Biegus karłowaty

Biegus karłowaty
	Calidris minutilla
	(Vieillot, 1819)
	; Biegus karłowaty w szacie godowej
	; Biegus karłowaty w szacie spoczynkowej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	biegusy
Plemię	Calidrini
Rodzaj	Calidris
Gatunek	biegus karłowaty
Synonimy
	Tringa minutilla Vieillot, 1819;
	Tringa minutilla Vieillot, 1819;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; okres lęgowy przeloty zimowiska zalatuje
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biegus karłowaty^[4] (Calidris minutilla) – gatunek małego, wędrownego ptaka brodzącego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae).

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Dawniej czasami uznawany za jeden gatunek z biegusem smukłonogim (Calidris subminuta)^[2]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[5].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje północną Kanadę i Alaskę. Zimuje od Oregonu i południowej części USA przez Amerykę Środkową i Karaiby po północne Chile i środkowo-wschodnią Brazylię^[2]. Sporadycznie pojawia się w Azji i Europie; w Polsce stwierdzony tylko raz – w sierpniu 2005 roku we wsi Rudze w województwie małopolskim^[6]. Regularnie osiąga wyspy Galapagos, a rzadko Hawaje^[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd: Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej wierzch ciała brązowy w ciemne plamki, spód czysto biały. W locie na spodniej stronie skrzydła widoczny biały pasek. Biały pasek również na ogonie. W szacie spoczynkowej kolor brązowy przechodzi w brązowoszary. Osobniki młodociane nieco jaśniejsze, o rudawym odcieniu. Dziób ciemny, nogi szarożółte.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 13–15 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 27–28 cm
masa ciała ok. 19–30 g

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Wilgotne obszary tundry i lasotundry. Zimuje na morskich wybrzeżach.
Gniazdo: Na ziemi, zwykle w pobliżu wody, zagłębienie wysłane trawą lub mchem. Na otwartej przestrzeni lub wśród niskich wierzb w lasotundrze.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 4 jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres około 20 dni przez oboje rodziców. Po wykluciu młodymi, zwłaszcza w późnych lęgach, opiekuje się głównie samiec. Pisklęta opuszczają gniazdo po jednym dniu, lecz pozostają pod opieką rodziców przez kolejne 3 tygodnie.
Pożywienie: Bezkręgowce, jesienią uzupełniane przez nasiona roślin wodnych.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa karłowatego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[3]. W 2012 roku liczebność populacji kontynentalnej szacowano na około 700 tysięcy osobników^[7]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3].

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą^[8].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Calidris minutilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Least Sandpiper (Calidris minutilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-02].
↑ ^a ^b ^c Calidris minutilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-02].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
↑ wynik wyszukiwania: Calidris minutilla. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
↑ Least Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Calidris minutilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Least Sandpiper (Calidris minutilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-02].

[iucn-3] Calidris minutilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (Wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-02].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-13]. (ang.).

[tarsiger-6] wynik wyszukiwania: Calidris minutilla. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).

[aablh-7] Least Sandpiper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-04-13]. (ang.).

[8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]