Dwór Artusa w Toruniu
 nr rej. A/587 z 7 lutego 1991
| |
 Dwór Artusa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Toruń |
| Adres |
ul. Rynek Staromiejski 6 |
| Typ budynku |
budynek użyteczności publicznej |
| Styl architektoniczny |
neorenesans / historyzm |
| Architekt |
Rudolph Schmidt |
| Inwestor | |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy |
1889 |
| Ukończenie budowy |
1891 |
| Kolejni właściciele | |
| Obecny właściciel |
Gmina Miasta Toruń |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′36,16″N 18°36′16,20″E/53,010044 18,604500
| |
| Strona internetowa | |
Dwór Artusa w Toruniu – samorządowa instytucja kultury, utworzona w 1995 roku w Toruniu.
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Dwór Artusa znajduje się na terenie zespołu staromiejskiego, przy Rynku Staromiejskim 6, w sąsiedztwie Ratusza Staromiejskiego, kościoła św. Ducha, Poczty Głównej i Domu Towarowego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gmach zajmuje miejsce trzech parcel średniowiecznych. Pierwszy Dwór Artusa, właściwie nazywany „Dom Towarzyski”, czy „Dom Klubowy” (nazwa Dwór Artusa na określenie budynku pojawiła się dopiero na początku w XVII wieku)[1], zbudowany został w latach 1385–1386. W 1466 roku podpisano tutaj II pokój toruński. Budowla była później przebudowywana i remontowana, szczególnie w XVII wieku, kiedy wykonano bogatą dekorację malarską fasady, na której umieszczono fryzy z wizerunkami królów od Władysława Jagiełły do Zygmunta III Wazy[2], znanych z cyklu rysunków powstałych w latach 1738–1745 przedstawiających widoki Torunia i okolic przygotowanych przez Steinera. Przebudowaniu uległo także sala parterowa, gdzie m.in. wyłożono podłogę białymi i czerwonymi płytami marmurowymi[3]. Wnętrze na parterze podzielone dwiema kolumnami przekrywało sklepienie.
14 czerwca 1802 roku władze pruskie rozpoczęły rozbiórkę średniowiecznego gmachu[3]. Dopiero w maju 1826 roku ukończono budowę drugiego Dworu Artusa według projektu budowniczego miejskiego Heckerta. Miał on skromną klasycystyczną, piętrową, pięcioosiową fasadę dekorowaną pilastrami w wielkim porządku. Na skutek likwidacji Bractwa św. Jerzego w 1842 roku Dwór stał się Teatrem Miejskim z widownią na 500 miejsc. Drugi Dwór Artusa i sąsiednia, zachodnia kamienica uległy rozbiórce w 1889 roku, na ich miejscu powstał obecny budynek według projektu miejskiego radcy budowlanego Rudolpha Schmidta. Na parterze „Trzeciego Dworu Artusa” mieściła się restauracja i sklepy, na piętrze natomiast znajdowały się sale Wielka, Biała, Mała i Czerwona, a na poddaszu pokoje gościnne[4].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1920 roku, reprezentacyjne sale Dworu gościły m.in. generała Józefa Hallera, prezydentów II Rzeczypospolitej Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Mościckiego oraz marszałka Józefa Piłsudskiego. Wróciły tradycyjne uroczystości państwowe, spotkania społeczne, cechowe i bale reprezentacyjne.
Po II wojnie światowej, w 1949 roku, budynek został przekazany tworzącemu się Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika i mieściło się w nim Collegium Maximum oraz Klub Studencki Od Nowa. Od 1993 roku obiekt jest siedzibą Centrum Kultury[5].
W latach 1994–2015 Dwór Artusa był siedzibą Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej[6].
W listopadzie 2018 roku Centrum wzbogaciło się o nową przestrzeń edukacyjną – Piwnice Kultury, w których edukatorzy będą prowadzić cykliczne warsztaty muzyczne, plastyczne i filmowe dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów[7].
1 stycznia 2020 roku do Centrum przyłączono Dom Muz wraz z filiami[8].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Styl budynku jest określany jako neorenesans niderlandzki, fasada jest trzykondygnacyjna, licowana cegłą ze znacznym użyciem czerwonego piaskowca (parter, detale dekoracyjne), znacznie przeskalowana w stosunku do sąsiedniej zabudowy Rynku. Oprócz motywów neorenesansowych obecne są w niej również nawiązania do pierwotnego, gotycko-renesansowego budynku Dworu Artusa – lekko ostrołukowe okna i boniowanie na parterze, nadwieszone wieżyczki flankujące fasadę, blankowanie wieńczące budynek. Całość przykryta jest wysokim, czterospadowym dachem, którego sylwetka jest wyraźnie widoczna w panoramie Torunia.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Detal architektoniczny
Wieżyczka z datą oddania do użytku budowli
Herb Torunia na budynku
Polichromia na sklepieniu przedsionka
Sala Wielka
Kafeteria
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Zabytki w Toruniu
- Turystyka w Toruniu
- Kultura w Toruniu
- Dwór Artusa w Gdańsku
- Dwór Artusa w Elblągu
- Dom Bractwa Czarnogłowych w Rydze dawniej nazywany Dworem Artusa
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Magdański Marian, Dwór Artusa w Toruniu, [w:] Tęcza: ilustrowane pismo miesięczne, nr 8, s. 39, 1938 rok.
- ↑ Mansfeld Bogusław, Zespół Zabytkowy Torunia, s. 23, Warszawa 1983.
- ↑ a b Magdański Marian, Dwór Artusa w Toruniu, [w:] Tęcza: ilustrowane pismo miesięczne, nr 8, s. 41, 1938 rok.
- ↑ Dwór Artusa - Historia, artus.torun.pl [dostęp 2021-05-31] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-30] (pol.).
- ↑ Dwór Artusa dziś - Dwór Artusa Toruń, „Dwór Artusa Toruń” [dostęp 2017-09-27] (pol.).
- ↑ Na początek zagrają ostatnią symfonię Beethovena - Nowości - Dziennik Toruński, Toruń, Kujawy i Pomorze - aktualności, informacje, artykuły, wydarzenia., nowosci.com.pl [dostęp 2015-12-13].
- ↑ Nowa przestrzeń edukacyjna w Dworze Artusa | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2018-11-08] (pol.).
- ↑ Połączenie Dworu Artusa i Domu Muz - Dwór Artusa, artus.torun.pl [dostęp 2020-06-27] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
_2010-07-17_026.jpg)
| Pedagodzy oraz muzycy związani z Toruniem |
|
|---|---|
| Instytucje i organizacje | |
| Szkoły muzyczne | |
| Orkiestry, chóry i zespoły | |
| Festiwale |
|
| Zespoły muzyczne wywodzące się z Torunia | |
| Powiązane z muzyką |
