Blik (system płatności)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Blik
Autor Polski Standard Płatności
Pierwsze wydanie 9 lutego 2015
System operacyjny Android, iOS[1], Harmony OS[2]
Rodzaj usługa płatności mobilnych
Strona internetowa

Blik (zapis stylizowany: BLIK) – system płatności mobilnych uruchomiony w 2015. Umożliwia użytkownikom smartfonów płacenie bezgotówkowo w sklepach stacjonarnych i internetowych, wypłacanie i wpłacanie gotówki w bankomatach oraz realizowanie przelewów na numer telefonu i generowanie czeków z cyfrowym kodem. Użytkownicy bankowych aplikacji mobilnych na urządzeniach z systemem operacyjnym Android lub Harmony OS mogą także płacić Blikiem zbliżeniowo w terminalach płatniczych akceptujących karty Mastercard. System jest zarządzany i rozwijany przez spółkę Polski Standard Płatności (PSP).

Według Narodowego Banku Polskiego w 2019 liczba transakcji Blik przekroczyła liczbę transakcji wykonanych kartami płatniczymi w polskim internecie[3].

Sposób działania[edytuj | edytuj kod]

Z Blika mogą korzystać klienci banków, które udostępniają to rozwiązanie w swoich aplikacjach mobilnych. Płatności zbliżeniowe Blik – dostępne na urządzeniach z systemem Android lub jego pochodną Harmony OS (w niektórych bankach)[4] – działają w trybie offline, tzn. do ich działania niepotrzebne jest połączenie z Internetem[5].

Kody Blik są z kolei systemem działającym w trybie online, co wymaga działającego połączenia do Internetu. Wyjątkiem są wygenerowane uprzednio kody czeków, z których w okresie ich ważności można korzystać offline[6][7]. Każdy kod jednorazowy jest unikalną kombinacją 6 cyfr i jest ważny przez 2 minuty, po tym czasie aplikacja bankowa wygeneruje nowy kod.

Model autoryzacji opartej na kodzie przebiega następująco:

  1. płacący uruchamia aplikację bankową, wybiera Blika, wówczas generowany jest kod,
  2. płacący wprowadza kod w punkcie akceptacji (terminal, bankomat, strona internetowa),
  3. przekazanie kodu autoryzacji przez akceptanta za pośrednictwem agenta rozliczeniowego do PSP,
  4. weryfikacja kodu przez PSP, rozpoznanie banku, który go zamówił i przekazanie autoryzacji do banku,
  5. autoryzacja przez bank,
  6. odesłanie autoryzacji banku do PSP, który dalej za pośrednictwem agenta rozliczeniowego przekazuje ją do akceptanta.
  7. potwierdzenie przez płacącego transakcji w jego aplikacji bankowej.

W 2022 Blik był dostępny w aplikacjach bankowych dla systemów operacyjnych Android, jego pochodnym Harmony OS[4] oraz iOS[1]. Początkowo dostępny był także w aplikacjach banków dla zarzuconego systemu Windows Phone, a niektóre zintegrowane z nim banki wydawały także aplikacje na dawne systemy BlackBerry OS i Symbian[8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki Blika sięgają 2013, gdy 6 polskich banków – Alior Bank, Bank Millennium, Bank Zachodni WBK (obecnie Santander Bank Polska), ING Bank Śląski, mBank i PKO Bank Polski – zawarło porozumienie celem stworzenia wspólnego systemu płatności przenośnych[9]. 13 stycznia 2014 zarejestrowano w KRS spółkę Polski Standard Płatności (PSP), która miała zbudować usługi płatności mobilnych w oparciu o system płatności IKO stworzony przez PKO Bank Polski[9]. W 2014 Narodowy Bank Polski wydał zgodę na prowadzenie systemu płatności przez PSP[10], a usługa Blik została udostępniona 9 lutego 2015[11][10]. Operatorem infrastruktury systemu została Krajowa Izba Rozliczeniowa[12][13].

