
Czernin (województwo pomorskie)
osada | |
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2010) |
1755 |
Strefa numeracyjna |
55 |
Kod pocztowy |
82-400 |
Tablice rejestracyjne |
GSZ |
SIMC |
0158505 |
Położenie na mapie gminy Sztum ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu sztumskiego ![]() | |
![]() |
Czernin (niem. Hohendorf) – duża osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Sztum.
W latach 1945–1975 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego, a w latach 1975–1998 do województwa elbląskiego.
Nazwa miejscowości funkcjonuje od 1295. Pochodzi od urodzajnej czarnej gleby.
Od 1990 Czernin jest siedzibą parafii św. Królowej Jadwigi.
Historia Czernina[edytuj | edytuj kod]
Zespół dóbr Czernina obejmował Ramzy Małe i Ramzy Wielkie. Właścicielami Czernina byli: Ostenrodowie (1440), Brantowie (początek XVI wieku), Szelińscy (1648), Kczewscy (1788), radca wojenny Schlemmer (historie przekazywane z ust do ust mówią, że radca Schlemmer był wolnomularzem), Hańscy i Puttkamerowie (1810). W latach 1768–1772 dobra czernińskie zostały doszczętnie zniszczone przez oddziały rosyjskie.
Około 1840 Czernin przeszedł w ręce rodziny Donimirskich, której zawdzięcza swój rozwój i rozkwit. Majątek Czernin w latach 20. XIX wieku kupił Antoni Donimirski. W 1857 ziemie i dwór w spadku otrzymał Piotr Alkantary Donimirski. Po śmierci Piotra Alkantarego (1887) jego żona Bogumiła z Wolskich przejęła zarząd nad majątkiem, co spowodowało, że w ciągu następnych kilkunastu lat Czernin znacznie podupadł. W 1900 mająca 84 lata Bogumiła powierzyła zarządzanie dworem Witoldowi Donimirskiemu (swojemu wnukowi). Wkrótce zaczęły napływać dochody, które pomogły podjąć nowe przedsięwzięcie; została założona cegielnia.
Dwór Donimirskich w Czerninie[edytuj | edytuj kod]
Zajmowany przez agencję rolną bardzo zaniedbany pałac dziś nie przypomina swej dawnej świetności. Został on zbudowany prawdopodobnie w XVII wieku, być może przez Szelińskich. Przebudowany przez Witolda Donimirskiego. Halina Donimirska-Szyrmerowa dawny wygląd dworu opisuje: „Po uzdrowieniu gospodarstwa ojciec zajął się zaniedbałym dworem w Czerninie. Założono centralne ogrzewanie, przebudowano wnętrze i doprowadzono do łazienki ciepłą wodę...”.
Przed domem rozciągał się owalny trawnik z klombami kwiatów, oddzielony obrośniętym bluszczem murkiem od zajazdu. Murek i dwa słupy po obu stronach ganku zdobiły kamienne kule armatnie. Szczyty posiadłości zdobił herb rodziny (jelenie w skoku, z trzema gwiazdami). Dach pokrywała ciemna dachówka, lśniąca zielonokawobrunatnym szkliwem. Z drugiej strony objazdu, wokół trawnika stał rząd wysokich świerków, które wraz z pasmem krzewów zasłaniały znajdujące się za nimi podwórze. Z ganku wchodziło się przez podwójne drzwi do holu umeblowanego czarnymi meblami gdańskimi z dębowego drewna. Wnętrze zdobiły i nadal upiększają masywne barokowe schody rzeźbione. We dworze było wiele pokoi. Zajmowała je służba, nauczycielki, dzieci oraz gospodarze domu (dużą sypialnię na dole). Poza tym dom był zagospodarowany w salon z wyjściem na werandę, pokój jadalny, salonik oraz gabinet Witolda.
Swój domek w ogrodzie miał ogrodnik, zaś w głębi ogrodu znajdowała się okrągła kaplica, obecnie w ruinie. W krypcie tej kaplicy spoczywali członkowie rodziny.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sztum i ziemia Sztumska – informator krajoznawczy
- Był taki świat… – książka autorstwa Haliny Donimirskiej-Szyrmerowej,
- Z dziejów Sztumu i okolic – publikacje wydane przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Sztumskiej