Anataz
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
oktaedryt |
|---|---|
| Skład chemiczny |
TiO2 (dwutlenek tytanu) |
| Twardość w skali Mohsa |
5,5–6[1] |
| Przełam |
muszlowy |
| Łupliwość |
doskonała w dwóch kierunkach[1] |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne |
Spójność: kruchy |
| Gęstość minerału |
3,8–3,9[1] g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
bezbarwny, różowy, czerwony, żółty, brunatny, niebieski, czarny |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
metaliczny do diamentowego (tłustawy) |
Anataz (gr. anatasis = wydłużenie) – minerał, odmiana polimorficzna dwutlenku tytanu. Według ustaleń Louisa Nicolasa Vauquelina jego właściwości są analogiczne do rutylu. Pierwszy raz o tym minerale pisano w roku 1738[1].
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Parametry komórki elementarnej:
a = 0,37852 nm
b = 0,37852 nm
c = 0,95139 nm
Tworzy kryształy ostro zakończone o postaci podwójnej piramidy. Rzadziej ma pokrój słupkowy lub tabliczkowy. jest jedną z trzech odmian polimorficznych dwutlenku tytanu obok rutylu i brukitu. Jest kruchy, przezroczysty, ciemno zabarwione kryształy wykazują pleochroizm o barwach: żółtobrązowej, zielonkawoniebieskiej, brązowej.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Powszechnie występuje jako składniki skał magmowych i metamorficznych. W żyłach typu alpejskiego, iłach, piaskowcach. Tworzy się z roztworów hydrotermalnych obok kryształu górskiego i adularu. Występuje niemal wyłącznie w formie małych, rozproszonych kryształów.
Miejsca występowania: Szwajcaria – w masywie St.Gothard i Francja – Bourg d'Oisans – połyskujące żółte kryształy, Norwegia – ciemnoniebieski anataz, Rosja – Ural, USA – Kolorado, Brazylia – Minas Gerais, RPA.
W Polsce: występuje w Sudetach, stwierdzony w okolicach Jeleniej Góry, Kowar, Strzelina.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Jest wykorzystywany do produkcji głównie bieli tytanowej,
- do pozyskiwania tytanu.
- ma znaczenie naukowe
- stanowi poszukiwany kamień kolekcjonerski,
- bywa używany jako kamień jubilerski
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Medenbach i Sussieck-Fornefeld 1996 ↓, s. 116.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Minerały. Warszawa: Świat Książki, 1996, seria: Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7129-194-9.
- Podręczny Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne
- Atlas mineralogii
- R.Hochleitner – Minerały i kryształy