Deutsches Weintor

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Deutsches Weintor od strony południowej (Francji)

Deutsches Weintor (Niemiecka Brama Wina) – brama w gminie Schweigen-Rechtenbach w południowej części regionu winiarskiego Palatynat (Pfalz). Budowla wyznacza od 1936 jeden z końców szlaku turystycznego Deutsche Weinstraße (Niemiecki szlak winny[a]). Odpowiednikiem po północnej stronie jest położony 85 km dalej, wybudowany w 1995 Haus der Deutschen Weinstraße w Bockenheim.

Do bramy, jednego z symboli Palatynatu nawiązuje nazwa spółdzielni winiarskiej z Ilbesheim bei Landau in der Pfalz: Winzergenossenschaft Deutsches Weintor.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Brama została wybudowana na północno-wschodnim skraju miejscowości Schweigen, w miejscu, w którym wówczas przebiegała droga krajowa B38, która częściowo pokrywa się ze szlakiem Deutsche Weinstraße i ok. kilometr na południe, na granicy niemiecko-francuskiej w Wissembourg przechodzi w drogę D 264. Szosę przesunięto 50 m na wschód od bramy, a dawny przebieg od tego czasu służy pieszym i rowerzystom.

Budynek[edytuj | edytuj kod]

Brama Deutsches Weintor została wybudowana w stylu neoklasycystycznym i jest wysoka na 18 m. Na kalenicy czterospadowego dachu umieszczono dwie miedziane makówki, które mają symbolizować trwały dobrobyt[1]. W prześwicie, nieco poniżej połowy jego wysokości znajduje się drewniana galeryjka. Od północnej, „niemieckiej“ strony do bramy przylegają jednopiętrowe budynki, częściowo z podcieniami, tworzące prostokątny, wybrukowany i otwarty dziedziniec. Założenie obejmuje również restaurację, prowadzoną przez spółdzielnię winiarską Deutsches Weintor[2] i ścieżkę dydaktyczną poświęconą winu, pierwszą tego typu w Niemczech, liczącą trzy kilometry i udostępnioną publiczności w 1969[3].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Czasy III Rzeszy[edytuj | edytuj kod]

Orzeł ze swastyką, rozkutą po II wojnie światowej

Brama winna powstała w epoce narodowego socjalizmu. Wyjątkowo urodzajne zbiory w Palatynacie w 1934 (2,5 raza przekraczające średnią) i zakaz wykonywania zawodu przez handlarzy winem pochodzenia żydowskiego[4] doprowadziły do dotkliwego dla winogrodników spadku cen[1]. Rządzący postanowili wytyczyć szlak Deutsche Weinstraße i wybudować symboliczną bramę, by – według oficjalnych komunikatów – spopularyzować region winiarski Palatynat i stworzyć nowe miejsca pracy.

Przemówienie z okazji otwarcia szlaku, pod tytułem „Kampf und Volk – Wein und Wahrheit“ (Walka i lud – wino i prawda), wygłosił 19 października 1935 w Bad Dürkheim gauleiter Josef Bürckel[5] i nie stronił w nim od wrogości do sąsiedniej Francji. W dniu otwarcia trasy (nazistowska prasa używała słowa „Weihe“ – wyświęcenie) budynki na jej krańcach były prowizoryczne: w Schweigen stała drewniana atrapa bramy[6][1], a w Grünstadt – podobna konstrukcja z masy papierowej[7]. Rankiem 20 października trasę przeleciał jednosilnikowy samolot, po czym kolumna 300 ciężarówek przebyła ją od południowej strony[5].

Kamienna brama została wzniesiona na miejscu drewnianej w Schweigen rok później, w 1936[6][1]. W konkursie architektonicznym zwyciężył projekt Augusta Josefa Petera i Karla Mittela z Landau. Kamień węgielny wmurowano 27 sierpnia 1936, a budynek był gotowy już 18 października[6]. W nazistowskich czasach brama była udekorowana wielką flagą ze swastyką, która była widoczna w Wissembourgu po francuskiej stronie, co uchodziło tam za prowokację. Także od południowej strony na budynku znajdowała się wysoka na cztery metry płaskorzeźba przedstawiająca orła trzymającego w szponach swastykę.

