Dynia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Dynia
Ilustracja
Systematyka[1]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Klad rośliny naczyniowe
Klad rośliny nasienne
Klasa okrytonasienne
Klad różowe
Rząd dyniowce
Rodzina dyniowate
Rodzaj dynia
Nazwa systematyczna
Cucurbita L.
Sp. Pl. 1010. 1753[2]
Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Dojrzałe dynie
Nasiona dyni

Dynia (Cucurbita L.) – rodzaj roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych obejmujący około 20 gatunków. W stanie dzikim występują w strefach klimatu gorącego i ciepłego Ameryki. Gatunkiem typowym jest Cucurbita pepo L.[3]

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga
Płożąca się, wytwarza wąsy czepne.
Owoce
Duże jagody, jadalne, osiągające masę do 200 kg. Owoce uprawianej dyni olbrzymiej mogą przekraczać te rozmiary osiągając w rekordowych przypadkach nawet ponad 800 kg masy[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Synonimy taksonom.[3]

Pepo Mill.

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)

Rodzaj z rodziny dyniowatych z rzędu dyniowców, należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[1]. W obrębie rodziny: podrodzina Cucurbitoideae, plemię Cucurbiteae[5].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Takht.), nadrząd Cucurbitanae Reveal, rząd dyniowce (Cucurbitales Dumort.), podrząd Cucurbitineae Engl., rodzina dyniowate (Cucurbitaceae Juss.,podrodzina Cucurbitoideae Kostel., plemię Cucurbiteae Dumort., podplemię Cucurbitinae E.G.O. Müll. & Pax in Engl. & Prantl, rodzaj dynia (Cucurbita L.)[6].

Gatunki flory Polski[7]
Pozostałe gatunki[5]

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

  • Sztuka kulinarna. Dynie często są spożywane jako warzywa. Tłuszcze zawarte w pestkach dyni zaliczają się do pełnowartościowych tłuszczów roślinnych. Około 80% kwasów tłuszczowych to kwasy nienasycone, z czego 50-60% to wielokrotnie nienasycone.
  • Rośliny ozdobne. Niektóre gatunki są uprawiane dla ozdobnych owoców.

Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]

Jan Styra ze Zdzieszowic, wielokrotny mistrz Polski w hodowli dyń gigantów, rozpoczął swoją działalność w roku 2006[8]. Już w pierwszym roku upraw wyhodował największą dynię w Polsce[9].

W roku 2017 aktywista Miejskiej Partyzantki Ogrodniczej, Witold Szwedkowski zorganizował Światowy Dzień Siania Dyni w Miejscach Publicznych[10][11][12]. W roku 2018 termin wydarzenia ustalony został na 16 maja, a w propagowanie go i w sianie dyni zaangażowało się 900 osób[13]. W roku 2019 włączenie się do imprezy zadeklarowały grupy ogrodników miejskich z Gandawy, Kaliningradu i kilku miast amerykańskich oraz Park Śląski[14].

Od 2004 roku w miejscowości Bikschote w Belgii odbywają się mistrzostwa Europy w Punkin Chunkin, czyli dyscyplinie sportu polegającej na wystrzeliwaniu dyni w dal za pomocą takich urządzeń jak armaty, katapulty, czy proce[15].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Zobacz hasło dynia w Wikisłowniku
Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o dyni

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-01-03].
  2. ↑ C. Linnaeus: Species plantarum: exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. T. 2. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii, 1753, s. 1010. (łac.)
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
  4. ↑ Paweł: Największa dynia na świecie i w Polsce. rekordyguinessa.pl/. [dostęp 2013-10-25].
  5. ↑ a b Cucurbita (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03].
  6. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Cucurbita (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-28].
  7. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  8. ↑ Jan Styra i jego dynie olbrzymie (pol.). Radio Opole. [dostęp 2018-06-06].
  9. ↑ Jan Styra ze Zdzieszowic wyhodował największą dynię w Polsce (pol.). Nowa Trybuna Opolska. [dostęp 2018-06-06].
  10. ↑ Katarzyna Głowacka: Dynia połączy sąsiadów (pol.). Silesion. [dostęp 2018-06-06].
  11. ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego: Sadzenie ma znaczenie! (pol.). slaskie.pl. [dostęp 2018-06-06].
  12. ↑ Kamil Nowak: Międzynarodowy dzień siania dyni w miejscach publicznych (pol.). TVP Katowice. [dostęp 2018-06-06].
  13. ↑ Miejska Partyzantka Ogrodnicza: Światowy dzień siania dyni w miejscach publicznych 2018 (pol.). Facebook. [dostęp 2018-06-06].
  14. ↑ Miejska Partyzantka Ogrodnicza: Światowy dzień siania dyni w miejscach publicznych 2019 (pol.). Facebook. [dostęp 2019-04-30].
  15. ↑ MojaRola.pl, Uprawa dyni w Polsce – coraz większe uznanie plantatorów i konsumentów, 26 października 2018 [dostęp 2018-10-29] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dynia&oldid=61146418”