Od kwietnia 2015 użytkownicy mogą generować i przekazywać innym osobom elektroniczne czeki identyfikowane 6-cyfrowym kodem. Czek można realizować zarówno w bankomatach, jak i płacąc nim w punktach akceptujących Blika[14]. Wygenerowany czek może mieć termin ważności od kilkunastu minut do kilkudziesięciu godzin[7]. Odbiorca czeku, aby go wykorzystać, nie musi mieć ani dostępu do Internetu, ani karty bankowej, ani konta bankowego[6][7].

W październiku 2015 wprowadzono usługę płatności P2P – przelewów na numer telefonu[15][16]. Ułatwia to szybkie przesłanie pieniędzy bez znajomości rachunku bankowego odbiorcy, wystarczy znać jego numer telefonu[15][16].

W grudniu 2015 PSP wprowadził usługę mPOS Blik[17]. Do dokonania transakcji niepotrzebny był terminal POS (popularnie zwany czytnikiem kart). Sprzedawcy wystarczyło oprogramowanie np. w telefonie pozwalające na przyjmowania płatności BLIK[18].

W grudniu 2018 Mastercard i PSP ogłosiły, że podejmują współpracę w celu wprowadzenia usługi poza Polskę[19]. Mastercard został formalnie siódmym udziałowcem PSP w kwietniu 2020[20].

W marcu 2019 udostępniono możliwość realizowania płatności powtarzalnych[21], wdrożoną początkowo w dwóch bankach: ING Banku Śląskim oraz Banku Pekao SA. Usługa pozwalała opłacać zobowiązania u ubezpieczyciela Link4 oraz operatora telekomunikacyjnego Play.

Według Narodowego Banku Polskiego w 2019 liczba transakcji Blik przekroczyła liczbę transakcji wykonanych w polskim Internecie kartami płatniczymi. W III kwartale 2019. wykonano 40 mln transakcji BLIKIEM wobec 28 mln wykonanych kartami płatniczymi[3].

W lipcu 2021 Bank Millennium udostępnił w swojej aplikacji płatności zbliżeniowe Blik[22]. Do listopada 2021 usługę udostępniły pozostałe banki będące udziałowcami PSP[23]. Płatności zbliżeniowe działają w oparciu o infrastrukturę Mastercard. Tym samym możliwe są na terminalach akceptujących płatności zbliżeniowe kartami Mastercard[24]. Zbliżeniowe sposób płatności dostępny jest na urządzeniach z systemem Android oraz jego pochodnym Harmony OS[4].

W czasie fali uchodźczej wywołanej rosyjską inwazją na Ukrainę w 2022 czeki Blik były wykorzystywane do dystrybucji pomocy finansowej UNHCR wśród uchodźców wojennych[25].

W lipcu 2022 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) zgodził się na prowadzenie przez PSP płatności odroczonych – BLIK Płacę Później[26].

11 sierpnia 2022 PSP przejął 100 proc. udziałów Viamo, działającego od 2013 słowackiego operatora płatności P2P[27], prowadzącego także płatności dla firm na bazie kodów QR i linków[28].

Statystyki rozwoju w PLN
Rok Liczba użytkowników (aktywnych) Liczba transakcji Wartość transakcji
2015[29][30] 1,4 mln 1,27 mln 346,9 mln
2016[31][32] 3,1 mln 7,8 mln 1,5 mld
2017[33] 6,1 mln 33 mln 4,5 mld[34]
2018[34] 8,8 mln[35] 91 mln 12 mld
2019[3] 13,1 (9[3]) mln[36] 218 mln 47 mld
2020[11] 16,9 (7[11]) mln[37] 424 mln 57 mld
2021[38] 21,6 (10[39]) mln 763 mln 103,3 mld
2022[40] 25,9 (13) mln 1 200 mln 163,9 mld

Banki uczestniczące[edytuj | edytuj kod]

Usługa jest dostępna w następujących bankach (wytłuszczono banki będące udziałowcami PSP):

