Bzovík
 Widok na twierdzę Bzovík z lotu ptaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Emília Kohútová[1] |
| Powierzchnia |
12,99[2] km² |
| Wysokość |
339[3] m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+421 45[3] |
| Kod pocztowy |
962 41[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KA |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°19′20″N 19°05′30″E/48,322222 19,091667 | |
| Strona internetowa | |
Bzovík – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Krupina. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1135[6].
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 1128 osób, w tym 561 kobiet i 567 mężczyzn[7].
W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[8]:
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[8]:
- Katolicy rzymscy – 91,65%
- Ewangelicy – 3,97%
- Ateiści – 2,55%
- Nie podano – 1,73%
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Twierdza Bzovík[edytuj | edytuj kod]
We wsi znajduje się twierdza Bzovík – gotycko-renesansowy zamek powstały w wyniku przebudowy opactwa cystersów w celu obrony przed Turkami. Pierwotny romański klasztor pochodził z około 1130 roku. Kilka lat później powstała tu kapituła premonstratensów, która wkrótce stała się największą posiadłością feudalną w regionie Hontu. W XV w. klasztor kilkukrotnie niszczono. W 1530 Zygmunt Balassa wypędził zakonników i przejął majątek, a następnie w latach 1530-1546 przebudował klasztor na ufortyfikowany gród z czwórką narożnych baszt i fosą[9].
Po śmierci Balassy w 1559 majątek przeszedł na własność wdowy po nim, Barbary z domu Fánchyovej. W rękach tej rodziny twierdza pozostawała aż do połowy XVII w. W 1678 Bzovík zajęły wojska powstańców Imre Thökölyego. Po ich wycofaniu osiedli tu jezuici, a po kasacie zakonu stał się siedzibą seminarium ostrzyhomskiego. W tych czasach zamek został przebudowany w stylu barokowym za sprawą biskupa ostrzyhomskiego Juraja Szelepcsényiego, o czym informuje tablica pamiątkowa przed wejściem na teren zamku. Biskupi zarządzali majątkiem aż do roku 1908, kiedy go sprzedali[10].
Budowla bardzo ucierpiała w czasie II wojny światowej i po niej. Zburzono wówczas romańską wieżę i rozebrano część murów wewnętrznych. W 1969 rozpoczęto stopniowe prace badawcze, dokumentacyjne i konserwatorskie[10].
Pierwotny romański kościół, zbudowany z bloków kamiennych, miał dwie wieże. Od północnej strony przylegała gotycka zakrystia i klasztor z wirydarzem i okalającymi go krużgankami. Monumentalne fortyfikacje z czterema narożnymi okrągłymi basztami były dodatkowo chronione fosą. Do poszczególnych baszt wchodziło się z murów albo przez gotycko-renesansowe portale. Na niektórych zachowały się inicjały S. B. (Sigismundus Balassa) i data 1545[10].
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Kościół pw. św. Stefana pochodzi z 1. połowy XVII w.; rozbudowano wówczas wcześniejszą kaplicę. Wieża pochodzi z początku XVIII w. Świątynia zwrócona jest na północ. Wnętrze zdobią malowidła ścienne. W kościele znajduje się kamienna chrzcielnica z XVII w. Przed głównym wejściem do kościoła rośnie lipa, której wiek szacuje się na 300 lat.[11]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 12,99S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Twierdza Bzovík. [dostęp 2015-06-01]. (pol.).
- ↑ a b c Hrad Bzovík. [dostęp 2015-06-01]. (słow.).
- ↑ Farnosť Bzovík – história. [dostęp 2015-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-23)]. (słow.).
