Andrej Sannikau
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Wiceminister Spraw Zagranicznych Republiki Białorusi | |
| Okres | |
| Odznaczenia | |
| Nagroda Brunona Kreisky'ego | |
Andrej Alehawicz Sannikau (biał. Андрэй Алегавіч Саннікаў[1], ros. Андрей Олегович Санников, Andriej Olegowicz Sannikow; ur. 8 marca 1954 w Mińsku) – białoruski działacz polityczny i społeczny, koordynator programu społecznego "Europejska Białoruś" i inicjatywy "Karta'97"; kandydat na urząd prezydenta Białorusi w wyborach w 2010 roku.
Urodził się 8 marca 1954 roku[2] w Mińsku, w Białoruskiej SRR. Ukończył w 1977 roku Miński Państwowy Pedagogiczny Instytut Języków Obcych i, w 1989 roku, Akademię Dyplomatyczną MSZ ZSRR w Moskwie. Posiada dyplomatyczną rangę ambasadora[3].
Działalność dyplomatyczna i polityczna
W latach 1980–1981 pracował w Białoruskim Towarzystwie Przyjaźni i Kontaktów Kulturalnych z Zagranicą, w latach 1982–1987 w Sekretariacie ONZ w Nowym Jorku. Od 1989 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Białoruskiej SRR, od 1991 Republiki Białorusi. W latach 1992–1995 W latach 1993–1995 pełnił funkcję doradcy Misji Dyplomatycznej Białorusi w Genewie[3]. 16 lutego 1995 roku został mianowany przez prezydenta Alaksandra Łukaszenkę Wiceministrem Spraw Zagranicznych Białorusi[4]. Pracując w Ministerstwie był reprezentantem Białorusi w trakcie negocjacji rozbrojeniowych w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw, stał na czele białoruskich delegacji w czasie rozmów dwustronnych i na forum międzynarodowym. Odpowiadał za kontakty dwustronne z krajami Zachodu, rozbrojenie i kwestie polityczne w ONZ. Kierował pracami białoruskiej delegacji w komisjach ds. umów O redukcji broni lądowej, O rakietach średniego i małego zasięgu, O obronie przeciwrakietowej. W przededniu referendum w listopadzie 1996 roku podał się do dymisji, na znak protestu przeciwko polityce prezydenta[3].
Działalność społeczna
11 listopada Andrej Sannikau został międzynarodowym koordynatorem nieformalnej inicjatywy społecznej "Karta'97" i jest nim do chwili obecnej. Wchodzi w skład Narodowego Komitetu Wykonawczego (gabinetu cieni opozycji). Jest też rektorem Uniwersytetu Ludowego przy Społecznym Centrum Naukowo-Analitycznym "Białoruska Perspektywa". W ramach swojej działalności społecznej brał udział w wielu konferencjach międzynarodowych, m.in. w Polsce, Niemczech, Szwajcarii, Austrii, a także występował z wykładami na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii i Szwajcarii[3].
24 stycznia 2008 roku, wraz z Mikałajem Statkiewiczem, Wiktarem Iwaszkiewiczem, Michaiłem Maryniczem, ogłosił powstanie ogólnonarodowej kampanii społecznej "Europejska Białoruś", której celem jest zabezpieczenie niepodległości Białorusi poprzez jej wstąpienie do Unii Europejskiej[5].
Udział w wyborach prezydenckich w 2010 roku
Andrej Sannikau ogłosił swoją decyzję o kandydowaniu na urząd Prezydenta Republiki Białorusi w połowie marca 2010 roku. Stał się tym samym trzecim pretendentem do tego stanowiska – wcześniej podobny zamiar wyrazili Alaksandr Milinkiewicz i Alaksiej Michalewicz[6]. 15 marca na stronie internetowej kampanii Karta'97 ukazał się jego pierwszy wywiad w roli kandydata na prezydenta, w którym zakreślił ogólnie swój program wyborczy[7]. 5 kwietnia powtórzył swój zamiar kandydowania w czasie debaty w telewizji Biełsat TV[8].
