Budynek mieszkalny pracowników biur Radcy Handlowego i Ambasady ZSRR

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Budynek mieszkalny pracowników biur Radcy Handlowego i Ambasady ZSRR
Ilustracja
Budynek widziany z powietrza, od strony zachodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Sobieskiego 100
00-764 Warszawa

Typ budynku

blok mieszkalny

Styl architektoniczny

modernizm, brutalizm

Architekt

Piotr Sembrat,
Janusz Nowak

Kondygnacje

11

Powierzchnia użytkowa

6338 m²

Rozpoczęcie budowy

1977

Ukończenie budowy

1978 lub 1980

Pierwszy właściciel

Ambasada ZSRR

Obecny właściciel

Miasto Warszawa

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ul. Sobieskiego 100”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ul. Sobieskiego 100”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ul. Sobieskiego 100”
Ziemia52°11′49″N 21°02′27″E/52,196944 21,040833
Multimedia w Wikimedia Commons

Budynek mieszkalny pracowników biur Radcy Handlowego i Ambasady ZSRR (także: Szpiegowo[1], Szpiegowiec[2][3]) – blok mieszkalny znajdujący się w Warszawie przy ulicy Jana III Sobieskiego 100[4].

Charakterystyka i historia[edytuj | edytuj kod]

Budynek mieszkalny położony jest w stołecznej dzielnicy Mokotów, w sąsiedztwie Parku Sieleckiego, między ulicami Jana III Sobieskiego i Władysława Hańczy a Kanałem Sieleckim i Jeziorem Sieleckim, na terenie obszaru Miejskiego Systemu Informacji Sielce[5][6]. Projekt powstał w Zakładzie Projektowania Kombinatu Budownictwa Miejskiego Śródmieście w Warszawie[2]. Głównym architektami byli Janusz Nowak i Piotr Sembrat[2][7]. Za konstrukcję odpowiadał Andrzej Krawczyk[2]. Budowa została zrealizowana w latach 1977–1980 (lub do 1978)[2][7], a jej wykonawcą był Budimex[8].

Wybudowany został dla pracowników biur radcy handlowego i ambasady Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich[2]. Pełnił swoją pierwotną rolę do 1989 roku[9][2]. Według wielu relacji mógł być siedzibą KGB w Warszawie lub być wykorzystywany w celach wywiadowczych, stąd potoczne określenia „Szpiegowo”[10][11] i „Szpiegowiec”[2][3]. Po upadku ZSRR pozostawał w faktycznym władaniu Federacji Rosyjskiej[2][11]. Od 1998 swoją siedzibę miało tu przedsiębiorstwo działające w branży gazowej – Fart S.A.[8][2][12][13] Według CEIDG w budynku, od 2012 roku, swoją siedzibę ma jednoosobowa działalność gospodarcza Roberta Sowy[14][3]. Według przedsiębiorcy jest to oczywista omyłka (brakująca litera w adresie ul. Sobieskiego 100A), która nie została sprostowana, pomimo dokonywania innych zmian (stan na 2023 rok)[14][3]. Od 2005 do 2017 roku mieścił się tu utworzony dla Rosjan lokal Club 100, zwany „Setką” lub „Sotką”[2][15][16]. Następnie budynek zaczął popadać w ruinę[2].

Polskie władze starały się odzyskać budynek, jednak było to utrudnione ze względu na relacje dyplomatyczne i niejasny status nieruchomości[11][8]. Po wielu zabiegach prawnych z obu stron, w 2016 roku Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł o wydaniu nieruchomości Warszawie i spłacie 7 milionów złotych narosłych zobowiązań[11][8]. Ostatecznie, po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę, budynek został przejęty przez komornika i wydany władzom miasta 11 kwietnia 2022 roku[11][1]. Planowano przeznaczyć go na potrzeby tymczasowego zamieszkania dla uchodźców z Ukrainy, jednak uniemożliwił to stan techniczny obiektu[1].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Budynek powstał na działce o powierzchni 0,65 ha[17]. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 6 338 m², w tym 5 197 m² to mieszkania, a kubatura obiektu to 26 800 m³[18][17]. Wybudowany został w technologii ramy H w układzie podłużnym, z wyjątkiem ścian szczytowych, do których wzniesienia wykorzystano prefabrykaty w technologii „Ż”[9][17]. Ma od 4 do 11 kondygnacji[19]. Składa się z dwóch skrzydeł w układzie tarasowym przedzielonych prześwitem, który wieńczy masywny wspornik składający się z dwóch połączonych brył[2]. Element ten nawiązuje do brutalizmu[2]. Bryła budynku wpisuje się w nurty modernizmu i awangardy rosyjskiej[9]. Można również dostrzec inspirację formami roślinnymi[9] oraz kontenerowcami[7].

