Abdyłas Małdybajew
 Wizerunek Abdyłasa Małdybajewa na kirgiskim banknocie o nominale 1 soma | |
| Imię i nazwisko |
Abdyłas Małdybajewicz Małdybajew |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1906 |
| Data i miejsce śmierci |
1 czerwca 1978 |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Abdyłas Małdybajewicz Małdybajew (kirg. i ros. Абдылас Малдыбаевич Малдыбаев; ur. 7 lipca 1906, zm. 1 czerwca 1978) – radziecki i kirgiski kompozytor, śpiewak operowy (tenor) i pedagog, Ludowy Artysta ZSRR.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się we wsi Karabułak (obecnie w rejonie Kemin obwodu czujskiego) w północnym Kirgistanie. Komponowanie rozpoczął w wieku 16 lat; jego pierwsze utwory skomponowane w latach 20. (m.in. „Akinaj”, „Ömür”) stały się klasykami muzyki kirgiskiej okresu sowieckiego[1]. W 1929 roku ukończył naukę w Kirgiskim Technikum Pedagogicznym we Frunze, wkrótce potem rozpoczął pracę w teatrze[2]. W latach 1930–33 był dyrektorem Kirgiskiego Technikum Muzycznego we Frunze[3]. W latach 1933–36 występował w Kirgiskim Teatrze Państwowym; od 1936 roku pracował w Kirgiskim Teatrze Muzyczno-Dramatycznym (od 1942 roku Państwowy Teatr Opery i Baletu)[2]. W latach 30. Małdybajew eksperymentował z formami muzycznymi nieznanymi dotąd w Kirgistanie i tworzł m.in. hymny i marsze[1]. Wówczas rozpoczął także współpracę z Władimirem Własowem i Władimirem Fere, wspólnie z którymi napisał pierwsze kirgiskie dramaty muzyczne i opery (Małdybajew odgrywał w nich główne role), m.in. „Adżał orduna” (1938), „Ajczurek” (1939), „Patriottor” (1941), „Manas“ (1946), „Toktoguł” (1958), a także stworzył muzykę do Hymnu Kirgiskiej SRR (1946)[2]. W 1937 roku Małdybajew wstąpił do Związku Kompozytorów Kirgistanu; w 1939 roku został przewodniczącym Związku i piastował to stanowisko aż do 1967 roku[4]. W latach 1940–41 i 1947–50 studiował w Konserwatorium Moskiewskim w klasie kompozycji. Ponadto zasiadał w Radzie Najwyższej ZSRR I kadencji (1938–1946), a następnie w Radzie Najwyższej Kirgiskiej SRR II, III i IV kadencji (1946–1958)[2]. Małdybajew zmarł w 1978 roku we Frunze. W tym samym roku stołeczny Teatr Muzyczno-Dramatyczny nazwany został imieniem Abdyłasa Małdybajewa w celu uczczenia pamięci kompozytora[5].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]W 1937 roku Małdybajew otrzymał tytuł Zasłużonego Działacza Sztuki Kirgiskiej SRR[6], a w 1939 roku został wyróżniony tytułem Ludowego Artysty ZSRR[7]. Ponadto został odznaczony Orderem Lenina (1939), Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy (1946, 1951, 1958), Orderem „Znak Honoru” (1966), Orderem Rewolucji Październikowej (1976) oraz medalami: „Za Ofiarną Pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1945) i „„Za pracowniczą wybitność” (1964)[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rafis Abazov: Historical Dictionary of Kyrgyzstan. Oxford: The Scarecrow Press, 2004, s. 180. ISBN 0-8108-4868-6.
- ↑ a b c d Малдыбаев Абдылас. Большая Советская Энциклопедия. [dostęp 2012-08-07]. (ros.).
- ↑ Национальная библиотека Кыргызской Республики - Абдылас Малдыбаев. Национальная библиотека Кыргызской Республики. [dostęp 2012-08-07]. (ros.).
- ↑ a b Малдыбаев Абдылас Малдыбаевич. Государственный фонд интеллектуальной собственности. [dostęp 2012-08-07]. (ros.).
- ↑ ОТКРЫТИЕ ТЕАТРАЛЬНОГО СЕЗОНА 2006-2007 гг. 100 ЛЕТ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ ПЕРВОГО ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО КЫРГЫЗСКОГО КОМПОЗИТОРА, НАРОДНОГО АРТИСТА СССР АБДЫЛАСА МАЛДЫБАЕВА. Кыргызский национальный академический театр оперы и балета. [dostęp 2012-08-07]. (ros.).
- ↑ Кто есть Кто – Малдыбаев Абдылас. Кыргызстан: Исторические личности Кыргызстана. [dostęp 2012-08-07]. (ros.).
- ↑ Rafis Abazov: Historical Dictionary of Kyrgyzstan. Oxford: The Scarecrow Press, 2004, s. 180–181. ISBN 0-8108-4868-6.