Przejdź do zawartości

Dolina Staroleśna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wyższa część doliny widziana ze Sławkowskiego Szczytu
Górne piętro doliny ze Strzeleckimi Stawami
Wyżni Harnaski Staw
Długi Staw Staroleśny ze schroniska
Warzęchowy Staw
Schronisko Zbójnickie

Dolina Staroleśna (słow. Veľká Studená dolina, niem. Großes Kohlbachtal, węg. Nagy-Tarpataki-völgy) – jedna z największych dolin tatrzańskich położonych na terenie Słowacji w Tatrach Wysokich. Otwarta w kierunku południowo-wschodnim łączy się z Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina), tworząc Dolinę Zimnej Wody. System Doliny Zimnej Wody i jej dwóch gałęzi tworzy dolinę walną.

Topografia

[edytuj | edytuj kod]

Dolina Staroleśna w dolnej części jest zalesiona. Łagodnie podchodzi do górnej części, gdzie rozszerza się i układa tarasowo progami, rozgałęziając się w szereg kotlin i mniejszych dolin i podchodząc pod główną grań Tatr Wysokich. Do jej odgałęzień należą:

Dolina Staroleśna graniczy:

W dolinie znajduje się 27 stałych Staroleśnych Stawów i kilka okresowych stawków. Największy z nich to położony na wysokości 2057 m, pod ścianami Rówienkowej Turni (Rovenková veža), Zmarzły Staw Staroleśny (Ľadové pleso). Ma on 1,7 ha powierzchni i 17 m głębokości. Wypływa z niego Staroleśny Potok (Veľký Studený potok). Inne większe stawy to m.in.:

 Osobny artykuł: Staroleśne Stawy.

Polska nazwa doliny pochodzi od nazwy położonej poniżej wylotu doliny wsi Stara Leśna, której mieszkańcy mieli w niej swoje pastwiska. Nazwa słowacka „Veľká Studená dolina” (Wielka Zimna Dolina), podobnie jak i nazwa sąsiednia „Malá Studená Dolina” (Mała Zimna Dolina) oraz nazwy spływających nimi potoków związane są zapewne z subiektywnymi odczuciami zimna nieznanych nam, dawnych twórców tych nazw, przy czym nie jesteśmy dziś w stanie określić, które „zimne” nazwy były pierwotne: potoków czy dolin. W językach niemieckim i węgierskim nazwy doliny są pochodnymi odpowiednich nazw potoku (Großes Kohlbach i Nagy-Tar-patak)[2].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Do 1882 roku Dolina Staroleśna była własnością węgierskiej rodziny Berzeviczy, od roku 1901 jest natomiast terenem państwowym. Najpóźniej od XVIII wieku pojawiali się tu górnicy i poszukiwacze skarbów. Z turystów jako pierwszy dolinę odwiedził Kazimierz Łapczyński z przewodnikiem Wojciechem Walą w 1861 r. Pierwszymi osobami, które do Doliny Staroleśnej dotarły w zimie, byli Lajos Károly Horn, Siegfried Neumann i Jenő Serényi 15 kwietnia 1911 r., tego samego dnia pojawili się w niej też dr Jablonszky z towarzyszem i przewodnikiem Johannem Breuerem[1].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Przez dolinę przebiegają szlaki turystyczne: przez przełęcz Rohatkę (Prielom) do Doliny Białej Wody i z Doliny Małej Zimnej Wody przez przełęcz Czerwona Ławka. W górnej części doliny znajduje się Schronisko Zbójnickie (Zbojnícka chata), a przy wejściu do doliny Rainerowa Chatka (Rainerova chata) oraz Schronisko Bilíka (Bilíkova chata). W pobliżu Schroniska Bilíka, na potokach Małej Zimnej Wody i Staroleśnym połączonych w potok Zimnej Wody (Studený potok) położone są Wodospady Zimnej Wody (Vodopády Studeného potoka). Prowadzi do nich szlak turystyczny ze Starego Smokowca oraz trasa Magistrali Tatrzańskiej.

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]
Szlak niebieski – niebieski szlak znad Wodospadów Zimnej Wody i Rainerowej Chatki wzdłuż Staroleśnego Potoku do Schroniska Zbójnickiego i dalej na Rohatkę.
  • Czas przejścia od Rainerowej Chatki do schroniska: 2:15 h, ↓ 1:45 h
  • Czas przejścia od schroniska na przełęcz: 1:15 h, ↓ 55 min
Szlak żółty – żółty szlak, prowadzący ze Schroniska Téryego przez Czerwoną Ławkę do Schroniska Zbójnickiego.
  • Czas przejścia ze Schroniska Téryego na przełęcz: 1:30 h
  • Czas przejścia z przełęczy do Schroniska Zbójnickiego: 1:45 h[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XIV. Warzęchowe Turnie – Zawracik Rówienkowy. Warszawa: Sport i Turystyka, 1971, s. 46–47.
  2. Bohuš Ivan: Názvoslovie Vysokých Tatier. Veľký Studený potok, w: „Vysoké Tatry” nr 1/1982, s. 33.
  3. Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]