Ciemnobiałka brązowomiąższowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ciemnobiałka brązowomiąższowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Melanoleuca arcuata (Bull.) Singer Cavanillesia 7: 128 (1935) | |
Ciemnobiałka brązowomiąższowa (Melanoleuca arcuata (Bull.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melamoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1790 r. Jean Baptiste François Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus arcuatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1935 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Melanoleuca[1].
- Agaricus arcuatus Bull. 1790
- Collybia arcuata (Bull.) Fayod 1889
- Cortinarius arcuatus (Bull.) Quél. 1883
- Gyrophila arcuata (Bull.) Quél. 1886
- Tricholoma arcuatum (Bull.) Quél. 1872[2].
Nazwę polską zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3–9 (12) cm. Jest higrofaniczny. Powierzchnia plamista, błyszcząca, nieco lepka, ciemno czerwonobrązowa, szarobrązowa do oliwkowobrązowej, przeważnie z garbem, środek ciemniejszy, brzeg jaśniejszy, skórka nie dochodzi do blaszek[4].
Białawe, później żółtawe, wypukłe, zbiegające zębem, wydające się prawie wolne, cienkie, miękkie,. Ostrza gładkie, tego samego koloru[4].
Wysokość 4–9 (11) cm, grubość 0,4–0,9 cm, cylindryczny lub maczugowaty ze zgrubiałą podstawą. Powierzchnia ciemnobrązowa, pokryta podłużnie ułożonymi włókienkami, które w górnej części są białawe, ku dołowi ciemniejące, u podstawy szarobrązowe. Podstawa bardzo ciemna z białawą, filcowatą grzybnią[4].
Cienki, brudnobiaławy, kremowobiały do jasnobrązowego w kapeluszu. Zapach słaby lub lekko grzybowy, smak łagodny[4].
Biały[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki białe, 6,5-9 × 4,5–5,1 μm, elipsoidalne, jajowate, owalne, o nieco szorstkiej powierzchni, amyloidalne, Q = 1,4-1,8. Podstawki 35-40 × 8–10 μm, czterozarodnikowe, bez sprzążek, cheilocystydy 50-62 × 8-12 µm, głównie wrzecionowate, butelkowate, rozpuszczające się w KOH, pleurocystydy nieliczne i występujące tylko przy krawędzi ostrza blaszek[4].
- Gatunki podobne
Pospolita ciemnobiałka białoszara (Melanoleuca polioleuca). Odróżnia się lekko mącznym smakiem, węższymi zarodnikimi. Pewne rozróżnienie tych gatunków możliwe jest tylko badaniem mikroskopowym. Podobne są także: ciemnobiałka ciemna (Melanoleuca melaleuca), ciemnobiałka prążkowana (Melanoleuca grammopodia), ciemnobiałka krótkotrzonowa (Melanoleuca brevipes) i ciemnobiała płowa (Melanoleuca cognata)[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Stanowiska tego gatunku podano w Europie, Ameryce Północnej i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 4 stanowiska z uwagą, że rozprzestrzenienie i stopień tego gatunku nie są znane[3]. W późniejszych latach podano następne stanowiska[6].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie wśród traw w lasach olszowych (olsach)[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Jest grzybem jadalnym, ale ma gorszy smak, niż inne ciemnobiałki[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 433, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Friesscher Weichritterling, Fries Weichritterling [online], 123Pilzsuche [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- ↑ Występowanie Melanoleuca arcuata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-07-10] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-10].