Aleksander Sołtan

Aleksander Sołtan

Data i miejsce urodzenia	31 lipca 1903 Chersoń
Data i miejsce śmierci	1994 Warszawa
Narodowość	polska
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika

Aleksander Sołtan (ur. 31 lipca 1903 w Chersoniu, zm. 1994 w Warszawie) – polski malarz, grafik oraz edukator.

Życiorys

Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej, mieszkającej na Kresach. Jego rodzicami byli Narcyz i Anna z d. Orbińska. Miał starszego brata.

W latach 1927–1936 studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (od 1932 ASP). Kształcił się u Władysława Skoczylasa i Leona Wyczółkowskiego w dziedzinie grafiki, oraz Tadeusza Pruszkowskiego – malarstwa. W pracowni prof. Pruszkowskiego uzyskał dyplom w 1937. Rok wcześniej wszedł w skład stowarzyszenia plastyków „Grupa Czwarta”. Należał też do grupy grafików „Czerń i Biel”, działającej w okresie 1935-1939. Ponadto był członkiem Bloku Zawodowych Artystów Plastyków.

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie. Walczył w powstaniu na Żoliborzu. Podczas zagłady stolicy jego grafiki ocalały, ponieważ przed wyjściem z miasta po kapitulacji powstania ukrył je pod pryzmą węgla w piwnicy domu, w którym mieszkał przy ul. Krasińskiego.

Przed i po II wojnie światowej był nauczycielem oraz dyrektorem (1937–1939 i 1947–1949) warszawskiej Szkoły Przemysłu Graficznego, później przekształconej w Państwowe Gimnazjum Graficzne i Liceum Fotograficzne. Od 1947 do 1949 był również kierownikiem graficznym wydawnictwa „Wiedza” i redaktorem pisma „Poligrafika”.

Tworzył głównie w technice litografii. Zajmował się również grafiką użytkową, projektując opracowania plastyczne książek, etykiety, opakowania itp. Nie stronił jednak od malarstwa pejzażowego i portretowego. Namalował m.in. wizerunki Ignacego Paderewskiego, Cypriana Kamila Norwida, Adama Mickiewicza i Ludwiga van Beethovena. Uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych takich jak „Ogólnopolska Wystawa Plastyki” (Warszawa 1950 i 1952) i Biennale Grafiki Polskiej (Kraków 1960–1964). Miał także kilka wystaw indywidualnych, m.in. w 1979 retrospektywę grafiki w CBWA Zachęta w Warszawie. Już przed wojna wystawiał również za granicą w Genewie, Rapperswilu, Londynie i Berlinie (Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury). Jego prace znajdują się w zbiorach. m.in. Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, muzeach warszawskich – Narodowym i Warszawy, oraz Muzeum im. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Narodowym w Szczecinie i Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży.

Małżeństwo

Był mężem Heleny z d. Kozłowskiej – malarki, którą poślubił 4 lipca 1933. Poznali się na studiach w SSP.

Wybrana twórczość

Malarstwo

• Martwa natura z kwiatami w wazonie
• Zima w Tatrach, 1952
• Górska chata zimą, 1952

Grafika

• Teka Kapliczki dawnej Polski, 1937
• Teka myśliwska, 1938
  • Liski
• Szklarska Poręba, lata 30.
• Jastarnia, lata 30.
• Cykl Walcząca Warszawa, 1940–1948
• Rynek Starego Miasta w Warszawie
• Kolumna Zygmunta
• Barbakan warszawski
• Kanonia na warszawskiej Starówce
• Kruszwica – kolegiata
• Teka tatrzańska, 1950
• Regaty, 1953
• Pomnik Jana III Sobieskiego, 1959
• Ballada, 1959
• Ruiny w parku, 1960
• Plac Konstytucji – Warszawa, 1962
• Poznań – Ratusz, 1962
• Krokusy
• Cykl Akwarium, 1965–1967
• Kamieniczki przy schodkach, 1966
• Cykl Koronki, 1968
• Wisła, 1972
• Pałac na Wodzie – Łazienki, 1974

Opracowania graficzne książek

• Księga dżungli (okładka), aut. Rudyard Kipling, wyd. Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”, 1947

Nagrody i wyróżnienia

• Medal Srebrny na Salonie Jubileuszowym Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, 1935
• III nagroda na Wystawie „Plastycy w walce o pokój”, 1950
• Wyróżnienie na Wystawie Grafiki Marynistycznej

Bibliografia

• Stanisław Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Polona
• Aleksander Sołtan, AgraArt
• Aleksander Sołtan (ur. 1903), Genealogia Polaków