Koniec II wojny światowej[edytuj | edytuj kod]

Napis wyryty na Deutsches Weintor w marcu 1945 przez Jeremy'ego Gillsa z Mineral Wells w Teksasie

Na skierowanej w stronę Alzacji ścianie w marcu 1945 wyryty został napis „Jere Gill Min. Wells 3-45“ oraz kontury Teksasu i położenie na ich tle miasta Mineral Wells. Autorem tych rytów był Jeremy Gills, żołnierz United States Armed Forces.

Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

Po II wojnie światowej z bramy skuto symbole narodowosocjalistyczne. Planowany od początku odpowiednik bramy po północnej stronie w Bockenheim wybudowano dopiero 60 lat później i w innej postaci, jako Haus der Deutschen Weinstraße.

Przy bramie rozpoczyna się utworzona w 2012 Wein Walk of Fame, ścieżka, na której umieszczono metalowe płyty z wyrytymi nazwiskami osób zasłużonych dla winiarstwa. Obiekt utrzymuje spółdzielnia winiarska Deutsches Weintor. Co roku, 23 kwietnia trasa ma być uzupełniana o dwie dodatkowe plansze. Jedna z honorowanych osób ma być Niemcem, a druga cieszyć się międzynarodowym uznaniem. 23 kwietnia jest dniem, w którym Rzymianie urządzali święto ku czci Jowisza – Vinalia[8]. W tym dniu po raz pierwszy raczono się winem z ostatnich zbiorów[9]. Niemiecko-angielską nazwę alei sław, jako przykład Denglisch, złośliwie komentowano[10].

W pierwszych dwóch latach uhonorowano nawet po trzy osoby:

Friedrich von Bassermann-Jordan (1872–1959), właściciel winnicy i historyk uprawy winorośli
Dom Pérignon (ok. 1638–1715), francuski mnich, wynalazca wina musującego
Gerhard Schwetje (ur. 1936), były starosta, założyciel stowarzyszenia Südliche Weinstraße
Marcel Blanck (ur. 19??), alzacki winogrodnik, przyczynił się do regulacji prawnej uprawy winorośli
Daniel (1876–1964), Herbert (1907–1987) i Peter Meiningerowie (* 19??), dziennikarze i wydawcy (Meininger Verlag), zasłużeni dla niemieckiego winiarstwa
Johann Seeger Ruland (1683–1745), kupiec, ocalił od zapomnienia odmianę ruländer

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Polska nazwa za Eckhard Supp: Niemcy. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 492. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Landesamt für Vermessung und Geobasisinformation Rheinland-Pfalz: Deutsches Weintor in Schweigen-Rechtenbach. [dostęp 2013-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-18)]. (niem.).
  2. ↑ Deutsches Weintor e. G.: Impressum. [dostęp 2013-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-27)].
  3. ↑ Wein-Lehrpfad Schweigen-Rechtenbach. weinlehrpfade.de. [dostęp 2013-09-11]. (niem.).
  4. ↑ Ulrich Wendler: Schweigen: Das Deutsche Weintor. [dostęp 2011-10-25]. (niem.).
  5. ↑ a b Deutsche Weinstraße. „NSZ Rheinfront”, 21 października 1935. Ludwigshafen. 
  6. ↑ a b c Geniale Idee mit problematischer Herkunft. „Die Rheinpfalz”, 7 sierpnia 2010. Ludwigshafen. 
  7. ↑ Weinstraße: Bezeichnung schon älter?. „Die Rheinpfalz”, 20 sierpnia 2010. Ludwigshafen. 
  8. ↑ a b Wein Walk of Fame eingeweiht. Winzergenossenschaft Deutsches Weintor, 24 kwietnia 2012. [dostęp 2013-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 czerwca 2015)]. (niem.).
  9. ↑ Günter Werner. Hollywood lässt grüßen. „Die Rheinpfalz”, 7 kwietnia 2012. Ludwigshafen. 
  10. ↑ Peter Gängel. Genügt nicht die Übersetzung?. „Die Rheinpfalz”, 14 kwietnia 2012. Ludwigshafen. 
  11. ↑ Der Wein Walk of Fame wächst. Winzergenossenschaft Deutsches Weintor, 25 kwietnia 2013. [dostęp 2013-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 września 2013)]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deutsches_Weintor&oldid=66885483”