Epoletnik krasnoskrzydły

Epoletnik krasnoskrzydły
	Agelaius phoeniceus
	(Linnaeus, 1766)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	kacykowate
Podrodzina	epoletniki
Rodzaj	Agelaius
Gatunek	epoletnik krasnoskrzydły
Synonimy
	O.[riolus] phoeniceus Linnaeus, 1766;
	O.[riolus] phoeniceus Linnaeus, 1766;
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Przebywa stale Odwiedza latem (rozród) Odwiedza zimą
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Epoletnik krasnoskrzydły^[4] (Agelaius phoeniceus) – gatunek ptaka z rodziny kacykowatych (Icteridae).

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniono ponad dwadzieścia podgatunków A. phoeniceus^[5]^[2]^[4]:

A. p. arctolegus Oberholser, 1907 – południowo-wschodnia Alaska, zachodnio-środkowa i środkowa Kanada i północno-środkowe USA.
A. p. fortis Ridgway, 1901 – zachodnio-środkowe i południowo-środkowe USA.
A. p. nevadensis Grinnell, 1914 – śródlądzie południowo-zachodniej Kanady oraz północno-zachodnie i zachodnie USA.
A. p. caurinus Ridgway, 1901 – wybrzeża południowo-zachodniej Kanady oraz północno-zachodnie i zachodnie USA.
A. p. sonoriensis Ridgway, 1887 – południowo-zachodnie USA i północno-zachodni Meksyk.
A. p. nyaritensis Dickey & van Rossem, 1925 – zachodni Meksyk do zachodniego Salwadoru.
A. p. grinnelli A. B. Howell, 1917 – Salwador do północno-zachodniej Kostaryki.
epoletnik krasnoskrzydły (A. p. phoeniceus) (Linnaeus, 1766) – południowo-wschodnia Kanada i wschodnie USA.
A. p. littoralis A. H. Howell & van Rossem, 1928 – wybrzeża południowo-wschodniego USA.
A. p. mearnsi A. H. Howell & van Rossem, 1928 – południowo-wschodnia Georgia do południowo-środkowej Florydy.
A. p. floridanus Maynard, 1895 – południowa Floryda.
A. p. megapotamus Oberholser, 1919 – południowy Teksas do wschodniego Meksyku.
A. p. nelsoni Dickerman, 1965 – południowo-środkowy Meksyk.
A. p. richmondi Nelson, 1897 – południowo-wschodni i południowy Meksyk do północnej Kostaryki. Proponowany podgatunek A. p. brevirostris Monroe, 1963 uznany za jego synonim.
A. p. pallidulus Van Tyne & Trautman, 1946 – południowo-wschodni Meksyk (północny półwysep Jukatan).
A. p. arthuralleni Dickerman, 1974 – północna Gwatemala.
A. p. bryanti Ridgway, 1887 – północno-zachodnie Bahamy.
A. p. aciculatus Mailliard, 1915 – Hrabstwo Kern (południowa Kalifornia).
A. p. neutralis Ridgway, 1901 – południowa Kalifornia i północno-zachodni Meksyk.
A. p. mailliardorum van Rossem, 1926 – wybrzeża środkowej Kalifornii.
A. p. californicus Nelson, 1897 – śródlądzie środkowej Kalifornii.
epoletnik meksykański (A. p. gubernator) (Wagler, 1832) – środkowy Meksyk.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 19–24 cm, masa ciała 36 g. Samiec czarny, ze szkarłatnymi, płowo obwiedzionymi epoletami; czasami rdzawymi. Samica mniejsza, ciemnobrązowa, wierzch ciała w płowe kreski, od spodu jasna, w gęste i ciemnobrązowe kreski. Brew i gardło płowe. Jednoroczny samiec ciemniejszy niż samica, o pomarańczowych epoletach w ciemne plamki, płowej brwi, jasnych policzkach i gardle. Młode ptaki podobne do samicy.

Zasięg, środowisko[edytuj | edytuj kod]

Zarośnięte tereny podmokłe Ameryki Północnej, poza obszarami najbardziej wysuniętymi na północ. Zimę spędza w środkowej oraz południowej części Ameryki Północnej.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje epoletnika krasnoskrzydłego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2000 roku^[3]. Jest to jeden z najliczniejszych ptaków kontynentu północnoamerykańskiego. Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność populacji lęgowej na 130 milionów osobników^[6]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3]^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Agelaius phoeniceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Red-winged Blackbird (Agelaius phoeniceus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Agelaius phoeniceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Agelaiinae Swainson, 1832 - epoletniki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-03].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Red-winged Blackbird Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-03]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Agelaius phoeniceus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Red-winged Blackbird (Agelaius phoeniceus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).

[iucn-3] Agelaius phoeniceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Agelaiinae Swainson, 1832 - epoletniki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-03].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-03]. (ang.).

[aablh-6] Red-winged Blackbird Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-03]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]