Przejdź do zawartości

(10199) Chariklo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Chariklo)
(10199) Chariklo
Ilustracja
Artystyczna wizja Chariklo i jej pierścieni
Odkrywca

Spacewatch

Data odkrycia

15 lutego 1997[1]

Numer kolejny

10199

Charakterystyka orbity (J2000)
Przynależność
obiektu

centaur[1]

Półoś wielka

15,8430[1] au

Mimośród

0,1693[1]

Peryhelium

13,1614[1] au

Aphelium

18,5245[1] au

Okres obiegu
wokół Słońca

63,06[1] lat

Inklinacja

23,35[1]°

Charakterystyka fizyczna
Średnica

248 ± 18 km[2],
302 ± 30[1] km

Okres obrotu

7,004[1] h

Albedo

0,045 ± 0,010[1]

Jasność absolutna

ok. 6,7[1]m

Typ spektralny

D[1]

(10199) Chariklo (1997 CU26) – prawdopodobnie największa planetoida z grupy centaurów, okrążająca Słońce w ciągu 63 lat[1] w średniej odległości 15,84 au. Odkryta 15 lutego 1997 roku. Planetoida jest piątym – po czterech planetach olbrzymach – znanym nam obiektem Układu Słonecznego mającym pierścienie. Pierścienie zostały zauważone przypadkiem podczas obserwacji zakrycia gwiazdy przez Chariklo.

Pierścienie

[edytuj | edytuj kod]

Chariklo jest pierwszą planetoidą, u której odkryto pierścienie planetarne. Zostały one zaobserwowane podczas zakrycia gwiazdy UCAC4 248-108672 w dniu 3 czerwca 2013 roku[3]. Planetoida ma dwa pierścienie, o szerokościach 7 i 3 km, rozdzielone przerwą o szerokości 9 km. Zbudowane są prawdopodobnie z lodu[2][4]. Dzięki porównaniu danych pochodzących z różnych obserwatoriów udało się zrekonstruować nie tylko kształt i rozmiary samej planetoidy, ale także kształt, wielkość i orientację pierścieni. Sama planetoida ma średnicę około 250–300 km.

Ponieważ Chariklo stanowi najmniejsze znane ciało niebieskie z pierścieniami, układ ten jest pierwszym, dla którego przeprowadzono symulacje komputerowe poprzez numeryczne rozwiązanie problemu N ciał[5]. Przyjęto uproszczające założenia, że zarówno planetoida, jak i obiegające ją odłamki są sferyczne, a także, że wszystkie odłamki mają równą średnicę między 2,5 a 10 m. Prowadziło to do zagadnienia, w zależności od przyjętych parametrów, symulacji od 21 milionów do 345 milionów obiektów oddziałujących ze sobą poprzez grawitację oraz zderzenia. Badana była w ten sposób stabilność pierścieni, to jest warunki, jakie musi spełniać układ, aby pierścienie nie uległy koagulacji w niewielką ilość orbitujących wokół planetoidy brył.

Pierwszym wnioskiem z symulacji jest to, że aby w ogóle utrzymać pierścienie, gęstość Centaura musi być większa od materii składającej się na pierścienie. Po drugie, dla wszystkich symulowanych średnic i gęstości przestrzennych odłamków wewnętrzny pierścień uległ z czasem zbryleniu. Autorzy proponują trzy wyjaśnienia obserwowanego stanu rzeczy: cząstki składające się na pierścienie są dużo mniejszej średnicy, około 1 cm, niż zakładała to symulacja, pierścienie są bardzo młode (poniżej 100 lat), bądź w układzie znajduje się nieznany jeszcze, ciężki obiekt, pełniący funkcję księżyca pasterskiego[5]. Nie jest ponadto znany wpływ niektórych przyjętych uproszczeń, na przykład całkowitego braku ekscentryczności pierścieni.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n (10199) Chariklo w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  2. a b F. Braga-Ribas et al.. A ring system detected around the Centaur (10199) Chariklo. „Nature”, 2014-03-26. DOI: 10.1038/nature13155. (ang.). 
  3. Agnieszka Ryś: Kosmos. Pierścienie wokół planetoidy. T. 96. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2014, s. 3. ISBN 978-83-252-2253-6.
  4. Elizabeth Gibney. Asteroids can have rings, too. „Nature”, 2014-03-26. [dostęp 2014-03-27]. (ang.). 
  5. a b Michikoshi, S. i Kokubo, E.. Simulating the Smallest Ring World of Chariklo. „The Astrophysical Journal Letters”, 2017-03-03. DOI: 10.3847/2041-8213/aa6256. (ang.). 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]