Ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa
_Singer_464885.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Melanoleuca verrucipes (Fr.) Singer Revue Mycol., Paris 4(1): 68 (1939) | |
_Singer_337561.jpg)
_Singer_463931.jpg)
Ciemnobiałka brodawkowanotrzonowa (Melanoleuca verrucipes (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melanoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1872 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Armillaria verrucipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer[1].
Ma 10 synonimów. Niektóre z nich:
- Melanoleuca verrucipes f. adsentiens (P. Karst.) Fontenla & Para 2013
- Melanoleuca verrucipes var. subverrucipes Raithelh. 2004[2].
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–10 cm, początkowo szeroko wypukły, potem prawie płaski z prostym brzegiem. Powierzchnia naga, biała[4].
Wyraźnie zbiegające na trzon, gęste z licznymi międzyblaszkami, początkowo białe, z wiekiem brązowawe[4].
Wysokość do 6 cm, grubość do 2 cm, cylindryczny z lekko rozszerzoną podstawą. Powierzchnia biała, pokryta brodawkami o barwie od ciemnobrązowej do prawie czarnej[4].
Biały, nie zmieniający barwy po przekrojeniu, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 7–10 × 3–4,5 µm, długie elipsoidalne, drobno brodawkowate z brodawkami amyloidalnymi o wysokości poniżej 0,5 µm. Podstawki 4-sterygmowe. Cheilocystyd brak. Pleurocystydy 50–65 × 5–7,5 µm, wrzecionowate z wąskim, ostrym wierzchołkiem i jedną przegrodą, na której są brzuchate, cienkościenne, w KOH szkliste, o wierzchołkach czasami inkrustowanych kryształami. Trama blaszek niemal równoległa. Skórka kapelusza zbudowana z elementów o szerokości 2,5–7,5 µm, septowanych, w KOH szklistych, gładkich; komórki końcowe często pionowe, cylindryczne, z zaokrąglonymi wierzchołkami. Sprzążek brak[4].
- Gatunki podobne
Gatunki ciemnobiałek są trudne do odróżnienia, nie dotyczy to jednak ciemnobiałki brodawkowanotrzonowej; jej brodawkowaty trzon różni ją od innych gatunków[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Najwięcej stanowisk ciemnobiałki brodawkowatotrzonowej podano w Europie, ale występuje także w Ameryce Północnej i Południowej, Azji i na Nowej Zelandii[5]. W. Wojewoda w wykazie grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytoczył 6 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne[6]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb naziemny, saprotrof. Występuje wśród traw w lasach, zwłaszcza jodłowych, wzdłuż dróg leśnych, na polanach, na kompoście. Owocniki tworzy najczęściej od czerwca do września[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Jest grzybem jadalnym, jednakże ze względu na możliwość pomylenia jej z grzybami trującymi odradza się zbierania jej w celach spożywczych[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-07-23] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-07-23] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 435, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Michael Kuo, Melanoleuca verrucipes [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-07-22] (ang.).
- ↑ Występowanie Melanoleuca verrucipes na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-07-22] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-22].
- ↑ Aktualne stanowiska Melanoleuca verrucipes w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-22] (pol.).
- ↑ Melanoleuca verrucipes (Fr.) Singer – Warty Cavalier [online], First Nature [dostęp 2023-07-22] (ang.).