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b FAQ: najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi | BLIK. Blik. [dostęp 2022-02-10]. Cytat: Na jakich telefonach działa BLIK? BLIK działa na wszystkich urządzeniach z Androidem i iOS.
  2. ↑ Zbliżeniowy BLIK na smartfonach Huawei bez usług Google. [dostęp 2022-06-27]. (pol.).
  3. ↑ a b c d 5 lat BLIKA – 353 mln transakcji o wartości 47 mld złotych, czas na ekspansję międzynarodową. Blik. [dostęp 2021-03-21].
  4. ↑ a b c FAQ: najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi | BLIK. Blik. [dostęp 2022-02-10]. Cytat: Mam telefon z systemem iOS. Czy mogę aktywować Płatności zbliżeniowe BLIK? Aktualnie Płatności zbliżeniowe BLIK dostępne są tylko na telefonach z systemem operacyjnym Android oraz (w wybranych bankach) HarmonyOS.
  5. ↑ Blik, Ruszają płatności zbliżeniowe BLIK – kiedy będą dostępne? [online], blik.com [dostęp 2022-12-15] (pol.).
  6. ↑ a b Why BLIK is so popular and how we deployed it in mobile banking? | Mobile Banking Platforms blog. Mobile Banking Platforms, 2020-01-31. [dostęp 2021-03-25]. (ang.).
  7. ↑ a b c Funkcje i zalety aplikacji IKO | Aplikacja IKO | Inteligo. [dostęp 2021-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-27)].
  8. ↑ FAQ. Blik. [dostęp 2022-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-16)]. Cytat: 3. Z którymi systemami operacyjnymi telefonów będzie kompatybilny standard płatności BLIK? Aplikacje mobilne komunikują się z platformą PSP za pośrednictwem systemów banków. Z tego względu dostępność aplikacji na poszczególne systemy operacyjne zależy od decyzji banków, które udostępniają system swoim klientom. W przypadku większości banków będą to Android, iOS i Windows Phone, niektóre banki udostępnią również aplikacje na platformy BlackBerry i Symbian. (pol.).
  9. ↑ a b Historia. Polski Standard Płatności. [dostęp 2021-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-03)]. (pol.).
  10. ↑ a b Polski Standard Płatności. [dostęp 2021-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  11. ↑ a b c 424 miliony transakcji o wartości 57 miliardów zł w 2020 roku – BLIK pędzi coraz szybciej. Blik. [dostęp 2021-03-21].
  12. ↑ Były prezes PKO BP szybko znalazł nową pracę. TVN24 Biznes. [dostęp 2021-06-09]. (pol.).
  13. ↑ BLIK. Startuje Polski Standard Płatności. Forbes.pl. [dostęp 2021-06-09]. Cytat: Infrastrukturę teleinformatyczną dla BLIK zapewnia Krajowa Izba Rozliczeniowa - deklaruje Adam Malicki, prezes Polskiego Standardu Płatności. (pol.).
  14. ↑ Generowanie i realizowanie 9-cyfrowych czeków BLIK w aplikacji IKO [online] [dostęp 2018-10-05].
  15. ↑ a b Przelew na numer telefonu – przyszłość płatności już w Polsce [online], GSMmaniak, 28 lipca 2016 [dostęp 2022-07-24].
  16. ↑ a b Przelew na numer telefonu – prosty sposób, by dostać pieniądze natychmiast [online], Krajowa Izba Rozliczeniowa, 28 lipca 2016 [dostęp 2022-07-24].
  17. ↑ mPOS BLIK – koniec terminali płatniczych? – AntyWeb, „AntyWeb”, 23 grudnia 2015 [dostęp 2018-04-26].
  18. ↑ Płatności BLIKIEM w mPOSie – szybkość, funkcjonalność i łatwość obsługi [online], 23 grudnia 2015 [dostęp 2015-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-20].
  19. ↑ Mastercard i Polski Standard Płatności ogłaszają strategiczną współpracę [online], MasterCard Social Newsroom [dostęp 2019-06-21].
  20. ↑ Mastercard formalnie udziałowcem Polskiego Standardu Płatności. Blik, 2020-04-15. [dostęp 2021-03-21].
  21. ↑ Płatności powtarzalne BLIK już dostępne – zmienią sposób opłacania usług [online], Blik, 21 marca 2019 [dostęp 2021-03-21].
