Christopher Gadsden
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 lutego 1724 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 sierpnia 1805 |
| Zastępca gubernatora Karoliny Południowej | |
| Okres |
od 1778 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Christopher Gadsden (ur. 16 lutego 1724 w Charleston zm. 28 sierpnia 1805 tamże) – amerykański generał i polityk, jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych (jako jeden z sygnatariuszy Kongresu Kontynentalnego z ramienia prowincji Karoliny Południowej), a także handlarz niewolnikami[1]. Był delegatem do Kongresu Kontynentalnego, generałem brygady Armii Kontynentalnej podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, zastępcą gubernatora Karoliny Południowej, a także jednym z czołowych członków ruchu patriotów w Karolinie Południowej podczas rewolucji amerykańskiej. Gadsden był także twórcą flagi współcześnie używanej jako jeden z symboli libertarian.
Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]
Christopher Gadsden urodził się 16 lutego 1724 w Charleston w Karolinie Południowej, w rodzinie Elizabeth oraz Thomasa Gadsdenów, jego ojciec był celnikiem[2]. Podstawowe wykształcenie zdobył w Londynie[3] (według niektórych źródeł w Bristolu[4]) w Anglii[5]. Następnie odbył czteroletnią praktykę w Filadelfii w stanie Pensylwania[2][5]. W latach 1745–1747, podczas wojny króla Jerzego, służył jako płatnik na pokładzie brytyjskiego okrętu wojennego „Aldborough”[5].
Kariera kupiecka[edytuj | edytuj kod]
Za odziedziczony majątek oraz pieniądze zarobione podczas służby na morzu Godsden rozpoczął karierę kupiecką. W 1774 roku był właścicielem czterech sklepów, kilku statków handlowych, dwóch plantacji ryżu (na których pracowali niewolnicy), dzielnicy mieszkalnej Gadsdenboro w Charleston, a także jednego z nabrzeży na Cooper River[2][5], istniejącego do dzisiaj, pod nazwą Gadsden's Wharf[6].
Kariera polityczna[edytuj | edytuj kod]
Od 1757 roku, przez prawie trzydzieści lat[7], Gadsden zasiadał w Zgromadzeniu Ogólnym Karoliny Południowej (ang. South Carolina General Assembly)[5]. W 1765 sprzeciwiał się decyzji parlamentu brytyjskiego dotyczącego wprowadzenia ustawy stemplowej (ang. Stamp Act), czyli ustawy nakładającej podatki od wszelkich dokumentów urzędowych wydawanych w 13 koloniach brytyjskich w Ameryce[5]. W myśl ustawy dokumenty urzędowe (np. pozwolenia, umowy handlowe, przeniesienia majątku czy też testamenty) musiały być opatrzone znaczkiem skarbowym. Następnie wstąpił do Synów Wolności w Charleston, był także jednym z czołowych członków ruchu patriotów w Karolinie Południowej[5].
W 1774 roku został wybrany delegatem na I Kongres Kontynentalny, obradujący od 5 września do 26 października 1774 roku w Filadelfii[5]. Podczas Kongresu zaproponował, aby odrzucić całe ustawodawstwo uchwalone od 1763 roku przez parlament brytyjski w odniesieniu do 13 kolonii brytyjskich w Ameryce. Ponadto proponował także atak na Królewską Marynarkę Wojenną oraz przygotowanie każdej kolonii do wojny[5]. W 1776 roku został członkiem South Carolina Provincial Congress, był także współtwórcą konstytucji Karoliny Południowej[2].
W 1775 roku zaprojektował słynną flagę Don’t Tread On Me, współcześnie używaną jako jeden z symboli libertarian[8]. W latach 1778–1780 był zastępcą gubernatora Karoliny Południowej[4][9].
Kariera wojskowa[edytuj | edytuj kod]
W 1776 został pułkownikiem w 1. pułku Karoliny Południowej, wraz z którym uczestniczył w odparciu ataku brytyjskiej marynarki na Charleston, za co został awansowany do stopnia generała brygady Armii Kontynentalnej[2]. Rok później, w wyniku sporu z oficerem Armii Kontynentalnej Robertem Howe, zrezygnował z funkcji generała brygady[2].
Podczas oblężenia Charleston w 1780 roku, Gadsden nalegał, aby Armia Kontynentalna pozostała w mieście i skapitulowała[2][5]. Przez dziesięć miesięcy był więziony w St. Augustine na Florydzie[2]. Pozostawał zamknięty w lochach Castillo de San Marcos przez 42 tygodnie, cierpiąc z powodu złej diety[5].