27 września 2010 roku grupa inicjatywna na rzecz kandydatury Andreja Sannikaua na urząd prezydenta została zarejestrowana przez Centralną Komisję Wyborczą. Grupa liczyła 2003 osoby, na jej czele stanął Uładzimir Kobiec, a jej zadaniem było zgromadzenie wymaganych 100 tysięcy podpisów poparcia[9]. 18 listopada 2010 roku Sannikau został zarejestrowany jako oficjalny kandydat. Centralna Komisja Wyborcza uznała za ważne 142 023 podpisy poparcia, nie stwierdziła też nieprawidłowości w złożonych do rejestracji dokumentach, w tym w deklaracji majątkowej[10].
Andreja Sannikaua poparła część mińskiej miejskiej organizacji Partii BNF, pomimo faktu, że partia ta wystawiła własnego kandydata na urząd prezydenta – Ryhora Kastusioua. 12 czerwca 2010 roku Wiktar Iwaszkiewicz, przewodniczący oddziału, w czasie posiedzenia Sejmu Partii BNF (jej organu kierowniczego) publicznie ogłosił zamiar wspierania kampanii wyborczej Sannikaua. 19 września powtórzył swój zamiar[11].
Sannikau otrzymał wg oficjalnych wyników 156 419 głosów (2,43% wszystkich), najwięcej ze wszystkich kandydatów z wyjątkiem zwycięzcy wyborów Alaksandra Łukaszenki[12].
Demonstracja w Mińsku 19 grudnia 2010 roku i wydarzenia po niej
Andrej Sannikau wraz z żoną, dziennikarką Iryną Chalip, uczestniczył w demonstracji w Mińsku przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich 19 grudnia 2010 roku. Przed północą, gdy milicja i wojsko przystąpiły do pacyfikacji demonstracji, Sannikau został brutalnie pobity i wraz z żoną aresztowany. Oboje przetransportowani zostali do izolatek śledczych białoruskiego KGB. Wieczorem 20 grudnia do Sannikaua dopuszczono jego adwokata, który po spotkaniu ujawnił, że Sannikau nosi liczne ślady obrażeń: nie może chodzić, ma zwichniętą lub złamaną nogę, ślady pobicia na głowie i siniaki na rękach[13]. 22 grudnia minister spraw wewnętrznych Anatol Kulaszou zapewnił, że zarówno Andrej Sannikau, jak i inny zatrzymany kandydat na urząd prezydenta, Uładzimir Niaklajeu, są absolutnie zdrowi, absolutnie normalnie, komfortowo się czują[14].
14 maja 2011 roku sąd w Mińsku skazał polityka na pięć lat kolonii karnej o zaostrzonym reżimie za "organizowanie masowych zamieszek" w wieczór 19 grudnia 2010 roku[15]. 14 kwietnia 2012 został przedterminowo zwolniony[16]. 26 października 2012 ogłosił, że ubiega się o azyl polityczny w Wielkiej Brytanii[17].
Nagrody
- Nagroda Brunona Kreisky'ego za pracę na rzecz obrony praw człowieka (Austria, 4 kwietnia 2005 roku)[18]
Prace
- Belarus in the Context of Times and Politics, Sztokholm 1997 (we współautorstwie z Walancinem Hołubieuem);
- Artykuły w wydawnictwach białoruskich i zagranicznych[19].
Życie prywatne
Żonaty z Iryną Chalip, dziennikarką, wnuczką Jerzego Belzackiego, polskiego i radzieckiego muzyka i kompozytora[20]. Mają kilkuletniego syna[15].
Oprócz języków białoruskiego i rosyjskiego posługuje się angielskim, francuskim i polskim[potrzebny przypis].
- ↑ Zapis według oficjalnego, tzw. akademickiego wariantu języka białoruskiego. Alternatywne formy zapisu:
- według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Андрэй Алегавіч Саньнікаў (czyt. Andrej Alehawicz Sańnikau);
- przy użyciu białoruskiej łacinki: Andrej Alehavič Sannikaŭ lub Andrej Alehavič Sańnikaŭ.
