Przejdź do zawartości

Bitwa pod Konotopem

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa pod Konotopem
Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)
Czas

8 lipca 1659

Miejsce

Konotop

Terytorium

Wielkie Księstwo Ruskie, Rzeczpospolita

Wynik

zwycięstwo polsko-kozacko-tatarskie

Strony konfliktu
Hetmanat (Wielkie Księstwo Ruskie)
Rzeczpospolita,
Chanat Krymski
Carstwo Rosyjskie
Kozacy zaporoscy (część)
Dowódcy
Iwan Wyhowski, Mehmed IV Girej Aleksy Trubecki, hetman, Iwan Bezpały
Siły
ok. 30–50 tys. ok. 50–60 tys.[1], 36 tys.[2]
Straty
ok. 3–6 tys. Tatarów, 4 tys. Kozaków[3] 4769 Rosjan, 2 tys. Kozaków[4]
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
51°13′20,64″N 33°09′30,60″E/51,222400 33,158500

Bitwa pod Konotopem (zwana niekiedy bitwą sosnowską lub bitwą nad rzeką Sosnówką) miała miejsce 8 lipca 1659 podczas wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

Po śmierci Bohdana Chmielnickiego hetmanem został wybrany Iwan Wyhowski, a dwa lata później 22 maja 1659 roku Sejm Rzeczypospolitej zatwierdził unię hadziacką. Pomimo tego część Ukrainy zadnieprzańskiej nadal opowiadała się przeciwko Wyhowskiemu i popierała Moskwę. W konsekwencji armia moskiewska dowodzona przez księcia Aleksieja Nikitycza Trubeckiego przekroczyła Dniepr i obległa obwarowane miasteczko Konotop, bronione przez ok. 4 tys. Kozaków.

Stosunek sił

[edytuj | edytuj kod]

Oblegająca Konotop armia Aleksego Trubeckiego składała się z ok. 28 tys. żołnierzy moskiewskich i ok. 6,6 tys. Kozaków hetmana Iwana Bezpały. Na odsiecz Konotopowi wyruszyła z kolei armia rusko-polsko-tatarska pod wodzą hetmana kozackiego Iwana Wyhowskiego licząca 32–48 tys. żołnierzy (14–22 tys. Kozaków, ok. 1,5 tys. Polaków pod dowództwem stolnika kijowskiego Krzysztofa Łasko i ok. 15–25 tys. Tatarów).

Na wieść o odsieczy Trubecki wysłał przeciw Wyhowskiemu zagon jazdy pod dowództwem Semena Pożarskiego (ok. 5,6 tys. Rosjan i 2 tys. Kozaków). Wyhowski podzielił swoje wojska na dwie części i 7 lipca związał walką moskiewski korpus Pożarskiego broniący przeprawy przez rzekę Sosnówka. Jednocześnie oddziały polskie i kozackie zdobyły i zniszczyły most przez rzekę, odcinając Rosjanom możliwość odwrotu, a następnie większa część ordy Mehmed Gireja IV dokonała obejścia pozycji Rosjan, przeprawiła się przez rzekę i uderzyła na korpus Pożarskiego od tyłu. Zaskoczeni Rosjanie zostali osaczeni i zniesieni, jedynie nieliczni zdołali wyrwać się z otoczenia i uciec do warownego obozu armii Trubeckiego pod Konotopem, który po klęsce Pożarskiego w szyku taborowym przedarł się w ciągu 5 dni do Putywla[5]. Jeszcze w tym samym dniu, w którym rozegrała się bitwa, Tatarzy wymordowali niemal wszystkich rosyjskich jeńców (ok. 5 tys.). Skutkiem moskiewskiej klęski pod Konotopem był ostatni wielki najazd tatarski na Carstwo Rosyjskie w wyniku którego spustoszone zostały razrjad siewski i białogrodzki.

Obecnie na Ukrainie uważa się tę bitwę za największy triumf wojsk ukraińskich (kozackich) nad wojskami Carstwa RosyjskiegoMoskwą.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. О.Сокирко „Тріумф в час Руїни. Конотопська битва 1659 р.” Київ. «Темпора», 2008.
  2. Piotr Kroll: Iwan Wyhowski. W: P. Kroll, M. Nagielski, M. Wagner: Hetmani zaporoscy w służbie króla i Rzeczypospolitej. Zabrze: Infort Editions, 2010. ISBN 978-83-89943-52-1.
  3. Бабулин И.Б. Битва под Конотопом. 28 июня 1659 года – М.: Цейхгауз, 2009.
  4. Н. Смирнов, «Как под Конотопом упадок учинился...»(мифы и реальность)//Труды по русской истории. Сборник статей в память о 60-летии И.В. Дубова. М.: Парад, 2007, с. 334-353.
  5. Krwawa jatka pod Konotopem [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2019-08-25] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Piotr Kroll: Iwan Wyhowski. W: P. Kroll, M. Nagielski, M. Wagner: Hetmani zaporoscy w służbie króla i Rzeczypospolitej. Zabrze: Infort Editions, 2010. ISBN 978-83-89943-52-1.
  • Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Tom I
  • Łukasz Ossoliński Rzecz o hetmanie Wyhowskim, Warszawa 2009