Dobropole Gryfińskie
53°18′08″N 14°44′50″E/53,302222 14,747222| wieś | |
 Zabudowa wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
85 - 103 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
172[2] |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-106[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGR |
| SIMC |
0783150 |
Położenie na mapie gminy Stare Czarnowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
| 53°18′08″N 14°44′50″E/53,302222 14,747222[1]
| |
Dobropole Gryfińskie – (do 1945 niem. Dobberphul), wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Stare Czarnowo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Sołectwo Dobropole Gryfińskie[edytuj | edytuj kod]
Obszar działania sołectwa obejmuje miejscowość: Dobropole Gryfińskie i Sosnówko.
Pochodzenie nazwy[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wsi pochodzi od dobre pole czyli niezadrzewione, nadające się do uprawy w odróżnieniu od okolicznych lasów – „Dobropole”[4], niem. Dobberphul.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dobropole Gryfińskie (dawniej Dobropole, niem. Dobberphul) zostało zaprojektowane jako typowa pomorska wieś owalnica. Przed 1255 r. została przyłączona pod sprawowanie klasztoru w Kołbaczu (niem. Kolbatz) i po reformacji należała do jego urzędu.
W 1786 r. struktura własnościowa wsi wyglądała następująco: siedmiu chłopów, sześciu kossatów i dwóch kowali (niem. Büdner). We wsi znajdowała się również szkoła i kościół, który istnieje do dziś. W 1840 r. Mieszkało tu 284 mieszkańców, w 1864 r. było ich już 451. Powierzchnia miejscowości wynosiła ok. 63 900 arów i miała 51 budynków mieszkalnych.
W 1874 roku Dobberphul zostało przyłączone do dzielnicy Mühlenbeck (obecny odpowiednik Szczecin-Śmierdnica) i pozostało w niej do 1945 roku. W 1910 r. mieszkało tu 274 osób. Populacja w 1925 r. wynosiła 227, w 1933 r. wzrosła do 264 i 267 osób w 1939 r. Do 1945 r. Dobberphul należało do okręgu Greifenhagen w okręgu administracyjnym Szczecina w pruskiej prowincji Pomorze.
Po zakończeniu II wojny światowej miejscowość znalazła się pod polską administracją i otrzymała nazwę Dobropole, która występowała aż pięć razy w województwie zachodniopomorskim, dlatego zmieniono nazwę ponownie, na Dobropole Gryfińskie. Obecnie wieś znajduje się w wiejskiej gminie Stare Czarnowo, powiecie Gryfińskim, województwie zachodniopomorskim (1975–1998 województwo szczecińskie).
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Budynek Kościoła[edytuj | edytuj kod]
Kościół fil. p.w. Podwyższenia Krzyża[5], kamienno-ceglany, zamknięty 5-boczną apsydą. Posiada wieżę dwukondygnacyjną z cegły. Stoi na podwyższonym nawsiu otoczonym murem z kamieni polnych[4].
Dzisiejszy kościół został zbudowany w 1862/1863, poprzedni kościół został prawdopodobnie zniszczony przez pożar. Nawy zbudowano na rogach i krawędziach z przetworzonych kamieni granitowych. W obszarze pomiędzy użyto nieprzetworzonych głazów. Okna i górne piętra wieży zostały zbudowane z cegieł. Kościół protestancki został wywłaszczony po 1945 r. na rzecz Kościoła katolickiego, który go konsekruje i używa do dziś jako Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.
Kościół wraz z terenem dawnego cmentarza przykościelnego oraz kamiennym murem cmentarnym decyzją Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie z dnia 19.04.2023 r. został wpisany do rejestru zabytków woj. zachodniopomorskiego pod nr A-2045.
Parafia[edytuj | edytuj kod]
Przed 1945 r. Dobberphul (obecnie Dobropole Gryfińskie) było własną parafią, z populacją protestancką, która należała do kościoła filialnego parafii Pruskiej Neumark (obecnie Stare Czarnowo). Znajdowała się na obszarze dekanatu Kolbatz (obecnie Kołbacz) w zachodniej części kościelnej prowincji Pomorza, Kościoła Związku Staropruskiego. W 1940, parafia Dobberphul miała 270 parafian. Ostatnim niemieckim duchownym był pastor Emil Priewe.
Dziś populacja Dobropola Gryfińskiego ma głównie charakter katolicki. Wieś należy – jak przed 1945 r. – do kościoła filialnego parafii Stare Czarnowo, w dekanacie Kołbacz, archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej Kościoła katolickiego w Polsce. Mieszkający tutaj protestanccy członkowie kościoła należą do kościoła Trójcy w Szczecinie w diecezji wrocławskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce.
