Przejdź do zawartości

Dziumbier

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dziumbier
Ďumbier
Ilustracja
Widok na Dziumbier z przełęczy Krúpovo sedlo
Państwo

 Słowacja

Położenie

Liptowski Jan, Brezno, Horná Lehota

Pasmo

Niżne Tatry

Wysokość

2043 m n.p.m.

Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, blisko centrum u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Dziumbier”
Ziemia48°56′11,2″N 19°38′25,4″E/48,936444 19,640389

Dziumbier[1] (niekiedy Dziumbir[2] lub Dżumbir[3], słow. Ďumbier, węg. Gyömbér, niem. Djumbier; 2043 m) – najwyższy szczyt Tatr Niżnych na Słowacji[4].

Topografia

[edytuj | edytuj kod]

Znajduje się w głównym grzbiecie tych Tatr, pomiędzy szczytem Krúpova hoľa (1922 m), od którego oddzielony jest przełęczą Krúpovo sedlo (ok. 1890 m) i Štiavnica (2025 m). Od strony południowej łagodne zbocza pokryte polami głazów granitowych opadają do górnej części Bystrej Doliny, od północnej opada ścianami, filarami i stromym zboczem do dwóch kotłów lodowcowych w najwyższej części Doliny Jańskiej. Ściany te mają wysokość niemal 500 m. Kotły oddzielone są krótkim, opadającym z Dziumbira grzbietem o nazwie Ludárova hoľa. Na dnie zachodniego kotła znajduje się niewielkie jeziorko Bystré pleso widoczne ze szczytu Dziumbira[5].

Geologia

[edytuj | edytuj kod]

Całe partie szczytowe góry, podobnie jak i biegnące od niej w obie strony fragmenty głównego grzbietu niżnotatrzańskiego zbudowane są z głębinowych skał krystalicznych, głównie z biotytowych tonalitów i granodiorytów. Niżej przez południowe stoki ciągnie się poziomo pas paskowanych i prążkowanych gnejsów i migmatytów ze starszego paleozoiku (neoproterozoiku?), a poniżej niego (w osi schroniska gen. M. R. Štefánika i doliny Bystrianki) pas wapieni i dolomitów pochodzących ze środkowego i młodszego triasu[6], w których wykształciła się wielka Jaskinia Martwych Nietoperzy.

Opis szczytu

[edytuj | edytuj kod]

Na szczycie znajduje się dwuramienny drewniany krzyż oraz betonowy obelisk. Od XIV do XIX w. w zboczach masywu (zwłaszcza północnych) prowadzono intensywne prace górnicze, wydobywając złoto, antymonit i rudę żelaza. Do dziś widoczne są dla wprawnego oka pozostałości tej działalności[7] w postaci zasypanych wylotów sztolni, hałd skały płonnej czy śladów górniczych dróżek i ścieżek.

W kotłach północnych można spotkać świstaki tatrzańskie i kozice[7]. Cały masyw Dziumbiera leży na terenie Parku Narodowego Niżne Tatry, ponadto północne stoki z kotłami polodowcowymi objęte są dodatkową, ścisłą ochroną w granicach rezerwatu przyrody Dziumbier[4].

W czasie końcowej fazy słowackiego powstania narodowego na przełomie października i listopada 1944 r. w rejonie przełęczy między szczytem Dziumbiera a Králičką miały miejsce walki pomiędzy słowackimi powstańcami a wojskiem niemieckim. Pamiątką po nich jest pomnik stojący obok schroniska gen. M.R. Štefánika[7]. W grudniu tego samego roku w tym samym rejonie przekraczała grzbiet w bardzo trudnych warunkach pogodowych jednostka francuskich partyzantów[8].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Ze szczytu rozciąga się szeroka panorama gór środkowej i północnej Słowacji. Widoki obejmują cały horyzont pokryty górami. Oprócz Tatr Niżnych widoczne są Tatry, Góry Choczańskie, Wielka Fatra, Mała Fatra, Jezioro Liptowskie i góry środkowej Słowacji Na szczyt prowadzi czerwony szlak turystyczny z przełęczy pod szczytem Krúpovo sedlo (powrót tą samą trasą), a zimą również szlak zimowy ze schroniska gen. M.R.Štefánika (latem zamknięty)[7].

Szlak czerwony Krúpovo sedlo – Ďumbier. Czas przejścia: 0.40 godz, ↓ 0.30 godz)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Elżbieta Chudorlińska. Europa. Część I. „Nazewnictwo Geograficzne Świata”. 11, s. 209, 2009. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju. (pol.). 
  2. Dziumbir.
  3. Dżumbir, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 303.
  4. a b Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2014-04-01].
  5. Niżne Tatry – zachód. Mapa turystyczna 1:50 000. Banská Bystrica: Tatraplan, 2013.
  6. Mapa geologiczna Słowacji. Geoportál ŠGÚDŠ. [dostęp 2023-04-25].
  7. a b c d Sławomir Adamczak: Niżne Tatry. Przewodnik. Warszawa: Agencja „TD”, 2003. ISBN 83-88859-06-4.
  8. Zdenko Hochmuth a kolektív: Nízke Tatry. Západ. Turistický sprievodca ČSSR č. 10, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982, s. 270