Dziuchy
53°38′06″N 20°34′18″E/53,635000 20,571667| osada | |
 Budynek gospodarczy w starym siedlisku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Tablice rejestracyjne |
NOL |
| SIMC |
1046381 |
Położenie na mapie gminy Purda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |
| 53°38′06″N 20°34′18″E/53,635000 20,571667[1]
| |
Dziuchy (w użyciu także nazwy Trzcianki, Jaśniewo, Nowy Przykopiec, niem. Dziuchen, 1938–1945 Grabenau Wald) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Osada położona ok. 3 km na południowy wschód od Nowej Wsi, na północ od Butryn, przy drodze Olsztyn-Butryny. Odbywają się tu spotkania pn. Ekologiczne Działania Entuzjastów Natury EDEN.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1858 r. Dziuchy należały do parafii katolickiej w Butrynach. W tym roku odnotowano w Dziuchach 3 dzieci do 6. roku życia, jednego chłopca w wieku 7-14 lat oraz 9 osób powyżej 14 lat. Dzieci z Dziuch miały wyznaczona szkołę w Przykopie. Ale jedno dziecko zobowiązane do nauki nie korzystało w rzeczywistości ze szkoły w Przykopie. W wykazie parafialnym z 1874 r. i 1880 r. mieszkańcy Dziuch liczeni byli łącznie ze Starym Przykopem i Nowym Przykopem. W 1895 r. 3 października radca budowlany oglądał budynek gospodarza Ehma, który planowano zakupić na rzecz przewidywanej tu szkoły. W szkole tej miały uczyć się dzieci z Dziuch i Małego Przykopu oraz leśnictw: Przykop, Jełguń i Pokrzywy. W 1902 r. w osadzie mieszkało 28 osób (wszyscy katolicy), w 1907 r. w Dziuchach mieszkały 22 osoby (w tym 18 katolików).
Na początku lat 30. XX w. funkcjonowała szkoła katolicka w Dziuchach, nauczycielem był Kutz. W 1938 r. szkoła ta już nie funkcjonowała, bo brak jest jej w wykazie parafialnym. W sprawozdaniu parafialnym z 1940 r. podawana jest liczba 524 katolików z osady Dziuchy. Tak nagły wzrost ludności wiązał się najpewniej z pobytem robotników przymusowych (lub jeńców). W tym czasie w Nowej Kaletce był obóz pracy (Arbeitsdienstalager). Najprawdopodobniej w czasie drugiej wojny światowej w Butrynach funkcjonował ośrodek pracy jeńców podległych obozowi macierzystemu w Olsztynku (Stalag I B Hohenstein)[2].
Wcześniej osada zapisywana jako Dzuchen (1868 r.), Przykop Leśny (1868 r.) Dziuchy (1881 r.), Dziuchy albo Trzyścianki (1947 r.), Dziuchy (1951 r.). Dawna osada robotników leśnych.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Anna Pospiszyl, Toponimia południowej Warmii. Nazwy miejscowe. Pojezierze, Olsztyn, 1987, ISBN 83-7002-289-8
- Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
- Eden w Dziuchach, czyli naukowe spotkania w lesie
- Tożsamość Warmiaków, czyli spotkania w Dziuchach
- Izabela Lewandowska (red.), Trwanie Warmii. 600 lat Butryn. Purda-Olsztyn 2012, ISBN 978-83-931640-1-1, ISBN 978-83-87031-32-9
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 29213
- ↑ Izabela Lewandowska (red.), Trwanie Warmii. 600 lat Butryn. Purda-Olsztyn 2012, (str. 41)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dziuchy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 299.