(541132) Leleākūhonua
 Orbita (541132) Leleākūhonua (2015 TG387) w porównaniu z orbitami Sedny i 2012 VP113 | |
| Odkrywca |
David J. Tholen, |
|---|---|
| Data odkrycia |
13 października 2015[1] |
| Numer kolejny |
541132 |
| Oznaczenie tymczasowe |
2015 TG387 |
| Charakterystyka orbity (J2000) | |
| Przynależność obiektu |
|
| Półoś wielka | |
| Mimośród |
0,94 ± 0,01[2] |
| Peryhelium | |
| Aphelium | |
| Okres obiegu wokół Słońca |
35800 ± 5500[2] lat |
| Inklinacja |
11,65[2]° |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Średnica |
ok. 220[3] km |
| Albedo |
ok. 0,21[3] |
| Jasność absolutna | |
(541132) Leleākūhonua (2015 TG387) – planetoida należąca do grup obiektów transneptunowych i sednoid, krążąca na obrzeżach Układu Słonecznego.
Odkrycie[edytuj | edytuj kod]
Obiekt został odkryty 13 października 2015 przez Davida J. Tholena, Scotta Shepparda i Chada Trujillo przez Teleskop Subaru w Obserwatorium na Mauna Kea. Jego odkrycie zostało ogłoszone 2 października 2018[1].
W momencie odkrycia obiekt znajdował się około 80 au od Ziemi, jego odkrycie zostało określone jako „fortunne” – przy użyciu współczesnych instrumentów obserwacyjnych obiekt jest widoczny przez około 1% czasu jego okresu orbitalnego[1].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Przed nadaniem oficjalnej nazwy obiekt nosił oznaczenie tymczasowe 2015 TG387, a w publikacjach angielskojęzycznych obiekt przez odkrywców był nieoficjalnie nazywany „The Goblin” (goblin), co nawiązywało do jego oznaczenia (TG) i daty jego odkrycia zbliżonej do Halloween[1].
Tymczasowe oznaczenie planetoidy, 2015 TG387, to kolejno rok jej odkrycia (2015), pół-miesiąc odkrycia (1-15 października – „T”) oraz numer kolejny odkrycia w tym okresie (G387 oznacza 7+25*387 = 9682 obiekt odkryty w tym okresie).
10 października 2019 obiekt otrzymał stały numer w systemie oznaczania Minor Planet Center: 541132 (Minor Planet Circulars 117077)[4].
W czerwcu 2020 otrzymał oficjalną nazwę Leleākūhonua, rzekomo będącą określeniem formy życia, zaczerpniętym z hawajskiej pieśni, mitu o stworzeniu świata, Kumulipo[5], chociaż w rzeczywistości taka nazwa ani fraza tam nie występuje[6].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Planetoida ta okrąża Słońce po niezwykle rozległej orbicie: od 65 au (peryhelium) do ok. 2100 au (aphelium)[2]. Jej okres orbitalny szacowany jest na około 40 tysięcy lat[1].
Średnica planetoidy nie została dokładnie zmierzona; jej wielkość początkowo szacowano na ok. 300 km, bazując na przeciętnym albedo dla tego typu obiektów[7]. Jednak obserwacja zakrycia gwiazdy, przeprowadzona w Penticton w Kanadzie 20 października 2018, wskazuje na mniejszą średnicę ok. 220 km, co odpowiada wyższemu albedo 0,21[3].
Znaczenie odkrycia[edytuj | edytuj kod]
Wydłużona orbita (541132) Leleākūhonua i podobnych, wcześniej znalezionych obiektów (90377) Sedna i 2012 VP113 silnie sugeruje, ale jednoznacznie nie udowadnia istnienia hipotetycznej dziewiątej planety w Układzie Słonecznym[8]. Odkrywcy planetoidy szacują możliwość istnienia dziewiątej planety na 85%[7].
Planetoida została odkryta w czasie, kiedy znajdowała się około 80 au od Słońca[7]. Podobnie jak Sedna, nie mogłaby ona zostać odkryta, gdyby znajdowała się na oddalonej części jej bardzo ekscentrycznej orbity[8]. Odkrycie dwóch tak podobnych obiektów w czasie, kiedy znajdowały się one stosunkowo blisko Słońca, sugeruje, że może istnieć znacznie więcej podobnych planetoid, zbyt odległych, aby mogły być odkryte współczesnymi metodami obserwacyjnymi[8]. Odkrywcy planetoidy szacują, że w wewnętrznej części Obłoku Oorta może znajdować się do dwóch milionów obiektów o średnicy większej niż 40 km i łącznej masie 1×1022 kg (kilkukrotna masa pasa planetoid[8]).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Nicole Mortillaro: Discovery of new object supports theory of 'super-Earth' at edge of solar system. cbc.ca, 2018-10-02. [dostęp 2018-10-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h (541132) Leleākūhonua w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.) [data dostępu: 2020-12-20]
- ↑ a b c Marc W. Buie, Rodrigo Leiva, John M. Keller, Josselin Desmars i inni. A Single-chord Stellar Occultation by the Extreme Trans-Neptunian Object (541132) Leleākūhonua. „The Astronomical Journal”. 159 (5), kwiecień 2020. DOI: 10.3847/1538-3881/ab8630. arXiv:2011.03889. Bibcode: 2020AJ....159..230B. 230. (ang.).
- ↑ M.P.C. 117077. „Minor Planet Circulars”. s. 1188. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
- ↑ M.P.C. 123453. „Minor Planet Circulars”. s. 687. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
- ↑ Hawaiian name given to dwarf planet orbiting Sun. [w:] UH News [on-line]. University of Hawaiʻi Hilo, 16 listopada 2020. [dostęp 2020-11-28].
- ↑ a b c Mike Wall: Newfound Dwarf Planet 'The Goblin' May Lead to Mysterious Planet Nine. space.com, 2018-10-02. [dostęp 2018-10-03]. (ang.).
- ↑ a b c d Scott S. Sheppard, Chadwick A. Trujillo, David J. Tholen, Nathan Kaib. A New High Perihelion Inner Oort Cloud Object. „arXiv + The Astronomical Journal”. 157 (4), 2018-10-02. DOI: 10.3847/1538-3881/ab0895. arXiv:1810.00013. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Arkadiusz Stando: „Goblin” to nowy obiekt w Układzie Słonecznym. Jest niewielką planetą karłowatą. 2018-10-03. [dostęp 2018-10-03].
- (541132) Leleākūhonua w bazie Minor Planet Center (ang.)