Położenie i charakterystyka wsi[edytuj | edytuj kod]
Wieś znajduje się w gminie Stare Czarnowo, w powiecie gryfińskim, przy drodze lokalnej, w niewielkiej odległości od drogi nr 120 łączącej Kartno z Kobylanką i drogą do Szczecina Śmierdnicy (dawna droga krajowa nr 3). Sąsiaduje z miejscowością Glinna, oddaloną o 6,5 km oraz Starym Czarnowem (4 km). W otoczeniu wsi znajduje się Puszcza Bukowa. W pobliżu kościoła znajduje się kilkanaście budynków ryglowych i szachulcowych. Na północnym skrzyżowaniu znajduje się słupek kamienny z 1892 r. oraz drewniany przydrożny krzyż. W pobliżu wsi znajduje się staw, który jest obramowany szpalerem topolowym. Na południu Dobropola Gryfińskiego rozciąga się rozległa panorama Równiny Pyrzyckiej i Wełtyńskiej[4]. Założenie przestrzenne wsi to owalnica.
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
Polana Dobropolska[edytuj | edytuj kod]
Bezleśna przestrzeń wokół wsi Dobropole Gryfińskie. Na południu otwarta stromymi stokami na przestrzeni ok. 0,3 km a pozostałe 8 km jej obwodu otaczają (południowy wschód) partie lasów Puszczy Bukowej. Leży na obniżającym się już ku wschodowi głównym paśmie Wzgórz Bukowych (wys. ok. 60 m n.p.m.), stanowiącym niemal wyrównaną płaszczyznę pochyloną z lekka ku wsch. i płd.-wsch. Przeważają pola uprawne i sady, na płd. mokradła i torfowiska. Wzdłuż płd.-wsch. krańca polany biegnie z płd.-zach. na płn.-wsch. aleja wysadzana starodrzewem. Droga Dobropolska i asfaltowana droga do Starego Czarnowa po granicę lasów wysadzane drzewami owocowymi – niem. Dobberphuler Feld.
Potok Dobropolski[edytuj | edytuj kod]
Mierzący ok. 5 km strumień wypływający ze wschodniej części Wielkiego Moczaru, płynie na południe skrajem puszczy, tuż przy Polanie Dobropolskiej i malowniczą dolinką przez uroczysko Kamieńce a potem wśród pól pozostawiając las Budy po lewej, przecina mokradła pozostałe po zarastającym jezioro Krzekno Małe i wpada do Krzekny z jej lewego brzegu powyżej mokradeł po dawnym jeziorze Krzekno Wielkie.
Źródło Dobropolskie[edytuj | edytuj kod]
Wywierzysko w korycie Potoku Kłobuckiego w zakolu Drogi Bieszczadzkiej, która obiega je od północy, w odległości ok. 0,5 km na płd.-wsch. od południowej granicy rezerwatu Buczynowe Wąwozy.
Lwia Paszcza[edytuj | edytuj kod]
Pod nazwą Lwia Paszcza znane są dwa źródła obudowane niegdyś i opatrzone żeliwnym odlewem lwiej paszczy, z której wypływała woda. W obu wypadkach odlewy nie dotrwały do dziś. Jedno ze źródeł znajduje się w dolinie Kłobuckiego Potoku w Leśnictwie Osetno (tzw. Źródło Dobropolskie), drugie w dolinie Lisiego Potoku w leśnictwie Śmierdnica (tzw. Źródło Gene).
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez miejscowość przebiega żółty Szlak Buczynowych Wąwozów i zielony Szlak im. Bolesława Czwójdzińskiego.
Literatura[edytuj | edytuj kod]
- Herbert Kämper: niem. Kein besonderes Ziel für Touristen. Das Dorf Dobberphul im Kreis Greifenhagen. In: Die Pommersche Zeitung, (pol. "Nie ma specjalnego miejsca dla turystów. Wieś Dobropole w powiecie Gryfińskim. W gazecie „Die Pomersche Zeitung”", Wydanie 13/2011, s. 6.
Honorowi obywatele[edytuj | edytuj kod]
- Eckart von Sydow (1885–1942), niemiecki historyk sztuki i etnolog
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24779
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 230 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Leksykon Puszczy Bukowej. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-05)].
- ↑ Kościoły | Dobropole Gryfińskie Kościół filialny pw Podwyższenia Krzyża Świętego | Kościół Szczecińsko-kamieński [online], kuria.pl [dostęp 2019-06-25] (pol.).
- Siedziba gminy: Stare Czarnowo
