Brutalizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Gmach Royal National Theatre (aut. Denys Lasdun; Londyn, Anglia)

Brutalizm – nurt architektury późnego modernizmu powstały w końcu lat 40. XX wieku. Przełomowym obiektem była szkoła w Hunstanton w Anglii zbudowana przez Petera i Alison Smithson w 1949. Miała ona wyeksponowaną stalową konstrukcję, nieotynkowane ceglane mury, odsłonięte belki stropowe i przewody instalacyjne.

Brutalizm zakładał że najważniejsze są: przestrzeń, konstrukcja i uwrażliwienie na właściwości zastosowanych materiałów. Zmienił architekturę z abstrakcyjnej na ekspresyjną. Nazwa wywodzi się z francuskiego określenia béton brut, oznaczającego surowy beton i stosowanego wcześniej przez Le Corbusiera w odniesieniu do jego prototypowego i kontrowersyjnego bloku marsylskiego wybudowanego w stylu brutalizmu w 1952, jednak wyróżniającego się z podobnych sobie budowli humanistyczną architekturą docenioną zarówno przez jej użytkowników jak i krytyków sztuki[1]. Późniejsza architektura brutalizmu bywała krytykowana właśnie za dehumanizację architektury[2].

Na rozwój brutalizmu znaczny wpływ miał minimalizm prezentowany przez twórczość Ludwiga Miesa van der Rohe.

Jedynym miastem na świecie stworzonym całkowicie w stylu brutalizmu jest Czandigarh, zbudowane przez Le Corbusiera w 1953[3].

W Polsce[edytuj | edytuj kod]

Czołowym przykładem architektury brutalizmu w Polsce był dworzec kolejowy Katowice[4]. Kolejnym przykładem brutalizmu w Polsce jest Galeria Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki” w Krakowie. Zdaniem dyrektor Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie Joanny Niedziałkowskiej Stadion Miejski w Krakowie jest następnym przykładem tego nurtu architektonicznego[5].

Do budynków brutalistycznych zalicza się też strukturalistyczny Hotel Forum w Krakowie czy bloki mieszkalne „Bunkrowce” („wrocławski Manhattan”), które zbudowała Jadwiga Grabowska-Hawrylak[6].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jonathan Glancey BBC 02.05.2013 “Le Corbusier's Unité: Is it a modern classic?” Cytat (jęz. angielski): Fashionable today, the Unité d’Habitation is respected and even loved by those who choose to live here as well as by the architects, students and other visitors who come to experience this remarkable essay in modern design. They like the fact that the building is at once “a machine for living”, a mesmerising structure and a lovely place to live. What local authorities around the world asked for instead from the 1950s was a form of low-cost, quick-build mass housing that, although superficially influenced by Le Corbusier, was nothing like this gifted architect’s work; it was like wanting a Picasso for the price of a picture postcard. In the design of L’Unité d’Habitation, Le Corbusier offered ordinary families architecture of the highest and most inventive order and even what may yet become, and confounding his critics, a World Heritage Site. https://www.bbc.com/culture/article/20130423-design-icon-or-concrete-horror
  2. ↑ Z miłości do Le Corbusiera. Niezwykłe domy w stylistyce brutalizmu Piotr Czaja 14.03.2016 https://www.bryla.pl/bryla/56,85301,19747789,z-milosci-do-le-corbusiera-niezwykle-domy-w-stylistyce-brutalizmu.html
  3. ↑ Brutalizm - brutalna architektura – Bryła, bryla.pl [dostęp 2020-10-23].
  4. ↑ Piękno brutalizmu
  5. ↑ Brutalnie piękny mamy w Krakowie stadion. gazeta.pl. [dostęp 2010-08-14].
  6. ↑ Brutalizm w polskiej architekturze - 13 niesamowitych obiektów, morizon.pl [dostęp 2021-02-23] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brutalizm&oldid=64807631”