Czesław Pobóg-Prusinowski

Czesław Pobóg-Prusinowski
Auerbach
	kapitan saperów
Data i miejsce urodzenia	16 października 1893 ; Rudczanny
Data i miejsce śmierci	31 marca 1924 ; Poznań
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1924
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	XIV Batalion Saperów
Stanowiska	dowódca batalionu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; powstanie wielkopolskie; III powstanie śląskie; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czesław Pobóg-Prusinowski, ps. „Auerbach” (ur. 16 października 1893 w Rudczannach, zm. 31 marca 1924 w Poznaniu^[1]) – kapitan saperów Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 16 października 1893 w Rudczannach, w ówczesnych Prusach Wschodnich, w rodzinie Zygmunta, znanego przemysłowca z Kruszwicy i Elżbiety z Gradowskich^[2]^[3]. Po ukończeniu gimnazjum w Inowrocławiu kontynuował naukę w szkole budowlanej w Poznaniu.

W czasie I wojny światowej został wcielony do Armii Cesarstwa Niemieckiego (1914–1918). Walczył na froncie zachodnim początkowo jako artylerzysta, a następnie obserwator lotniczy i saper. Awansował na podporucznika. Był jednym z organizatorów i uczestników powstania wielkopolskiego w Kruszwicy. Od stycznia 1919 przydzielony do I batalionu saperów wielkopolskich jako dowódca 1 kompanii^[3]. W lutym 1919 roku jako szef sztabu Grupy generała Konarzewskiego wziął udział w walkach o Lwów. Następnie od 27 lipca 1920^[3] dowodził kompanią XIV Batalionu Saperów na wojnie z Ukraińcami i bolszewikami. Wyróżnił się 14 sierpnia 1920 roku w walce pod Okuniewem prowadzonej w ramach Bitwy Warszawskiej^[4].

„Według przełożonych był wzorem żołnierza-rycerza, zachowującego zimną krew i utrzymującego porządek w szeregach /.../ 13 VIII t.r. w rejonie wsi Okuniewo jako dowódca batalionu przyczynił się do odparcia natarcia bolszewików i umożliwił przegrupowanie 21 pp”^[3]. Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Od grudnia 1920 do stycznia 1921 pełnił obowiązki dowódcy XXIII batalionu saperów w Poznaniu. Od lutego 1921 działał na terenie Górnego Śląska. W trakcie III powstania jako dowódca grupy destrukcyjnej „UE”, a następnie dowódca grupy fortyfikacyjno-operacyjnej „Wschód”^[5].

Po zakończeniu działań wojennych odbył roczne przeszkolenie wojskowo-techniczne w Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów w Warszawie^[6]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 81. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[7]. Jego oddziałem macierzystym był wówczas 1 pułk saperów w Wilnie. W listopadzie 1922 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy XVII batalionu saperów w Poznaniu^[8]. W 1923 objął dowództwo XIV batalionu saperów w Poznaniu i jednocześnie pełnił funkcję referenta technicznego 14 Dywizji Piechoty^[6]^[9].

Utonął 31 marca 1924 w Poznaniu w czasie działań przeciwpowodziowych na rzece Warta. Msza żałobna odbyła się w poniedziałek 7 kwietnia 1924 o godz. 17.00 w kościele garnizonowym w Poznaniu^[10]. Zwłoki kapitana Prusinowskiego zostały odnalezione w środę 16 kwietnia 1924 w odległości około 200 m od miejsca, w którym utonął. Pochowany następnego dnia na Cmentarzu Garnizonowym w Poznaniu (kwatera 5, miejsce 328)^[11]. Kondukt maszerował z kaplicy Szpitala Okręgowego Nr 7. „Trumnę, pokrytą licznymi wieńcami umieszczono na pontonie, zaraz za nią prowadzono konia śp. kapitana Prusinowskiego”. W ceremonii pogrzebowej wziął udział między innymi prezydent Poznania Cyryl Ratajski^[12]. Pomnik nagrobny na cmentarzu ufundowali żołnierze 7 pułku Saperów Wielkopolskich.

