Nocek duży
| ||
| Myotis myotis[1] | ||
| (Borkhausen, 1797) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | nietoperze | |
| Rodzina | mroczkowate | |
| Rodzaj | nocek | |
| Gatunek | nocek duży | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Nocek duży[3] (Myotis myotis) – gatunek ssaka z rzędu nietoperzy z rodziny mroczkowatych.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 7-8 cm, rozpiętość skrzydeł 35-44 cm, masa ciała 25-40 g. Uszy owalne, dosyć szerokie. Ciało ma ubarwienie dość zróżnicowane u różnych osobników. Grzbiet ciała ma barwę od szarobrunatnej (u osobników młodocianych) do brązowej (u dorosłych), spód ciała jest biały. Skrzydła mają barwę ciemnobrązową.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
W Polsce występuje głównie w południowo-zachodniej części kraju (jego miejscem zimowania jest MRU – Międzyrzecki Rejon Umocniony). Brak go jak dotąd na Suwalszczyźnie i Polesiu, zaś z Pojezierza Mazurskiego i Podlasia znane są tylko stwierdzenia pojedynczych osobników. Jedna z największych kolonii rozrodczych nocków dużych w Polsce znajduje się na strychu kościoła we Wleniu na Dolnym Śląsku. Występują też w Ojcowskim Parku Narodowym oraz na Wyżynie Olkuskiej (Czerna).
Biotop[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje głównie w osiedlach ludzkich, latem kryjąc się na dużych strychach, wieżach kościelnych i w innych budowlach. Zimuje w piwnicach, fortyfikacjach, opuszczonych kopalniach, w jaskiniach. Na południu Europy kryjówki podziemne są wykorzystywane również latem, jako miejsca rozrodu. W Polsce tylko dwie kolonie rozrodcze wykorzystują tego typu schronienia – są to jaskinia Studnisko w rezerwacie przyrody Sokole Góry oraz podziemia Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (rezerwat przyrody Nietoperek). Wybiera miejsca, gdzie temperatura nie spada w zimie powyżej kilku stopni Celsjusza. Sen zimowy trwa od września (lub października, gdy jesień jest ciepła) do kwietnia. Żeruje w dojrzałych lasach z ubogim podszytem, na świeżo skoszonych łąkach, murawach, w sadach ze starymi drzewami.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Często tworzy kolonie, przy czym zwykle są to kolonie samic, samce żyją samotnie. Żywi się owadami, głównie chrząszczami z rodziny biegaczowatych, które zbiera z powierzchni ziemi. Na polowanie wylatuje nocą, po zapadnięciu ciemności. Polując, lata wolno i dosyć nisko, najczęściej w lasach o niskim runie i słabo wykształconym podszycie, jak również na pastwiskach i świeżo skoszonych łąkach.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Samica rodzi jedno młode, po ciąży trwającej około 5-6 tygodni. Rodzi się one ślepe. Otwiera oczy po około 7 dniach, usamodzielnia się po 8 tygodniach, a dojrzałość płciową osiąga po 15-18 tygodniach. Nocki duże żyją do 37 lat.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie[4]. Przykładem czynnej ochrony jest wymiana pokrycia dachu, montaż platform ułatwiających zbieranie guana oraz adaptacje mikrosiedlisk poprawiające warunki bytowania i bezpieczeństwo kolonii[5].
Wędrówki[edytuj | edytuj kod]
Nocki duże odbywają nieraz dalekie wędrówki między miejscami rozrodu i hibernacji. Zaobrączkowana samica tego gatunku w 1993 r. przeleciała 227 km z Niemiec na zimowisko w podziemiach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego w zachodniej Polsce.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Myotis myotis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ Myotis myotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2015, s. 297. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)
- ↑ Kolejny remont za nami. podkowiecplus.pl, 11 kwietnia 2016.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Konrad Sachanowicz, Mateusz Ciechanowski: Nietoperze Polski. Tomasz Cofta (rysunki). Warszawa: MULTICO, 2005. ISBN 83-7073-401-4.
- Nocek duży pobił rekord. Salamandra: Internetowy magazyn przyrodniczy. [dostęp 2007-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2000-12-15)].