Późniejsze życie i śmierć[edytuj | edytuj kod]
Po dziesięciu miesiącach więzienia w St. Augustine, Gadsden powrócił do Karoliny Południowej, aby odbudować swoje interesy, które ucierpiały podczas wojny[2]. Był członkiem Zgromadzenia Jacksonborough (ang. Jacksonborough Assembly[10])[11], a kiedy w 1782 roku gubernator John Rutledge złożył swój mandat, Gadsden został wybrany gubernatorem Karoliny Południowej, lecz odmówił powołując się na słaby stan zdrowia[5][8]. W 1788 roku głosował za ratyfikacją Konstytucji Stanów Zjednoczonych[5].
Gadsden zmarł 28 sierpnia 1805 roku w wyniku urazów głowy odniesionych podczas upadku w pobliżu swojego domu[2]. 15 września 1805 roku został pochowany na cmentarzu św. Filipa w Charleston[12].
Handel niewolnikami[edytuj | edytuj kod]
Będąc kupcem, Gadsden zajmował się także handlem niewolnikami, jednocześnie wypowiadając się przeciwko samemu niewolnictwu[1]. W przemówieniu z 1766 roku odniósł się do niewolnictwa określając je jako zbrodnia, a także zaznaczył, iż uważa, że będzie się ono rozwijać, ponieważ niewolnictwo rodzi niewolnictwo[1].
W 1774 roku Gadsden posiadał dwie plantacje ryżu, na których pracowało ponad dziewięćdziesięciu niewolników[2].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Gadsden ożenił się trzykrotnie. 28 lipca 1746 roku poślubił Jane Godfrey, para miała dwoje dzieci. 29 grudnia 1755 roku ożenił się z Mary Hasell. Jego drugie małżeństwo dało mu czwórkę dzieci. Po śmierci Mary w 1768 roku, 14 kwietnia 1776 roku Gadsden poślubił Ann Wragg, para nie miała potomstwa[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Noah Feldman, Is ‘Don’t tread on me’ flag a racial statement? [online], Miami Herald, 5 sierpnia 2016.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Keith Krawczynski, Gadsden, Christopher [online], South Carolina Encyclopedia, 17 maja 2016 [dostęp 2020-11-02] (ang.).
- ↑ Brian Hicks, Hicks column: A little background on Christopher Gadsden [online], Post and Courier, 20 lipca 2020 [dostęp 2020-11-03] (ang.).
- ↑ a b Christopher Gadsden – Encyclopedia [online], theodora.com [dostęp 2020-11-03] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Christopher Gadsden (U.S. National Park Service) [online], www.nps.gov [dostęp 2020-11-02] (ang.).
- ↑ Nic Butler, The Story of Gadsden’s Wharf [online], Charleston County Public Library, 2 lutego 2018 [dostęp 2020-11-22] (ang.).
- ↑ Christopher Gadsden | History of SC Slide Collection [online], www.knowitall.org [dostęp 2020-11-03].
- ↑ a b Michael Bellesiles, Gadsden, Christopher | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2020-11-03].
- ↑ Biographical Directory of the U.S. Congress – Retro Member details [online], bioguideretro.congress.gov [dostęp 2020-11-03].
- ↑ Gregory D. Massey, Jacksonborough Assembly [online], South Carolina Encyclopedia [dostęp 2020-11-03] (ang.).
- ↑ The Patriot Leaders in South Carolina – Brigadier General Christopher Gadsden [online], www.carolana.com [dostęp 2020-11-03].
- ↑ GADSDEN, Christopher | US House of Representatives: History, Art & Archives [online], history.house.gov [dostęp 2020-11-03] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E. Stanley Godbold Jr., Robert H. Woody: Christopher Gadsden and the American Revolution. Knoxville: University of Tennessee Press, 1982. ISBN 978-0-87049-363-8.
- Daniel J. McDonough: Christopher Gadsden and Henry Laurens: The Parallel Lives of Two American Patriots. Sellinsgrove, Pa.: Susquehanna University Press, 2000. ISBN 978-1-57591-039-0.
- Richard Walsh: Charleston’s Sons of Liberty: A Study of the Artisans, 1763–1789. Columbia: University of South Carolina Press, 1959.