Dziobogłowiec północny

Dziobogłowiec północny
	Berardius bairdii
	Stejneger, 1883
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Nadrząd	kopytne
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Ziphioidea
Rodzina	zyfiowate
Rodzaj	dziobogłowiec
Gatunek	dziobogłowiec północny
Synonimy
	Berardius vegae Malm, 1883; [Berardius] vegaae: Trouessart, 1904; Berardius bairdi: Omura, Fujino & Kimura, 1955; Berardius vegana: Bourdelle & Grassé, 1955;
	Berardius vegae Malm, 1883; [Berardius] vegaae: Trouessart, 1904; Berardius bairdi: Omura, Fujino & Kimura, 1955; Berardius vegana: Bourdelle & Grassé, 1955;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dziobogłowiec północny^[8] (Berardius bairdii) – gatunek ssaka morskiego z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1883 roku amerykański zoolog Leonhard Hess Stejneger nadając mu nazwę Berardius bairdii^[2]. Holotyp pochodził z Stare Gavan, na wschodnim brzegu Wyspy Beringa, w archipelagu Wyspy Komandorskich, w Rosji^[9]. Na holotyp składała się czaszka młodego osobnika (numer katalogowy USNM 20992) zebrana jesienią 1882 roku przez N. Grebnitzky’ego^[10].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Berardius: Auguste Bérard (1802–1846), kapitan (późniejszy admirał) francuskiej marynarki wojennej, dowódca korwety „Ren”, na której podczas rejsu, zebrano holotyp^[12].
bairdii: Spencer Fullerton Baird (1823–1887), amerykański zoolog, kolekcjoner, asystent sekretarza Smithsonian Institution^[13].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Dziobogłowiec północny występuje w chłodniejszych wodach północnego Oceanu Spokojnego, z północną granicą najwyraźniej wyznaczoną przez stosunkowo płytkie wody Morza Beringa i odnotowany na południe do południowej Japonii (zachodni Ocean Spokojny) i La Paz w Kalifornii Dolnej w Meksyku (wschodni Ocean Spokojny); granica południowa w środkowej części północnego Oceanu Spokojnego niejasna^[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 1000–1200 cm; masa ciała 10000–12000 kg^[14]. Samice mogą być nieco większe od samców, ale nie ma wyraźnych dowodów na istnienie większego dymorfizmu płciowego^[14]. Względnie smukłe ciało ma jednolicie brunatnawo-szary kolor i wzór powstały wskutek zadrapań i blizn. Strona brzuszna pokryta białymi plamami o nieregularnym kształcie.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Szczytowy okres cielenia przypada na marzec i czerwiec, ciąża trwa około 17 miesięcy. Samice mając długość 10,5 metrów osiągają dojrzałość płciową, samce mają wtedy długość około 10 metrów.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Kałamarnice, raje i skorupiaki.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[7].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Berardius vegae Malm, 1883.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Berardius bairdii Stejneger, 1883.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Berardius bairdii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b L.H. Stejneger. Contributions to the history of the Commander Islands. No. 1. Notes on the natural history, including descriptions of new cetaceans. „Proceedings of the United States National Museum”. 6 (5), s. 75, 1883. (ang.).
↑ A.W. Malm. Skelletdelar af hval insamlade under expedition med vega 1878–1880. „Bihang till Kongl. Svenska vetenskaps-akademiens handlingar”. 8 (4), s. 109, 1883. (szw.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Cz. 3: Quinquennale supplementum anno 1904. Berolini: Friedländer, 1904, s. 779. (łac.).
↑ H. Omura, K. Fujino & S. Kimura. Beaked whale Berardius bairdi of Japan, with notes of Ziphius cavirostris. „The Scientific Reports of the Whales Research institute”. 10, s. 89, 1955. (ang.).
↑ E. Bourdelle & P.-P. Grasse: Ordre der Cétacés (Cetacea Brisson 1762; Cete Linné 1758). W: P.-P. Grassé (red.): Traité de Zoologie: Anatomie, Systématique, Biologie. T. 17: Mammifères. Les Ordres: Anatomie, Ethologie, Systématique. Paris: Masson et Cie, 1955, s. 429. (fr.).
↑ ^a ^b B.L. Taylor & R.L.B.L.T.& R.L. Brownell B.L. Taylor & R.L.B.L.T.& R.L., jr., Berardius bairdii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-31] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Berardius bairdii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-31].
↑ P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 125, 1966. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 38.
↑ Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 26.
↑ ^a ^b C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 347. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 1–567. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[uwaga1-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Berardius vegae Malm, 1883.

[6] Niepoprawna późniejsza pisownia Berardius bairdii Stejneger, 1883.

[itis-1] Berardius bairdii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[ste-2] L.H. Stejneger. Contributions to the history of the Commander Islands. No. 1. Notes on the natural history, including descriptions of new cetaceans. „Proceedings of the United States National Museum”. 6 (5), s. 75, 1883. (ang.).

[malm-3] A.W. Malm. Skelletdelar af hval insamlade under expedition med vega 1878–1880. „Bihang till Kongl. Svenska vetenskaps-akademiens handlingar”. 8 (4), s. 109, 1883. (szw.).

[tro-5] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Cz. 3: Quinquennale supplementum anno 1904. Berolini: Friedländer, 1904, s. 779. (łac.).

[omu&inni-7] H. Omura, K. Fujino & S. Kimura. Beaked whale Berardius bairdi of Japan, with notes of Ziphius cavirostris. „The Scientific Reports of the Whales Research institute”. 10, s. 89, 1955. (ang.).

[bou&gra-8] E. Bourdelle & P.-P. Grasse: Ordre der Cétacés (Cetacea Brisson 1762; Cete Linné 1758). W: P.-P. Grassé (red.): Traité de Zoologie: Anatomie, Systématique, Biologie. T. 17: Mammifères. Les Ordres: Anatomie, Ethologie, Systématique. Paris: Masson et Cie, 1955, s. 429. (fr.).

[iucn-9] B.L. Taylor & R.L.B.L.T.& R.L. Brownell B.L. Taylor & R.L.B.L.T.& R.L., jr., Berardius bairdii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-31] (ang.).

[miiz-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Berardius bairdii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-31].

[her-12] P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 125, 1966. (ang.).

[icmw-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[CITEREFBeolensWatkinsGrayson200938-14] Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 38.

[CITEREFBeolensWatkinsGrayson200926-15] Beolens, Watkins i Grayson 2009 ↓, s. 26.

[hmw-16] C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 347. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]