Edmund Król
Edmund Król (ur. 26 października 1911 w Drohobyczu, zm. 27 maja 1986 w Mielcu[1]) – polski oficer, uczestnik kampanii wrześniowej oraz walk o Tobruk, Monte Cassino, Ankonę i Monte Trebbio[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1932 ukończył Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy; studiów wyższych nie podjął w powodów finansowych. Pracę zawodową rozpoczął w tartaku i młynie w Wielopolu Skrzyńskim. Od września 1933 do sierpnia 1934 pełnił czynną służbę wojskową (Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 27. Dywizji 23. Pułku Piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim). Do sierpnia 1939 pracował w Borysławiu, w Zakładzie Elektryczno-Instalacyjnym Ignacego Łopuszyńskiego[3][1]. 20 sierpnia 1939 został powołany na ćwiczenia wojskowe w ramach Obrony Narodowej i wcielony do kompanii „Borysław” w składzie batalionu „Sambor”, walczącej na Podkarpaciu (od granicy ze Słowacją przez Grybów, Stary Sącz, Krosno, Sanok, Sambor do granicy węgierskiej). W składzie 3. Pułku Strzelców Górskich 19 września 1939 przekroczył granicę z Węgrami, gdzie znalazł się w obozie dla internowanych w Sárvár, w którym przebywał do 5 maja 1940[1]. Przerzucony przez zieloną granicę do Jugosławii, trafił do obozu przejściowego w Splicie, skąd przedostał się do Bejrutu, a następnie do Homs w Syrii i został przydzielony do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackch (SBSK). Po rocznym pobycie w Egipcie i Libii przetransportowany do Tobruku, gdzie jego Brygada we wrześniu 1941 przejęła obronę miasta od Australijczyków[4].
Po wyzwoleniu Tobruku w grudniu 1941, jako dowódca patrolu, walczył pod Ain el Gazala (podczas nocnych walk został ranny w głowę). Wraz z brygadą znalazł się w składzie 3. Dywizji Strzelców Karpackich i został przerzucony na północ Iraku (pogranicze Kurdystanu), celem przygotowania do walk w terenie górskim. Po rocznym pobycie w Iraku i ćwiczeniach w Libanie, w grudniu 1943 dywizja została przetransportowana drogą morską do Włoch, gdzie pod koniec stycznia 1944 zajęła pozycje obronne nad rzeką Sangro w Apeninach, a w kwietniu pod Monte Cassino. Jako zastępca dowódcy 4. kompanii 3. Batalionu SBSK, rozkazem wydanym na polu walki, przejął dowodzenie od rannego dowódcy 1. kompanii i funkcję tę pełnił do zakończenia wojny oraz demobilizacji. Kompanią dowodził w trakcie zdobywania wzgórza Santo Stefano, w bitwie o Ankonę oraz Monte Trebbio. Kapitulacja Niemiec zastała go w Bolonii. W sierpniu 1946 wraz z 3. Batalionem znalazł się w Anglii, skąd w sierpniu 1947 powrócił do Polski i osiadł w Mielcu[5][6][7].
W Polsce był wielokrotnie przesłuchiwany, określony przez komunistyczne władze jako „przesiąknięty sanacyjną propagandą”, „bezpartyjny” czy jako „wróg Polski Ludowej”. Po roku pobytu znalazł zatrudnienie na stanowisku starszego księgowego w tartaku i cegielni w Tuszymi koło Mielca, a następnie głównego księgowego w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej, Zakładach Młynarskich, Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym oraz biegłego księgowego w Przedsiębiorstwie Kopalnictwa Naftowego. Podjął też działalność społeczną, wygłaszając prelekcje o swojej wojennej epopei uczniom szkół podstawowych i średnich. Przez dwie kadencje był radnym – jako bezpartyjny – Miejskiej Rady Narodowej w Mielcu[8].
Jego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Mielcu. 3 listopada 2021 Rada Miejska w Mielcu jednomyślnie podjęła uchwałę o nadaniu rondu u zbiegu ulic Partyzantów, Wolności i Dąbrówki imienia porucznika Edmunda Króla[1].
Odznaczenia i awanse[edytuj | edytuj kod]
Edmund Król otrzymał następujące odznaczenia i awanse[2]:
- Krzyż Walecznych i awans do stopnia podporucznika za walki pod Ain el Gazala
- Virtuti Militari za zdobycie wzgórza Santo Stefano (bitwa o Ankonę)
- Krzyż Walecznych za bitwę pod Monte Trebbio
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był żonaty z Wandą Bogaczewicz (ślub odbył się 15 lipca 1939)[2], z którą miał dwoje dzieci: Marię (ur. 1948 w Mielcu) i Jana (ur. 1950 w Mielcu)[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Encyklopedia Miasta Mielca. [dostęp 2024-03-03].
- ↑ a b c Jan Król: Wspomnienie – Edmund Król 1911-1986. Gazeta Kaszubska. [dostęp 2024-03-03].
- ↑ Piotr Dobrołęcki, Marzena Woronow: Listy do Wandy. Bellona, 2018, s. 21–22. ISBN 978-83-11-15599-2.
- ↑ Edmund Król, W szeregach SBSK, „Nasz Los” (3), Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego Zarządu Głównego, 2004, s. 7, ISSN 1231-8167.
- ↑ Adam Majewski: Wojenne opowieści porucznika Szemraja. Wydawnictwo Lubelskie, 1960, s. 111. ISBN 83-222-0522-8.
- ↑ Adam Majewski: Wojna, ludzie i medycyna. Wydawnictwo Lubelskie, 1960, s. 42. ISBN 83-222-0305-5.
- ↑ Tadeusz Radwański: Karpatczykami nas zwali. MON, 1978, s. 56–57. ISBN 83-11-06477-6.
- ↑ Piotr Dobrołęcki, Marzena Woronow: Listy do Wandy. Bellona, 2018, s. 156–157. ISBN 978-83-11-15599-2.
- ↑ Jan Król: Życie polityką naznaczone. Wydawnictwo Nieoczywiste, 2022, s. 13–14. ISBN 978-83-66402-40-9.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Dobrołęcki, Marzena Woronow – Listy do Wandy (Bellona, 2018), ISBN 978-83-11-15599-2.
- Edmund Król – W szeregach SBSK (w Nasz Los – pismo polityczno historyczne kombatantów-więźniów politycznych, nr 3, 6, 9, 10 Warszawa, 2004), ISSN 1231-8167.
- Adam Majewski – Wojna, ludzie i medycyna (Wydawnictwo Lubelskie, 1960), ISBN
- Adam Majewski – Wojenne opowieści porucznika Szemraja (Wydawnictwo Lubelskie 1960)
- Tadeusz Radwański – Karpatczykami nas zwali (Wydawnictwo MON, 1978), ISBN 83-11-06477-6.
- Jan Król – Życie polityką naznaczone (Wydawnictwo Nieoczywiste, 2022), ISBN 978-83-66402-40-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Miasta Mielca. [dostęp 2024-03-03].
- Jan Król: Wspomnienie – Edmund Król 1911–1986. Gazeta Kaszubska. [dostęp 2024-03-03].