- ↑ Andriej Olegowicz Sannikow. jandieks.ru. [dostęp 2010-11-20]. (ros.).
- ↑ a b c d Sannikow Andrej Olegowicz. Kto jest' kto w Riespublikie Biełaruś. [dostęp 2010-11-21]. (ros.).
- ↑ Alaksandr Łukaszenka: Ukaz Priezidienta Riespubliki Biełaruś ot 16 fiebrala 1995 g. № 68 "O naznaczenii A.O. Sannikowa zamiestitielem Ministra inostrannych dieł Riespubliki Biełaruś". Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 1995-02-16. [dostęp 2010-11-21]. (ros.).
- ↑ Pra kampaniju. Europejska Białoruś. [dostęp 2010-11-21]. (biał.).
- ↑ Sannikow wstupajet w bor'bu. Biełorusskaja Diełowaja Gazieta, 2010-03-15. [dostęp 2010-11-21]. (ros.).
- ↑ Hałounaje – pabudawać narmalnuju dziarżawu. Karta'97, 2010-03-15. [dostęp 2010-11-21]. (biał.).
- ↑ Andrej Sannikau: Zachodnija kredyty da naroda na dachodziać (Widea). Karta'97, 2010-04-05. [dostęp 2010-11-21]. (biał.).
- ↑ Andrei Sannikov’s initiative group registered. Karta'97, 2010-09-27. [dostęp 2010-11-21]. (ang.).
- ↑ Andrei Sannikov registered as candidate for Belarus presidency (Photo, video). Karta'97, 2010-11-18 12:27. [dostęp 2010-11-21]. (ang.).
- ↑ Wasil Krokwa: W. Iwaszkiewicz: Jak i zajawiu, na wybarach padtrymliwaju Sannikawa. Białoruskie Radio Racja, 2010-09-19. [dostęp 2010-11-21]. (biał.).
- ↑ Сообщение Центральной комиссии Республики Беларусь по выборам и проведению республиканских референдумов об итогах выборов Президента Республики Беларусь (ros.)
- ↑ Tacciana Karawiankowa, BiełaPAN: Adwakat: Sannikau "ujaulaje saboj żudasnaje widowiszcza". Nasza Niwa, 2010-12-22 15:39. [dostęp 2010-12-23]. (biał.).
- ↑ Wiaczasłau Budkiewicz, BiełaPAN: Ministr Kulaszou: U Niaklajewa i Sannikawa – usio ok. Nasza Niwa, 2010-12-22 14:44. [dostęp 2010-12-23]. (biał.).
- ↑ a b Białoruś: Kandydat na prezydenta skazany na pięć lat kolonii karnej. gazeta.pl. [dostęp 2011-05-19].
- ↑ Andriej Sannikow - na swobodie!. Karta'97. [dostęp 2012-04-14].
- ↑ Sannikau ubiega się o azyl w Wielkiej Brytanii. polskieradio.pl. [dostęp 2012-10-26].
- ↑ Bruno Kreisky Prize for Services to Human Rights. Fundacja Brunona Kreisky'ego, 2005-04-04. [dostęp 2010-11-21]. (ang.).
- ↑ Sannikow Andrej Olegowicz. W: Centrum Naukowo-Analityczne "Białoruska Perspektywa": Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 225–226, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
- ↑ Andrzej Pisalnik: Bój o synka opozycjonistów . Rzeczpospolita, 2011-01-21. [dostęp 2011-01-22]. (pol.).
Literatura
- Centrum Naukowo-Analityczne "Białoruska Perspektywa": Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
- Andrej Sannikau: Belarus: Problems of Disarmament and Arms Control. W: Nancy Turtle Schulte: Dismantlement and Destruction of Chemical, Nuclear, and Conventional Weapons. Dordrecht/Boston/Londyn: Kluwer Academic Publishers, s. 33–35, seria: NATO ASI Series. ISBN 0-7923-4470-7. [dostęp 2010-11-21]. (ang.).