Czepiak
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||
| Ateles[1] | ||
| É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1806[2] | ||
 Przedstawiciel rodzaju – czepiak czarnoręki (Ateles geoffroyi) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | naczelne | |
| Podrząd | wyższe naczelne | |
| Nadrodzina | małpy szerokonose | |
| Rodzina | czepiakowate | |
| Podrodzina | czepiaki | |
| Rodzaj | czepiak | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
|
Simia paniscus Linnaeus, 1758 | ||
| Synonimy | ||
| Gatunki | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
| Zasięg występowania | ||
_range.png)
| ||
Czepiak[6] (Ateles) – rodzaj nadrzewnego ssaka naczelnego z podrodziny czepiaków (Atelinae) w rodzinie czepiakowatych (Atelidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w gęstych lasach Ameryki Środkowej i Południowej – od Meksyku po dorzecze Amazonki[7][8][9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała samic 30–66 cm, samców 37–70 cm, ogona 64–93 cm; masa ciała samic 5–10,5 kg, samców 7,4–10,4 kg[8]. Czepiaki z tego rodzaju charakteryzują się smukłą sylwetką przystosowaną do szybkiego przemieszczania się pomiędzy konarami drzew. Bardzo sprawnie poruszają się metodą brachiacji, wykorzystują również długi, chwytny ogon do przytrzymywania się gałęzi.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Ateles: gr. ατελης atelēs „niedoskonały”; w aluzji do braku kciuka[10].
- Paniscus: gr. Πανισκος Paniskos, od zdrobnienia Παν Pan, w mitologii greckiej syn Hermesa i Dryope, bóg opiekuńczy lasów i pól, strzegący pasterzy oraz ich trzód wywodzący się z Arkadii[11]. Gatunek typowy: Simia paniscus Linnaeus, 1758.
- Montaneia: Luis Montané Dardé (1849–1936), kubański lekarz i antropolog[4]. Gatunek typowy: †Montaneia antropomorpha Ameghino, 1911.
- Ameranthropoides: nowołac. Americanus „Amerykanin, z Ameryki”[12]; gr. ανθρωπος anthrōpos „człowiek”[13]; -οιδης -oidēs „przypominający”[14]. Gatunek typowy: Ameranthropoides loysi Montandon, 1929 (= Ateles hybridus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829).
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[7][6]:
- Ateles geoffroyi Kuhl, 1820 – czepiak czarnoręki
- Ateles fusciceps J.E. Gray, 1866 – czepiak ciemny
- Ateles chamek (Humboldt, 1812) – czepiak czarnolicy
- Ateles paniscus (Linnaeus, 1758) – czepiak czarny
- Ateles marginatus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1809 – czepiak białolicy
- Ateles belzebuth É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1806 – czepiak czarci
- Ateles hybridus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1829 – czepiak brązowy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ateles, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire. Mémoire Sur les Singes à main imparfaite ou les Atéles. „Annales du Muséum d’Histoire Naturelle”. 7, s. 262, 1806 (fr.).
- ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature: or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 53. (fr.)
- ↑ a b F. Ameghino. Montaneia antropomorpha un género de monos hoy extinguido de la isla de Cuba. „Anales del Museo Nacional de Buenos Aires”. Serie III. 13, s. 317, 1911 (hiszp.).
- ↑ G. Montandon. Un singe d’apparence anthropoide en Amérique du Sud. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 188, s. 817, 1929 (fr.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 43–44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 216. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ a b A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, F.M. Cornejo, T.R. Defler, K.E. Glander, W.R. Konstant, L.P. Pinto & M. Talebi: Family Atelidae (Howlers, Spider and Woolly Monkeys and Muriquis). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 537–541. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Ateles. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-07].
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 127.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 509.
- ↑ Etymologia za: J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. (ang.)
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 18.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 152.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904 (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.)