Beninkaza szorstka
 |
Ten artykuł od 2015-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| |||
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | różopodobne | ||
| Rząd | dyniowce | ||
| Rodzina | dyniowate | ||
| Rodzaj | beninkaza | ||
| Gatunek | beninkaza szorstka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Benincasa hispida (Thunb.) Cogn. A.L.P.P. de Candolle & A. C. de Candolle, Monogr. phan. 3:513. 1881 | |||
| Synonimy | |||
|---|---|---|---|
| |||
Beninkaza szorstka, beninkaza woskodajna, woszcza szorstka (Benincasa hispida (Thunb.) Cogniaux) – gatunek rośliny tropikalnej z rodziny dyniowatych. Jest wykorzystywana od wieków w Azji jako warzywo. Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju Benincasa G. Savi, Bibliot. Ital. (Milan) 9: 158. 1818 (podrodzina Cucurbitoideae, plemię Benincaseae)[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Szybko rosnąca roślina płożąca o długich pędach.
- Liście
- Duże, szorstkie, ząbkowane.
- Kwiaty
- Żółte, o pięciu płatkach.
- Owoce
- Zielone, podłużne, owalne, o długości do 60 cm, pokryte woskiem i drobnymi włoskami. Wewnątrz liczne nasiona.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek uprawiany w ciepłym klimacie. Może być przechowywany do 12 miesięcy. Jest powszechnie spożywanym warzywem podczas sezonu zimowego np. w Chinach, jako jedno z niewielu warzyw dostępnych w tym czasie. Stąd po chińsku jego nazwa dosłownie oznacza "zimowy melon" (chiń. 冬瓜, pinyin: dōngguā).
W kuchni wietnamskiej, nazywany jest bí đao, i typowo używany do wyrobu zup i gulaszy. Uważa się, że gotowany z żeberkami daje zupę zwiększającą ilość mleka u matek karmiących piersią.
W kuchni chińskiej jest typowo używany przy smażeniu w głębokim tłuszczu oraz w połączeniu z kością wieprzową/wołową jako baza do "zupy z melona zimowego", często serwowanej w drążonej czaszy z tego właśnie warzywa, która dodatkowo może być w sposób ozdobny "grawerowana" w sposób podobny do ozdób wielkanocnych. Z kandyzowanej postaci wyrabia się także cukierki (táng dōng guā) spożywane podczas chińskiego Nowego Roku. Używa się także jako nadzienie w chińskich i tajwańskich ciasteczkach księżycowych na festiwalu księżycowym.
Warzywo to jest używane do produkcji popularnego napoju o wyrazistym bardzo słodkim smaku, zwanego "herbatą z melona zimowego", bardzo popularnego w Azji m.in. w Chinach, na Tajwanie, w Wietnamie. Wyrób napoju jest bardzo łatwy i często wyrabia się go w domu. W sklepie można zakupić bazę do napoju w postaci kostki kandyzowanego miąższu warzywa, którą gotuje się w wodzie na koncentrat, po ostudzeniu przechowuje w lodowce i do spożycia rozcieńcza dużą ilością wody. Na Tajwanie napój ten jest bardzo popularny i często serwowany schłodzony jako alternatywa do mrożonej herbaty, przy czym jest z założenia bardzo słodki.
- Miąższ niedojrzałych roślin, a także młode liście i pąki kwiatowe wykorzystuje się jako jarzynę.
- Prażone nasiona również są jadalne.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-02] (ang.).
- ↑ Benincasa (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Informacje Uniwersytetu Wrocławskiego
- Wielojęzyczna baza taksonomiczna Uniwersytetu w Melbourne
- Benincasa hispida