Łebka

Łebka, wersja wczesna (XII w.)

Łebka, wersja późna (XIV w.), zaliczana też do wczesnej formy basinetu

Łebka – średniowieczny hełm o prostej konstrukcji, charakteryzujący się ścisłym dopasowaniem do kształtu głowy.

Historia

Łebka znana była od XII w. W swojej pierwotnej formie jako tzw. hełm sekretny, miała postać niewielkiej „miski” (płaskiej lub lekko zaokrąglonej) noszonej pod kapturem kolczym lub hełmem garnczkowym, jako dodatkowa ochrona w wypadku uszkodzenia hełmu właściwego. Z czasem zaczęła przechodzić stopniową ewolucję, zwiększając swoje rozmiary i zaczęto nosić ją na kapturze kolczym lub stosować jako samodzielną formę hełmu. Ostatecznie łebki wyewoluowały w bardziej zaawansowane konstrukcje, zapewniające znacznie lepszą ochronę (jak np. basinet czy salada), mimo to używano ich dalej przez całe średniowiecze i początkowy okres renesansu.

Budowa

Łebka charakteryzowała się bardzo prostą konstrukcją. Była hełmem otwartym, w formie dzwonu wykonanego najczęściej z jednego kawałka stalowej blachy, o półkulistym lub lekko szpiczastym kształcie ściśle dopasowanym do głowy. Jako element dodatkowy stosowano niekiedy doczepiany do dolnej krawędzi dzwonu kaptur kolczy.

Bibliografia

• Rafał Korbal: Dzieje wojska polskiego (od czasów Mieszka po dzień dzisiejszy). Poznań: Wyd. Podsiedlik-Raniowski, 1997, ISBN 83-7083-634-8.
• Mała encyklopedia wojskowa. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1970, s. 232