↑ Miejskie Centrum Kultury, Aktywności i Promocji Gminy STACJA KULTURY w Świeradowie-Zdroju, Stacja kultury [online], stacjakultury.swieradowzdroj.pl [dostęp 2023-12-13] (pol.).
  28. ↑ Lista linii kolejowych do przejęcia w dolnośląskim. zlotoryjanie.pl, 2014-05-08. [dostęp 2014-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-21)]. (pol.).
  29. ↑ Mateusz Kokoszkiewicz: Pociągi wrócą na zamknięte linie kolejowe. Tory przejmie.... wroclaw.gazeta.pl, 2014-05-24. [dostęp 2014-05-24]. (pol.).
  30. ↑ Dolnośląskie przejęło linie z Gryfowa do Świeradowa i zapowiada powrót pociągów. www.rynek-kolejowy.pl, 2020-06-09. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  31. ↑ Michał Szymajda: Świeradów-Zdrój ogłasza przetarg na odbudowę kolei do kurortu. www.rynek-kolejowy.pl, 2022-06-02. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  32. ↑ Ruszył trzeci etap budowy linii kolejowej do Świeradowa- Zdroju. lwowecki.info, 2023-10-09. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  33. ↑ Jakub Rösler: Pierwszy pociąg w Świeradowie-Zdroju. Byliśmy na pokładzie!. www.rynek-kolejowy.pl, 2023-12-07. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  34. ↑ Jakub Rösler: Do Świeradowa w 21 minut. Znamy rozkład jazdy!. www.rynek-kolejowy.pl, 2023-11-22. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  35. ↑ Oficjalne otwarcie linii kolejowej do Świeradowa- Zdroju. lwowecki.info, 2023-12-07. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  36. ↑ Załącznik 1. Wykaz linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 [zarchiwizowane z adresu 2013-11-04] (pol.).
  37. ↑ Dolnośląskie przejęło linie z Gryfowa do Świeradowa i zapowiada powrót pociągów. rynek-kolejowy.pl, 2020-06-09. [dostęp 2023-09-20]. (pol.).
  38. ↑ a b Józef Andrzej Bossowski: Kolej do Świeradowa Zdroju. Lwówek Śląski: BUD-STAL-TEST II, 2004, s. 33. ISBN 83-919960-2-6.
  39. ↑ Stacja Kultury Serce Miasta Świeradów-Zdrój, Kontakt [online], stacjakultury.swieradowzdroj.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  40. ↑ Andrzej Szynkiewicz: Marzenie inż. Webera, czyli słów kilka o kolei izerskiej. 2003. [dostęp 2013-12-06].
  41. ↑ Jakub Rösler: Pociągi do Świeradowa w terminie. Do Karpacza później niż planowano. www.rynek-kolejowy.pl, 2023-08-08. [dostęp 2023-12-14]. (pol.).
  42. ↑ Die Isergebirgsbahn im Sommerfahrplan, 123 r Greiffenberg (Schles) – Friedeberg (Isergeb) – Bad Flinsberg/Heinersdorf (Tafelfichte) and zurück. „Eisenbahn in Schlesien-Bufe-Verlag”, 1939. (niem.). 
  43. ↑ 253 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śląski – Świeradów Zdrój. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 1985/86”. (pol.). 
  44. ↑ 165 Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów”, 1947. (pol.). 
  45. ↑ Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów. 28.05.95–01.06.96. Tab. 253 Gryfów Śląski – Świeradów Zdrój. Polskie Koleje Państwowe, 1995, s. 391.
  46. ↑ 253 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śl.– Świeradów Zdrój. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 1966/67”. (pol.). 
  47. ↑ Wyszukiwarka rozkładu jazdy pociągów PKP PLK S.A. - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [online], portalpasazera.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  48. ↑ Świeradów-Zdrój, KOMUNIKACJA MIEJSKA. Rozkład jazdy [online], swieradowzdroj.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  49. ↑ Przewozy autobusowe. przewozyregionalne.pl, 2013-10-25. [dostęp 2013-10-31]. (pol.).
  50. ↑ PR ogłosiły przetarg na przewozy autobusowe. www.kurier-kolejowy.pl, 2013-10-25. [dostęp 2013-10-31]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Świeradów-Zdrój
Linia 317 Gryfów Śląski – Świeradów-Zdrój (16,494 km)
Orłowice
odległość: 2,565 km
Linia 336 Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo (7,701 km)
Krobica
odległość: 2,441 km
odległość: 3,128 km
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Świeradów-Zdrój_(przystanek_kolejowy)&oldid=72976889”