  22. ↑ Ruszył zbliżeniowy Blik. Pierwsi klienci Banku Millennium mogą już korzystać z tego rozwiązania [online], www.cashless.pl [dostęp 2021-11-10] (pol.).
  23. ↑ Od dziś zbliżeniowy Blik w 6 bankach. Także w mBanku i Santanderze [online], www.cashless.pl [dostęp 2021-11-10] (pol.).
  24. ↑ Płatności zbliżeniowe BLIK – PKO Bank Polski [online], www.pkobp.pl [dostęp 2021-11-10] (pol.).
  25. ↑ Czeki BLIK - innowacyjny sposób na wsparcie obywateli Ukrainy, który pozwoli na szybką i bezpieczną wypłatę pieniędzy z Agencji ONZ ds. Uchodźców (UNHCR). Blik, 2022-04-06. [dostęp 2023-07-01].
  26. ↑ BLIK zaoferuje płatności odroczone – jest zgoda UOKiK na rozszerzenie działalności przez Polski Standard Płatności [online], blik.com [dostęp 2022-12-15].
  27. ↑ BLIK przejmuje VIAMO, platformę płatności mobilnych ze Słowacji – pierwszy krok w ekspansji zagranicznej [online], blik.com [dostęp 2022-12-15].
  28. ↑ Mobilná platobná platforma VIAMO mení vlastníka. Poľský fintech BLIK podporí slovenskú spoločnosť v jej ďalšom rozvoji [online], 25 sierpnia 2022 [dostęp 2023-02-01] (słow.).
  29. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w II kwartale 2015 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  30. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w IV kwartale 2015 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  31. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w II kwartale 2016 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  32. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w IV kwartale 2016 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  33. ↑ Blik chwali się statystykami. Liczba użytkowników w ciągu roku wzrosła dwukrotnie, Cashless [dostęp 2018-04-25].
  34. ↑ a b c 91 milinów transakcji o wartości ponad 12 mld zł – BLIK stał się w 2018 roku powszechnym systemem płatności. Blik. [dostęp 2021-03-21].
  35. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w IV kwartale 2018 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  36. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w IV kwartale 2019 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  37. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w IV kwartale 2020 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2021-03-22].
  38. ↑ Informacja o rozliczeniach pieniężnych i rozrachunkach międzybankowych w IV kwartale 2021 r.. Narodowy Bank Polski. [dostęp 2022-05-16].
  39. ↑ BLIK podsumował rok 2021: blisko 113 mln przychodów. Blik, 2022-06-29. [dostęp 2023-07-01].
  40. ↑ Przełomowy rok BLIKA – ponad miliard transakcji i blisko 13 mln aktywnych użytkowników na koniec 2022 r.. Blik, 2023-02-09. [dostęp 2023-06-28].
  41. ↑ a b c d e f g Blik dostępny w dwunastu bankach. Trzynasty już ustawia się w kolejce, Spider’s Web, 15 lutego 2018 [dostęp 2018-04-25].
  42. ↑ a b Blik: Partnerzy. [dostęp 2021-03-25]. (pol.).
  43. ↑ Aneta Stelmaszczyk: BLIK dostępny dla klientów BOŚ Banku. BOŚ Bank, 2021-07-05. [dostęp 2023-02-02].
  44. ↑ Wojciech Boczoń, Bank Pekao przystępuje do systemu Blik [online], Portal bankier.pl [dostęp 2018-07-11].
  45. ↑ Maciej Rudke: Blik wreszcie dostępny w Citi Handlowym. Rzeczpospolita, 2021-12-12. [dostęp 2021-12-12]. (pol.).
  46. ↑ Blik i jest! [online], BLIK [dostęp 2018-04-25].
  47. ↑ Płać, wpłacaj i wypłacaj telefonem, gdziekolwiek jesteś za pomocą BLIK [online] [dostęp 2020-10-09].
  48. ↑ Blik [online], BPS [dostęp 2021-03-21] (pol.).
  49. ↑ Banki spółdzielcze SGB wprowadzają Blika. Wdrożenie na ostatniej prostej [online], www.cashless.pl [dostęp 2019-11-22].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Blik_(system_płatności)&oldid=72921507”