Był kawalerem^[3].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 8178^[2]^[3]^[13]
Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[14]
Krzyż Walecznych nr 1920^[15]^[3]
Srebrny Krzyż Zasługi – pośmiertnie 30 grudnia 1924 „za pełną poświęcenia i z narażeniem życia niesioną pomoc w czasie powodzi wiosennej w 1924 roku”^[16]^[17]^[3]
Krzyż Obrony Lwowa
Odznaka Pamiątkowa Frontu Litewsko-Białoruskiego

Przypisy

↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 27 czerwca 1924 roku, s. 361.
↑ ^a ^b Kolekcja ↓, s. 1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Polak (red.) 1993 ↓, s. 170.
↑ Artur Górski, Ofiara obowiązku, Kurier Poznański Nr 81 z 5 kwietnia 1924 roku, s. 4.
↑ Ewald Stefan Pollok, III Powstanie Śląskie jako działanie planowane i inspirowane.. [dostęp 2014-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)].
↑ ^a ^b A. Górski, Ofiara obowiązku, op. cit., s. 4.
↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 232.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 25 listopada 1922 roku, s. 853.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 886, 907.
↑ Kurier Poznański Nr 82 z 6 kwietnia 1924 roku, s. 5, 10.
↑ Poznańskie Cmentarze : Wyszukiwarka cmentarna. Urząd Miasta Poznania. [dostęp 2023-03-18].
↑ Pogrzeb ś.p. kapitana Prusinowskiego, Gazeta Wągrowiecka. Pismo dla Rodzin Polskich Nr 49 z 24 kwietnia 1924 roku, s. 3.
↑ Mańkowski 1934 ↓, s. 41.
↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
↑ Kolekcja ↓, s. 3.
↑ M.P. z 1925 r. nr 5, poz. 18.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 24 stycznia 1925 roku, s. 38.

Bibliografia

Prusinowski (Pobóg-Prusinowski) Czesław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.39-3034 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-03-18].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Witold Mańkowski: Zarys historji wojennej 7-go Pułku Saperów Wielkopolskich. Warszawa: Główna Drukarnia Wojskowa, 1934, seria: Zarys historii wojennej formacji polskich 1918–1920.
Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_60_z_27_czerwca_1924_roku,_s._361-1] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 27 czerwca 1924 roku, s. 361.

[CITEREFKolekcjas._1-2] Kolekcja ↓, s. 1.

[CITEREFPolak_(red.)1993170-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Polak (red.) 1993 ↓, s. 170.

[4] Artur Górski, Ofiara obowiązku, Kurier Poznański Nr 81 z 5 kwietnia 1924 roku, s. 4.

[5] Ewald Stefan Pollok, III Powstanie Śląskie jako działanie planowane i inspirowane.. [dostęp 2014-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)].

[ReferenceA-6] A. Górski, Ofiara obowiązku, op. cit., s. 4.

[CITEREFLista_starszeństwa1922232-7] Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 232.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_47_z_25_listopada_1922_roku,_s._853-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 25 listopada 1922 roku, s. 853.

[CITEREFRocznik_Oficerski1923886,_907-9] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 886, 907.

[10] Kurier Poznański Nr 82 z 6 kwietnia 1924 roku, s. 5, 10.

[11] Poznańskie Cmentarze : Wyszukiwarka cmentarna. Urząd Miasta Poznania. [dostęp 2023-03-18].

[12] Pogrzeb ś.p. kapitana Prusinowskiego, Gazeta Wągrowiecka. Pismo dla Rodzin Polskich Nr 49 z 24 kwietnia 1924 roku, s. 3.

[CITEREFMańkowski193441-13] Mańkowski 1934 ↓, s. 41.

[14] M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.

[CITEREFKolekcjas._3-15] Kolekcja ↓, s. 3.

[16] M.P. z 1925 r. nr 5, poz. 18.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_9_z_24_stycznia_1925_roku,_s._38-17] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 24 stycznia 1925 roku, s. 38.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]