Antoni Nowosielski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Antoni Karol Nowosielski
Herb
Ślepowron
Rodzina

Nowosielscy herbu Ślepowron

Data i miejsce urodzenia

1675
Polska

Data i miejsce śmierci

11 października 1726
Polska

Ojciec

Wawrzyniec Nowosielski

Żona

Helena Wrobek-Lettaw

Dzieci

Leon Nowosielski

Antoni Karol Nowosielski ur. 1675 roku zm. 11 października 1726 roku – stolnik orszański, 1698 roku łowczy nadworny 1707-1708 roku, strażnik polny 1708 roku Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kasztelan nowogrodzki, senator, 1709-1725 roku, oboźny Wielkiego Księstwa Litewskiego, uczestnik Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[1][2][3][4][5][6].

Żonaty z Heleną Wrobek-Lettaw, syn Leon Nowosielski, kolejny spadkobierca majątku rodzinnego i dzierżawca m. Lubcza. Posiadali dwór nieopodal zamku w Lubczy nad Niemnem, a także miasta Grodno, Wsielub, Oświeja wraz z okolicznymi dobrami ziemskimi[7].

Posiadane dobra ziemskie[edytuj | edytuj kod]

Miasta Grodno, Wsielub, Oświeja i okoliczne dobra w guberni mińska, okolicy Nowogródka były własnością rodzinną Antoniego, syna Wawrzyńca Nowosielskiego. Spisy i herbarze zawierają informacje o dobrach ziemskich i majątkach[8]. Miasto i okolice Wsielub o powierzchni 7582 dziesięcin należące do rodziny Nowosielskich składały się z 52 wiosek, 595 domów, 1 miasto, 19 uroczysk, 10 folwarków. Tereny te w początkach XVIII wieku zamieszkiwało ok. 3800 katolików i żydów. Od początku XVIII wieku majątek (8283,3 ha) należał do Nowosielskich, a następnie do Radziwiłłów. W II połowie XVIII wieku Wsielub przeszedł we władanie rodziny O'Rourke.

Nabyte od rodziny Sapiehów miasto Oświeja z okolicznymi rozległymi dobrami o powierzchni 24814 dziesięcin (27109,29 ha) położone nad jeziorem oświejskim zawierały ok. 750 chrześcijan i 1470 żydów, czyli ok. 2200 mieszkańców. Na wielki majątek składały się 3 folwarki, 49 wsi, 623 domy[9]. Od początku XVIII wieku do Nowosielskich należał jeden z rynków wraz z zabudowanymi dookoła 9 nieruchomościami w mieście Grodnie. Był on nabyty od rodziny Potockich[10]. Rynek z nieruchomościami pozostawał w dobrach rodzinnych do II połowy XVIII wieku. Łącznie majątki rodzinne Antoniego Nowosielskiego w Wielkim Księstwie Litewskim wynosiły: 3 miasteczka, ok. 100 wiosek, 13 folwarków, 1218 domów, ok. 8000 ludzi pracujących w licznych manufakturach i faktoriach na dobrach o powierzchni ok. 36 tysięcy ha.

Działalność filantropijna[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Ludwika i klasztor o. Paulinów we Włodawie.
Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego na obrazie Zygmunta Vogla z ok. 1800 roku.

Antoni Nowosielski ufundował zespół kościelno - klasztorny o. Paulinów we Włodawie wraz z Anielą z Zachorowskich Pociejową oraz Ludwik Konstanty Pociej w 1721 roku. Dokument został wpisany do ksiąg grodzkich brzeskich 17 lutego 1722 roku.

Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego i klasztor Misjonarzy w Wilnie, z powodu braku funduszy budowa trwała 35 lat. Budowa i dokończenie kościoła było możliwe dzięki funduszom przekazanym przede wszystkim przez kasztelana nowogródzkiego Antoniego Nowosielskiego w 1722 roku[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Władysław Konopczyński, Polski słownik biograficzny, Polska Akademia Umiejętności, Polska Akademia Nauk, Skład główny w księg. Gebethnera i Wolffa, 1972, t. 17, s. 380.
  2. ↑ Józef Szujski, Dzieje Polski podług ostatnich badań: Królowie wolno obrani, t. 2, 1668 do 1795, Lwów 1886, s. 250.
  3. ↑ Adam Boniecki, Herbarz polski - 14.214.16 - t. 14, s. 173.
  4. ↑ J. Wolff, Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386-1795, Kraków 1885, s. 121.
  5. ↑ Antoni Podsiad, Wojciech Kozłowski, Matka Boska Kozielska, Instytut Wydawniczy Pax, 1990, s. 90.
  6. ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 99.
  7. ↑ Adam Boniecki, Szymon Konarski, Herbarz polski, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, t. 14, 1911, s. 173.
  8. ↑ Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1895, t. 14, s. 65.
  9. ↑ Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , Warszawa 1886, t. 7, s. 743-744.
  10. ↑ Jerzy Gordziejew, Socjotopografia Grodna w XVIII wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002, s. 132.
  11. ↑ Telewizja Polska S.A, Rozpoczęło się porządkowanie zespołu budynków klasztoru Misjonarzy w Wilnie [online], wilno.tvp.pl [dostęp 2023-11-01] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wydanie parlamentarne

Herbarze

  • Seweryn hr. Uruski, Adam Amilkar Kosiński, Aleksander Włodarski, Rodzina, herbarz szlachty polskiej, Tom 12, Wydawnictwo Heroldium, Gebethner i Wolff, Warszawa 1915.
  • Xawery Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839-1845.
  • Janusz Starykoń-Kasprzycki, Michał Dmowski, Polska encyklopedia szlachecka, Wydawn. Instytutu Kultury Historycznej, t. 2, 1937.

Polska

  • Jan Ciechanowicz, Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego: E-K, Rzeszów, 2001-2005.
  • Józef Szujski, Dzieje Polski podług ostatnich badań: Królowie wolno obrani 1668 do 1795, t. 2, Lwów 1886.
  • Teodor Szeliga Żychliński, Senatorowie i Dygnitarze Polscy, Złota Księga Szlachty Polskiej t. XV-XVII, Poznań 1886.
  • Józef Szujski, Dzieje Polski, Królowie wolno obrani, w drukarni Czasu, 1894.
  • Antoni Gąsiorowski, Ryszard Skowron, Urzędy dworu monarszego dawnej Rzeczypospolitej i państw ościennych: materiały sesji zorganizowanej przez Zamek Królewski na Wawelu, listopad 1993, TAiWPN Universitas, 1996.
  • Gebethner i Wolff, Polski słownik biograficzny , Władysław Konopczyński, Polska Akademia Umiejętności, Polska Akademia Nauk, Skład główny w księg, t. 17, 1972.
  • N. Rouba, Przewodnik po Litwie i Białej Rusi, Nakład Edmunda Nowickiego, Wilno, Wydawnictwo Kuriera Litewskiego Nakład Edmunda Nowickiego.
  • Przegląd historyczny, Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie, Polskie Towarzystwo Historyczne, Polska Oficyna Wydawnicza BGW. Państwowe Wydawn. Naukowe, t. 83, 1992.
  • Prace Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, Wydania t. 5-7.
  • Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Filip Sulimierski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 7, Warszawa 1886.
  • Józef Gierowski, Traktat przyjaźni Polska Francja 1714, PWN, 1965.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Nowosielski&oldid=73159928”