Na budynek składają się trzy wydzielone części z własnymi ciągami komunikacyjnymi[9]. Budynkowi mieszkalnemu towarzyszą, od strony ul. Sobieskiego, dwa niższe przeznaczone pierwotnie na pawilon klubowy i przedszkole[9]. Mieściły się tu sala kinowa na 130 miejsc, sauna, świetlica dla dzieci, klub, boisko do koszykówki, gabinet dentystyczny, salon fryzjerski oraz biblioteka[9][10][13][17]. Budynek wyposażono także w portiernię[17]. Całość została ogrodzona z użyciem dodatkowych zabezpieczeń z drutu kolczastego i systemu kamer wideo[9].

W 2017 roku blok został wpisany do gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy (ID: MOK34197)[4].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Widok od podwórza. Widoczny prześwit między skrzydłami budynku
    Widok od podwórza. Widoczny prześwit między skrzydłami budynku
  • Graniczący z budynkiem Kanał Sielecki, widoczny drut kolczasty na ogrodzeniu
    Graniczący z budynkiem Kanał Sielecki, widoczny drut kolczasty na ogrodzeniu
  • Budynek od południa, z ul. Sobieskiego
    Budynek od południa, z ul. Sobieskiego

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Piotr Halicki, Wiemy, co dalej ze Szpiegowem. "Całe wnętrze zostanie wyprute" [online], wiadomosci.onet.pl, 7 marca 2023 [dostęp 2023-11-21].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Magdalena Piwowar, Joanna Koszewska, Grzegorz Mika, MOK PD. Ilustrowany atlas architektury południowego Mokotowa, Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2023, s. 71, ISBN 978-83-964831-9-5.
  3. ↑ a b c d Izabela Kacprzak, Grażyna Zawadka, Bardzo tajemniczy adres Sowy [online], rp.pl, 23 czerwca 2014 [dostęp 2023-11-22].
  4. ↑ a b Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy [online] [dostęp 2023-11-21].
  5. ↑ Dzielnica Mokotów [online], Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [dostęp 2023-11-24].
  6. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Geoportal krajowy [online], geoportal.gov.pl [dostęp 2023-11-21].
  7. ↑ a b c Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: "Arkada" Pracownia Historii Sztuki, 1998, s. 264. ISBN 83-908950-0-5.
  8. ↑ a b c d Helena Kowalik, Fora ze dwora [online], wprost.pl, 4 czerwca 2017 [dostęp 2023-11-22].
  9. ↑ a b c d e f g h Kuba Wirus, Sobieskiego 100 [online], cargocollective.com [dostęp 2023-11-22].
  10. ↑ a b Stuart Dowell, KGB spy base, mafia nightclub, secret tunnels… what is really going on in this quiet Warsaw suburb? [online], thefirstnews.com, 17 maja 2021 [dostęp 2023-11-22] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
  11. ↑ a b c d e asty/kg, "Szpiegowo" przejęte. Do czego przez lata służył kompleks i w jakim jest teraz stanie [online], tvn24.pl, 12 kwietnia 2022 [dostęp 2023-11-22].
  12. ↑ Jacek Najder, Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 8316 w sprawie nieruchomości rosyjskich w Polsce [online], sejm.gov.pl, 27 marca 2009 [dostęp 2023-11-22].
  13. ↑ a b Sobieskiego 100 – tajemniczy budynek w sercu Warszawy [online], 6 marca 2022 [dostęp 2023-11-22].
  14. ↑ a b ROBERT SOWA Studio Kulinarne Roberta Sowy [online], ceidg.gov.pl [dostęp 2023-11-22].
  15. ↑ Kacper Komaiszko, Sobieskiego 100, Warszawa. Legendarny "Club 100" odkryty przez miejskiego eksploratora [online], warszawa.naszemiasto.pl, 9 lipca 2019 [dostęp 2023-11-22].
  16. ↑ Spy building saved? [online], warsawinsider.pl, 9 lutego 2023 [dostęp 2023-11-27] (rundi).
  17. ↑ a b c d e Zygmunt M. Stępiński, Projekty i realizacje. Budynek przy Alei Sobieskiego w Warszawie, „Architektura” (367–368 (5–6/78)), Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1978, s. 15, ISSN 0003-8814.
  18. ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1965–1989. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 75. ISBN 83-908950-7-2.
  19. ↑ Opuszczony budynek przy Sobieskiego 100 w Warszawie. Zaglądamy do środka [online], bryla.pl, 3 września 2014 [dostęp 2023-11-22].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Budynek_mieszkalny_pracowników_biur_Radcy_Handlowego_i_Ambasady_ZSRR&oldid=73503080”