Beníková
49°00′55″N 19°35′06″E/49,015278 19,585000| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Wysokość otworów |
908 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
150 m |
| Data odkrycia |
znana od dawna |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 49°00′55″N 19°35′06″E/49,015278 19,585000
| |
Beníková (też: Klepáčova jaskyňa[1]) – jaskinia krasowa w środkowej Słowacji, w Niżnych Tatrach. Nie jest udostępniona do zwiedzania turystycznego.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia znajduje się po północnej stronie grzbietu Niżnych Tatr, w prawych (orograficznie) zboczach Doliny Demianowskiej. Jej otwór wejściowy znajduje się na wysokości 908 m n.p.m. w dobrze widocznej ścianie skalnej zwanej Bašta (zachodnie zbocza masywu Kurence), nad południową częścią systemu Demianowskiej Jaskini Lodowej. Jaskinia leży w granicach wsi Demänovská Dolina w powiecie Liptowski Mikułasz
Historia poznania
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia dzięki dużemu, łatwemu do odnalezienia otworowi była znana od dawna. Z racji znajdowania w niej dużych ilości kości niedźwiedzia jaskiniowego (Ursus spelaeus), uznawanych dawniej za kości smoków, wspominana była już w pierwszej połowie XVIII w. przez słowackiego polihistora Mateja Bela[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia należy do kategorii jaskiń fluwiokrasowych z nieaktywnym ciekiem wodnym. Nawiązuje do IX., najwyższego i najstarszego (górny pliocen – co najmniej 2,6 mln lat temu) poziomu systemu Jaskiń Demianowskich[3]. Ma postać jednego długiego ciągu korytarzy i komór, biegnącego esowato, w większości prawie poziomo, z kilkoma zaledwie krótkimi bocznymi odgałęzieniami. Ciągnie się generalnie z zachodu na wschód, w stronę dolinki Beníková. Wejście znajduje się ok. 150 m ponad dnem doliny[2].
Od dużego wysokiego na ponad 4 m i szerokiego na 7 m otworu wejściowego Vstupná chodba szybko obniża się o ok. 15 m, prowadząc do Kvapľovej siene z bogatą szatą naciekową. Dalej praktycznie poziomo następują Puklinová chodba i Veľký dóm, wysokie na 15 m. Na końcu jaskini znajduje się długie na ponad 40 m jezioro (Jazerná chodba)[4]. Godny uwagi jest ciąg kaskadowo ułożonych jeziorek w misach martwicowych w jednym z bocznych korytarzy[5]. Długość głównego ciągu jaskini wynosi ok. 290 m, głębokość 15 m.
Fauna
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia jest miejscem zimowania nietoperzy, m.in. podkowca małego, nocka dużego, nocka wschodniego, nocka wąsatka, nocka Brandta i mopka zachodniego[6], a także hibernacji kilku gatunków motyli.
Ochrona jaskini
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia znajduje się w granicach Narodowego Rezerwatu Przyrody Demänovská dolina w Parku Narodowym Niżne Tatry. Jest dodatkowo chroniona jako pomnik przyrody (słow. Prírodná pamiatka). Nie jest dostępna dla publiczności.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jaskyne v okrese Liptovský Mikuláš [w:] „Krížom-Krážom Slovenskom” [1]
- ↑ a b Zdenko Hochmuth: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748, s. 71; [2]
- ↑ Základné údaje o jaskynných úrovniach v Demänovskej doline a priľahlých riečnych terasách (A. Droppa, 1966) [3]
- ↑ Wg planu A. Droppy z roku 1953 [4]
- ↑ Zdenko Hochmuth a kolektív: Nízke Tatry (západná časť). Turistický sprievodca ČSSR č. 48a, wyd. Šport, vydavateľstvo SV ČSTV, Bratislava 1965, s. 231
- ↑ Peter Bačkor, Marcel Uhrin, Zuzana Višňovska, Peter Urban, Alfréd Gresch: Prehľad nálezov netopierov (Chiroptera) a chiropterologická bibliografia Národného parku Nízke Tatry (stredné Slovensko) [w:] „Vespertilio” 13–14: 2010, s. 3–34, ISSN 1213-6123 [5]