Chata przy ulicy Gliwickiej 85 w Katowicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chata przy ulicy Gliwickiej 85
w Katowicach
Ilustracja
Chata od strony ulicy Gliwickiej (2012)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

ul. Gliwicka 85,
40-854 Katowice

Typ budynku

chata

Kondygnacje

1

Ukończenie budowy

1833

Rozebrano

maj 2023

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Chata przy ul. Gliwickiej 85”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Chata przy ul. Gliwickiej 85”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Chata przy ul. Gliwickiej 85”
Ziemia50°15′52,1″N 19°00′07,7″E/50,264472 19,002139

Chata przy ulicy Gliwickiej 85 w Katowicachchata w Katowicach, położona przy ulicy Gliwickiej 85 w dzielnicy Załęże, istniejąca w latach 1833–2023. W momencie wyburzenia była ona jednym z najstarszych budynków w granicach miasta.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Chata została wybudowana najprawdopodobniej w 1833 roku[1] a potwierdzeniem tej daty jest inskrypcja wyryta na belce pod sufitem w jednej z jej izb[2]. Wzniesiono ją w okresie zanim rozwinął się w Załężu przemysł, a także przed uzyskaniem przez Katowice praw miejskich[3]. Dom ten od początku był w posiadaniu jednej rodziny, a ostatnimi lokatorkami były siostry Marta i Gertruda. W 1990 roku na załęskim cmentarzu została pochowana ostatnia siostra, a już dzień po pogrzebie chata została splądrowana przez złodziei[2]. Z biegiem czasu opuszczony dom dalej był plądrowany i niszczony. Spadkobiercy nie byli w stanie przeprowadzić kosztownego remontu domu, a także miasto Katowice nie miało takich zamiarów[2].

W 2018 roku[4] został on sprzedany Zborowi Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Katowicach[2]. Zdecydował się on ostatecznie na wyburzenie chaty, argumentując tę decyzję względami bezpieczeństwa – wielokrotnymi włamaniami i realnym zagrożeniem wybuchu pożaru[4]. 28 lipca 2020 roku została wydana decyzja na rozbiórkę chaty[5], co nastąpiło w połowie maja 2023 roku – pozostawiono tylko drewniany płot oraz starodrzew[4]. Niecały miesiąc po wyburzeniu chałupy, 21 maja 2023 roku z sąsiedniej kamienicy przy ulicy Gliwickiej 87 oderwał się duży fragment bocznej elewacji, a wpływ na to mogły mieć prace rozbiórkowe chaty[6]

W momencie wyburzenia chata przy ulicy Gliwickiej 85 był on jednym z najstarszych budynków na terenie Katowic[4].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Chata[7] położona była przy ulicy Gliwickiej 85 w Katowicach, na terenie dzielnicy Załęże[1].

Była ona budynkiem zaprojektowanym w stylu tradycyjnym, murowanym z cegły i pokryty tynkiem. Budynek ten był zwieńczony dachem dwuspadowym[7]. Podsiadał jedną kondygnację nadziemną[7], a jego powierzchnia zabudowy wynosiła 119 m²[1].

Chata posiadała drewnianą, dwuskrzydłową stolarkę okienną, ośmiokwaterową, bez ślemienia, a także oryginalne drzwi wejściowe[7]. W otoczeniu chaty znajdował się ogród, sad i podwórze[7], a od strony ulicy Gliwickiej była ona ogrodzona parkanem[7].

Budynek w momencie wyburzenia nie był wpisany do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-06-21]. (pol.).
  2. a b c d Ewa Inn: (Nie)zabytkowa chata przy Gliwickiej zniknie z Załęża. katowice-zaleze.pl, 2018-11-08. [dostęp 2023-06-21]. (pol.).
  3. Tajemnice najstarszego budynku w Katowicach! Ma prawie 200 lat... ZDJĘCIA. Zobacz, jak wygląda od środka po blisko 200 latach. katowice.naszemiasto.pl, 2023-03-13. [dostęp 2023-06-21]. (pol.).
  4. a b c d Barbara Romańczuk: Z krajobrazu Katowic zniknął najstarszy budynek miasta. Chata została zrównana z ziemią. Czy coś zastąpi jej miejsce?. dziennikzachodni.pl, 2023-05-12. [dostęp 2023-06-21]. (pol.).
  5. Waldemar Bojarun, ODPOWIEDŹ NA ZAPYTANIE NR ZAP-VIII/573/20 [online], bip.katowice.eu, 7 września 2020 [dostęp 2023-06-21] (pol.).
  6. Grzegorz Żądło: Z miejskiej kamienicy oderwał się duży fragment elewacji i spadł na chodnik. katowice24.info, 2023-05-22. [dostęp 2023-06-21]. (pol.).
  7. a b c d e f Maria Kasprzyk, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Załęże. Tom I Tekst, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1994, s. 89 (pol.).