Edward Szwejnic
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Kapelan Frontu Północnego | |
| Okres sprawowania |
1920 |
| Rektor kościoła św. Anny w Warszawie | |
| Okres sprawowania |
1928–1934 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
26 lipca 1910 |
Edward Szwejnic (Schweinitz) (ur. 12 maja 1887 w Mińsku, zm. 30 lipca 1934 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, pedagog, pierwszy oficjalny duszpasterz akademicki w Warszawie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Edwarda Szwejnica, Edward Schweinitz, był ewangelikiem niemieckiego pochodzenia, matka, Franciszka z Chodkiewiczów była Polką i katoliczką[1].
Po zdaniu matury w rosyjskim gimnazjum w Mińsku w 1905 roku Edward Szwejnic wstąpił do wyższego seminarium duchownego archidiecezji mohylewskiej w Petersburgu. Następnie studiował filozofię i teologię na uniwersytecie w Innsbrucku. Tam otrzymał 26 lipca 1910 roku święcenia kapłańskie. W 1912 roku, po śmierci ojca przerwał studia i wrócił do Mińska. W 1913 roku został wikariuszem kolonii niemieckiej w Samarze, pod koniec tego roku – w Petersburgu. W 1914 roku został prefektem petersburskich polskich i rosyjskich szkół średnich. Uczył etyki. Był kapelanem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Zakładał organizacje szkolne i charytatywne, tworzył drużyny harcerskie. Był członkiem powołanej w 1915 roku piotrogrodzkiej komendy harcerskiej oraz członkiem zarządu Stowarzyszenia Nauczycieli Polskich. W 1917 roku, jako członek komendy harcerskiej zainicjował tworzenie kół polskiej młodzieży robotniczej, w których na cotygodniowych spotkaniach omawiano dzieje Polski i uczono pieśni patriotycznych[1].
Po krótkim pobycie w Warszawie w 1918 roku wrócił do Mińska, gdzie objął pozycję prefekta w gimnazjach oraz wykładowcy homiletyki, katechetyki i pedagogiki w miejscowym seminarium duchownym. Zorganizował tam Polski Związek Młodzieży Katolickiej „Iuventus Chritiana”, został komendantem tamtejszej chorągwi harcerskiej[2]. Po ponownym opuszczeniu Mińska, spowodowanym zajęciem miasta przez wojska radzieckie, wrócił tam zaraz po wkroczeniu Wojska Polskiego 8 sierpnia 1919 roku. Zasiadał w zarządzie Towarzystwa im. Józefa Piłsudskiego w Mińsku. Był inspektorem Okręgu Mińskiego ZHP[3], redaktorem czasopisma „Młodzież Kresowa”[4]. Tamże zorganizował w styczniu 1920 roku wielki zjazd młodzieży katolickiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej od 14 lipca 1920 roku był kapelanem Frontu Północnego[1].
Po wojnie, na własną prośbę 28 sierpnia 1920 roku osiadł w Warszawie, gdzie objął pozycję wikariusza w parafii Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Warszawie, jednocześnie został prefektem w wielu warszawskich gimnazjach. Mieszkał przy ul. Przyrynek 2[5]. 30 stycznia 1921 roku powołał Koło Młodzieży Ziemi Mińskiej, które 3 grudnia tego roku zostało przekształcone w Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Akademickiej Iuventus Christiana, które stało się najprężniejszą katolicką organizacją akademicką w Warszawie, a jednocześnie pierwszą w środowisku akademickim organizacją religijną o koedukacyjnym charakterze. W 1923 roku uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim stopień magistra teologii[1].
Arcybiskup Aleksander Kakowski mianował go 4 stycznia 1928 roku rektorem kościoła św. Anny, przeznaczonego na kościół akademicki. Stał się tym samym pierwszym oficjalnym duszpasterzem akademickim w Warszawie. Utworzył organizację studencką „Pomoc Bliźniemu” i Komitet Młodzieży przy Duszpasterstwie Akademickim. Zorganizował Związek Akademickich Stowarzyszeń Katolickich oraz Akademicki Chór „Ambrosianum”. Zainicjował wydawanie pism „Iuventus Christiana” (w 1929 roku) i „Młodzież Katolicka” (w 1932 roku). Był pomysłodawcą Akademickich Ślubów Jasnogórskich[1]. W 1932 roku Episkopat Polski delegował go jako swego przedstawiciela na sesję Państwowej Rady Wychowania[6].
W 1934 roku zrezygnował z funkcji prefekta i instruktora. Zmarł na nowotwór układu pokarmowego. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera g-3-3/4)[7][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Ryńca 2014 ↓, s. 478.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 81 (1919), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 85 (1920), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 87 (1920), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ Tomasz Piskorski, Pamiętniki, zeszyt 117 (1921), Warszawa: Archiwum Akt Nowych.
- ↑ a b Ryńca 2014 ↓, s. 479.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: EDWARD SZWEJNIC, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-05].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mariusz Ryńca: Szwejnic Edward (Schweinitz). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 49. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2014, s. 478–479. ISBN 978-83-63352-25-7.
Literatura uzupełniająca[edytuj | edytuj kod]
- Apostoł młodzieży ks. Edward Szwejnic. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1936.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Etyka : podręcznik dla szkół średnich w bibliotece Polona
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Innsbrucku
- Absolwenci Wydziału Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego
- Harcerze
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy duchowni katoliccy – działacze harcerscy w II Rzeczypospolitej
- Polscy duchowni katoliccy – działacze oświatowi
- Polscy pedagodzy
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1887
- Zmarli w 1934
- Ludzie urodzeni w Mińsku