Banie Mazurskie
54°14′55″N 22°02′04″E/54,248611 22,034444| wieś | |
 Ulica Marii Konopnickiej w Baniach Mazurskich | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1419[2] |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
19-520[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NGO |
| SIMC |
0753550 |
Położenie na mapie gminy Banie Mazurskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gołdapskiego  | |
| 54°14′55″N 22°02′04″E/54,248611 22,034444[1]
| |
Banie Mazurskie (przed 1945 niem. Benkheim) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie gołdapskim, siedziba gminy Banie Mazurskie.
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 650 oraz rzeka Gołdapa[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona w 1560 (według niektórych źródeł w 1566) przez komornika powiatu ryńskiego – Mikołaja Bianicza. Sto lat później (1656) została zniszczona przez Tatarów. W 1710 wieś nawiedziła epidemia dżumy, w parafii w ciągu czterech miesięcy zmarło wówczas 2115 osób. W czasie II wojny światowej wieś uległa częściowemu zniszczeniu.
Po 1945 miejscowość zasiedlona została głównie ludnością ukraińską, przesiedloną przymusowo w ramach akcji „Wisła”, z Bieszczadów i Rzeszowszczyzny. W Baniach Mazurskich działa oddział Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, zespół folklorystyczny oraz szkoła z wykładowym językiem ukraińskim.
18 listopada 1945 Banie Mazurskie zostały siedzibą gminy, do której należało piętnaście wsi sołeckich. 12 listopada 1946 zatwierdzono administracyjnie obecną nazwę wsi[5]. W roku 1954 Banie Mazurskie zostały siedzibą gromady, znajdowały się w niej: gospoda, ośrodek zdrowia, komisariat MO, mleczarnia i agronomówka[6].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Banie Mazurskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
We wsi była stacja kolejowa Banie Mazurskie.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Zabytki sakralne[edytuj | edytuj kod]
- kościół św. Antoniego Padewskiego – dawny kościół ewangelicki, obecnie należący do rzymskokatolickiej parafii w Baniach Mazurskich. Został zbudowany w latach 1566–1574, szczyt wschodni z 1646, wieża z 1698, odrestaurowany w 1876. Kościół został zniszczony w 1945, odbudowano go w latach 1975–1980, już jako katolicki. Wnętrze świątyni częściowo w stylu renesansowym. Na wieży blendy w kształcie krzyży, nad kruchtą figurka z XIX w[7].
- cerkiew św. Mikołaja – dawna neoklasycystyczna kaplica baptystyczna z drugiej połowy XIX wieku. Świątynia należy do greckokatolickiej parafii św. Mikołaja w Baniach Mazurskich.
Inne[edytuj | edytuj kod]
W Baniach Mazurskich poza obiektami sakralnymi znajduje się kilka domów z początku XX wieku przy ulicy M. Konopnickiej.
-
-
-
Zabytkowa willa, ul. M. Konopnickiej 22
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2349
- ↑ Wieś Banie Mazurskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 12 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Polska 2017 : atlas samochodowy 1:200 000 dla profesjonalistów. Barbara Gawrysiak, Bartosz Kunowski, Maria Radziwonowicz, Paweł. Radziwonowicz, Wydawnictwo Kartograficzne KOMPAS, Dom Wydawniczy PWN Kompas. 2017. [dostęp 2021-02-21].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Jan Bałdowski „Warmia i Mazury, mały przewodnik” Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 51–52.
- ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 349.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Wakar i Bohdan Wilamowski, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1968.
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 209
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia Żydów w Baniach Mazurskich. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl