Eltanin (gwiazda)
| γ Draconis | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze Smoka | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
17h 56m 36,37s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+51° 29′ 20,02″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−22,79 ± 0,10 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−27,91 ± 0,19 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | |||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,14[4] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
3930 K[4] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6743[2] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1169[2] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Eltanin (Gamma Draconis, γ Dra) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Smoka[3].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Gwiazda nosi tradycyjną nazwę Eltanin, wywodzącą się od arabskiego الراس التنين Al Rās al Tinnīn, oznaczającego głowę Smoka[5]. Nazwa bywała zapisywana też jako Ettanin, Etannin, Etanim i Etamin[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie formy Eltanin dla określenia tej gwiazdy[6].
Charakterystyka obserwacyjna
[edytuj | edytuj kod]Eltanin ma obserwowaną wielkość gwiazdową równą 2,24m, a jego wielkość absolutna jest równa −1,13m[2]. James Bradley obserwując tę gwiazdę w 1728 roku odkrył aberrację roczną światła, czym dowiódł istnienia ruchu Ziemi wokół Słońca[3].
Eltanin i Słońce zbliżają się w swoim ruchu wokół Centrum Galaktyki. Według obliczeń opartych na pomiarach sondy Hipparcos, za półtora miliona lat Eltanin znajdzie się bliżej niż 28 lat świetlnych od Słońca i w okresie od 1,33 do 2,03 miliona lat w przyszłości będzie najjaśniejszą (po Słońcu) gwiazdą ziemskiego nieba. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa osiągnie −1,39m, co jest wartością podobną do obecnej jasności Syriusza. W czasie gdy Gamma Draconis osiągnie największą jasność widomą, Syriusz oddali się od Słońca na tyle, że jego jasność będzie mniejsza[3][7].
Charakterystyka fizyczna
[edytuj | edytuj kod]Jest to pomarańczowy olbrzym, należący do typu widmowego K5[2][1]. Jego temperatura to około 4000 K, a jego jasność jest 600 razy większa niż jasność Słońca[3]. Promień tej gwiazdy jest ok. 48 razy większy niż promień Słońca[4]. Ma ona masę około 1,7 razy większą niż Słońce i jest na późniejszym etapie rozwoju[3].
Gamma Draconis B
[edytuj | edytuj kod]W odległości ok. 21 sekund kątowych od Eltanina znajduje się gwiazda o jasności 13,4m, Gamma Draconis B[8]. Jest to prawdopodobnie czerwony karzeł i jest on silnym źródłem promieniowania rentgenowskiego[8]. Nie wiadomo, czy gwiazdy te tworzą układ związany grawitacyjnie; gdyby się to potwierdziło, to odległość między składnikami wynosiłaby około 1000 au[8].
Eltanin ma pięć innych optycznych towarzyszek o wielkości około 11–13m[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Smoka
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- najjaśniejsze gwiazdy
- lista największych gwiazd
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Eltanin (gwiazda) w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Anderson E., Francis C.: HIP 87833. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-21]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Jim Kaler: ELTANIN (Gamma Draconis). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2014-05-12]. (ang.).
- ↑ a b c d L. Piau, P. Kervella, S. Dib, P. Hauschildt. Surface convection and red giants radii measurements. „Astronomy & Astrophysics”. 526 (A100), luty 2011. DOI: 10.1051/0004-6361/201014442. (ang.).
- ↑ a b Draco, the Dragon. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 207–208. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-05-21].
- ↑ Jocelyn Tomkin. Once and Future Celestial Kings. „Sky and Telescope”. 95 (4), s. 59–63, kwiecień 1998. Bibcode: 1998S&T....95d..59T.
- ↑ a b c Thomas R. Ayres, Alexander Brown, Graham M. Harper. The Coronae of γ Draconis. „The Astrophysical Journal”. 651 (2), s. 1126, 2006-11-10. DOI: 10.1086/507763. (ang.).
- ↑ Mason et al.: WDS J17566+5129A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.