Kozica
| ||
| Rupicapra[1] | ||
| Blainville, 1816[2] | ||
.jpg) Przedstawiciel rodzaju – kozica północna (R. rupicapra) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | Cetartiodactyla | |
| Podrząd | przeżuwacze | |
| Infrarząd | Pecora | |
| Rodzina | wołowate | |
| Podrodzina | antylopy | |
| Plemię | koziorożce | |
| Rodzaj | kozica | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
|
Capra rupicapra Linnaeus, 1758 | ||
| Synonimy | ||
| Gatunki | ||
|
zobacz opis w tekście | ||
Kozica[7] (Rupicapra) – rodzaj ssaka z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji (Hiszpania, Andora, Francja, Niemcy, Polska, Słowacja, Austria, Liechtenstein, Szwajcaria, Włochy, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Albania, Grecja, Macedonia Północna, Bułgaria, Serbia, Rumunia, Rosja, Gruzja, Azerbejdżan i Turcja)[8][9][10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 90–135 cm, długość ogona 3–10 cm, wysokość w kłębie 70–90 cm; długość rogów 14–30 cm; masa ciała 20–60 kg[9].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Rupicapra: łac. rupes, rupis „skała”; capra „koza”[11].
- Capella: łac. capella „samica kozy”, od caper, capri „samiec kozy”; przyrostek zdrabniający ella[12]. Gatunek typowy: Capra rupicapra Linnaeus, 1758; młodszy homonim Capella Frenzel, 1801 (Aves).
- Cemas: gr. κεμας kemas „młody jeleń”[13]. Gatunek typowy: Capra rupicapra Linnaeus, 1758; młodszy homonim Cemas Oken, 1816 (Bovidae).
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Klasyfikacja taksonomiczna w obrębie Rupicapra jest niepewna. Przodkowie kozic prawdopodobnie pochodzili z Azji i rozprzestrzenili się na terenie Europy w środkowym plejstocenie przed zlodowacenie środkowopolskich. Pokrywy lodowe podczas maksimów lodowcowych w Alpach i Pirenejach izolowały populacje kozic, co skutkowało różnicowaniem genetycznym, ale podczas oscylacji klimatycznych dochodziło do kurczenia się, ekspansji oraz hybrydyzacji populacji[8]. Do rodzaju należą następujące gatunki[8][7]:
- Rupicapra pyrenaica Bonaparte, 1845 – kozica południowa
- Rupicapra ornata Neumann, 1899 – kozica apenińska
- Rupicapra parva Cabrera, 1911 – kozica kantabryjska
- Rupicapra rupicapra (Linnaeus, 1758) – kozica północna
- Rupicapra carpatica Couturier, 1938 – kozica karpacka
- Rupicapra asiatica Lydekker, 1908 – kozica anatolijska
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rupicapra, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ H.M.D. de Blainville. Sur plusieurs espèces d’animaux mammifères, de l’ordre des ruminans. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Année 1816, s. 75, 1816 (fr.).
- ↑ Anonim. Frisch (J. L.), 1775 „Das Natur-System der vierfussigen Thiere” declared not available for nomenclatorial purposes. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 4, s. 548–549, 1950 (ang.).
- ↑ J.L. Frisch: Das Natur-System der vierfüßigen Thiere in. Tabellen, darinnen alle Ordnungen, Geschlechte und Arten, nicht nur mit bestimmenden. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 2. (niem.)
- ↑ A. Keyserling & J.H. Blasius: Die wirbelthiere Europa’s. Braunschweig: F. Vieweg und sohn, 1840, s. 9. (niem.)
- ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 153. (niem.)
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 183. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 366. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
- ↑ a b C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 741–743. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Rupicapra (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02].
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 613.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 157.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 167.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904 (ang.).