Demianowska Jaskinia Lodowa
|
Ten artykuł od 2021-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Demianowska Jaskinia Lodowa | |
Państwo | |
---|---|
Położenie | |
Długość |
2445 m |
Wysokość otworów |
841 m n.p.m. |
Wysokość otworów nad dnem doliny |
90 m |
Data odkrycia |
przed 1299 |
Położenie na mapie Słowacji | |
49°01′01″N 19°35′00″E/49,016920 19,583290 |
Demianowska Jaskinia Lodowa (słow. Demänovská ľadová jaskyňa) – część systemu Jaskiń Demianowskich na Słowacji, znajdująca się na obszarze Niżnych Tatr, w dolnej części Doliny Demianowskiej, w zachodnich stokach Demianowskiej Góry (1304 m) i Kurence (1284 m). Należy do najbardziej znanych lodowych jaskiń na świecie.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Demianowska Jaskinia Lodowa leży ok. 10 km na południe od Liptowskiego Mikułasza. Stanowi najbardziej na północ wysuniętą część systemu Jaskiń Demianowskich. Posiada 3 otwory wejściowe, położone obok siebie, w przybliżeniu na tej samej wysokości, w zachodnim zboczu turni Bašta[1]. Obecnie używane wejście do jaskini znajduje się na wysokości 841[2] m n.p.m., około 90 m ponad dnem doliny.
Jaskinia znajduje się w granicach Narodowego Rezerwatu Przyrody Demänovská dolina w Parku Narodowym Niżne Tatry.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia wytworzyła się w szaroniebieskich wapieniach (tzw. guttensteinskich), pochodzących ze środkowego triasu. Rozwinięta jest w czterech, coraz niżej usytuowanych poziomach. Jest w większości pochodzenia fluwiokrasowego, a w jej powstaniu największy udział miały wody podziemnego toku rzeczki Demänovky – świadczą o tym charakterystyczne, owalne przekroje głównych korytarzy oraz obecność granitowych żwirów i otoczaków, naniesionych z górnych partii Doliny Demianowskiej zbudowanych już ze skał krystalicznych[1].
Długość jaskini wynosi 2445[2] m, z czego turystom udostępniono do zwiedzania ok. 540 m.
Geneza zalodzenia[edytuj | edytuj kod]
Warunki do zalodzenia jaskini pojawiły się po zasypaniu gruzem (na skutek procesów wietrzeniowych na stoku) kilku pobocznych otworów, na skutek czego uniemożliwiona została wymiana powietrza w jej wnętrzu. Zimne powietrze, dostające się do jaskini zimą, jako cięższe utrzymuje się w jej dolnych partiach cały rok, a przesiąkające z powierzchni wody opadowe zamarzają w przechłodzonym wnętrzu. Lodowe wypełnienie w postaci lodu podłogowego, lodowych draperii, stalaktytów i stalagmitów znajduje się w dolnych partiach jaskini, zwłaszcza w komorze zwanej Kmeťov dóm. Ilość lodu w jaskini jest zmienna. Ostatni okres pełnego zalodzenia jaskini wiąże się z tzw. małą epoką lodową (XIV–XVIII w.)[3]
Poznanie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia była znana od dawna, pierwotnie jako Jaskinia Smocza (słow. Dračia jaskyňa). Nazwa ta była używana jeszcze w latach 60. XX w. U źródeł tej nazwy stał fakt, że w jaskini znajdowano duże ilości kości niedźwiedzia jaskiniowego, które uznawano za szczątki mitycznych smoków. [4]. W 1911 r. pisał o niej Miloš Janoška w pierwszym słowackim przewodniku po Tatrach – jaskinia była już wówczas dość często odwiedzana, a przy jej wejściu istniał drewniany schron dla turystów. W przewodniku wspomniał o nowo odkrytych fragmentach jaskini, nazwanych Nový oddiel i Žuffovka (Dóm trosiek). Tę drugą w sierpniu 1909 r. eksplorowali Andrej i Pavol Žuffowie[5]. Z końcem lipca 1913 r. młodzi turyści Ladislav Žuffa i Pavel Komendák z Liptowskiego Św. Mikułasza oraz Ján Líška z Vrbicy (dziś dzielnica Liptowskiego Mikułasza) odkryli część zwaną Marta. Początkowo penetrowano jedynie wstępne partie jaskini – przez długie lata zgromadzony w niej lód tarasował przejście do jej dalszych partii (obecnia sala zwana Belov dóm). Za nimi odkryto dalszą jaskinię demianowskiego systemu jaskiniowego, o nazwie Čierna (nazwa od pobliskiej dolinki Čiernej). Jej fragment również został włączony w skład obecnej okrężnej trasy turystycznej[3].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Dolinie Demianowskiej.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zdenko Hochmuth a kolektív: Nízke Tatry. Západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982, s. 262-264
- ↑ a b Zdenko Hochmuth: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748, s. 68 [1]
- ↑ a b Vlček Lukáš: Osudy efemérnych jaskyň (2), w: "Krásy Slovenska" R. 93, nr 7-8/2016, s. 66-69
- ↑ Bendík Andrej: Tisícročné medvede z jaskýň, w: "Krásy Slovenska" R. LXXXVII, nr 5-6/2010, s. 52-53
- ↑ Marcel Lalkovič: Miloš Janoška a jeho záujem o jaskyne [w:] "Aragonit" nr 11 (2006), s. 74-76
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zarząd Jaskiń Słowackich: Demianowska Jaskinia Lodowa. [dostęp 2015-06-09]. (pol.).