Dwór Artusa w Toruniu

Dwór Artusa w Toruniu
Centrum Kultury Dwór Artusa w Toruniu
	nr rej. A/587 z 7 lutego 1991
	; Dwór Artusa
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. Rynek Staromiejski 6
Typ budynku	budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny	neorenesans / historyzm
Architekt	Rudolph Schmidt
Inwestor	Królestwo Prus
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	1889
Ukończenie budowy	1891
Kolejni właściciele	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Obecny właściciel	Gmina Miasta Toruń
	Położenie na mapie Torunia Dwór Artusa w Toruniu
	Położenie na mapie Polski Dwór Artusa w Toruniu
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Dwór Artusa w Toruniu
	53°00′36,16″N 18°36′16,20″E/53,010044 18,604500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 25 sty 2020, była oparta na tej wersji.

Dwór Artusa w Toruniu – samorządowa instytucja kultury, utworzona w 1995 roku w Toruniu.

Lokalizacja

Dwór Artusa znajduje się na terenie zespołu staromiejskiego, przy Rynku Staromiejskim 6.

Historia

Gmach zajmuje miejsce trzech parcel średniowiecznych. Pierwszy Dwór Artusa, właściwie nazywany „Dom Towarzyski”, czy „Dom Klubowy” (nazwa Dwór Artusa na określenie budynku pojawiła się dopiero na początku w XVII wieku)^[1] zbudowany został w latach 1385–1386. W 1466 roku podpisano tutaj II pokój toruński. Budowla była później przebudowywana i remontowana, szczególnie w XVII wieku, kiedy wykonano bogatą dekorację malarską fasady, na której umieszczono fryzy z wizerunkami królów od Władysława Jagiełły do Zygmunta III Wazy^[2], znanych z cyklu rysunków powstałych w latach 1738-1745 przedstawiających widoki Torunia i okolic przygotowanych przez Steinera. Przebudowaniu uległo także sala parterowa gdzie m.in. wyłożono podłogę białymi i czerwonymi płytami marmurowymi^[3]. Wnętrze na parterze podzielone dwiema kolumnami przekrywało sklepienie.

14 czerwca 1802 roku, władze Pruskie rozpoczęły rozbiórkę średniowiecznego gmachu^[3]. Dopiero w maju 1826 roku ukończono budowę drugiego Dworu Artusa według projektu budowniczego miejskiego Heckerta. Miał on skromną klasycystyczną, piętrową, pięcioosiową fasadę dekorowaną pilastrami w wielkim porządku. Na skutek likwidacji Bractwa św. Jerzego w 1842 roku, Dwór stał się Teatrem Miejskim z widownią na 500 miejsc. Drugi Dwór Artusa i sąsiednia, zachodnia kamienica uległy rozbiórce w 1889 roku, na ich miejscu powstał obecny budynek według projektu miejskiego radcy budowlanego Rudolpha Schmidta. Na parterze „Trzeciego Dworu Artusa” mieściła się restauracja i sklepy, na piętrze natomiast znajdowały się sale Wielka, Biała, Mała i Czerwona, a na poddaszu pokoje gościnne^[4].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1920 roku, reprezentacyjne sale Dworu gościły m.in. generała Józefa Hallera, prezydentów II Rzeczypospolitej: Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Mościckiego i Józefa Piłsudskiego. Wróciły tradycyjne uroczystości państwowe, spotkania społeczne, cechowe i bale reprezentacyjne.

Po II wojnie światowej, w 1949 roku, budynek został przekazany tworzącemu się Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika i mieściło się w nim Collegium Maximum oraz Klub Studencki Od Nowa. Od 1993 roku obiekt jest siedzibą Centrum Kultury^[5].

W latach 1994 - 2015 Dwór Artusa był siedzibą Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej^[6].

W listopadzie 2018 roku Centrum wzbogaciło się o nową przestrzeń edukacyjną – Piwnice Kultury, w których edukatorzy będą prowadzić cykliczne warsztaty muzyczne, plastyczne i filmowe dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów^[7].

1 stycznia 2020 roku do Centrum przyłączono Dom Muz wraz z filiami^[8].

Architektura

Styl budynku jest określany jako neorenesans niderlandzki, fasada jest trzykondygnacyjna, licowana cegłą ze znacznym użyciem czerwonego piaskowca (parter, detale dekoracyjne), znacznie przeskalowana w stosunku do sąsiedniej zabudowy Rynku. Oprócz motywów neorenesansowych obecne są w niej również nawiązania do pierwotnego, gotycko-renesansowego budynku Dworu Artusa – lekko ostrołukowe okna i boniowanie na parterze, nadwieszone wieżyczki flankujące fasadę, blankowanie wieńczące budynek. Całość przykryta jest wysokim, czterospadowym dachem, którego sylwetka jest wyraźnie widoczna w panoramie Torunia.