Fejzi Alizoti
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 września 1874 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 kwietnia 1945 |
| Minister finansów | |
| Okres |
od 12 lutego 1927 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister finansów | |
| Okres |
od 12 kwietnia 1939 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
.svg){kind=small}
| |
Fejzi bej Alizoti (ur. 22 września 1874 w Gjirokastrze, zm. 14 kwietnia 1945 w Tiranie[1]) – polityk albański, minister finansów w latach 1918, 1927 i 1939–1940[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej, był synem Hasana i Zybejte. Ukończył gimnazjum w Salonikach, a w 1891 szkołę dla urzędników osmańskich w Stambule[1]. Karierę w administracji osmańskiej rozpoczął od stanowiska mutasarrifa Prizrenu, a następnie zarządcy okręgu Al-Chums w zachodniej Libii. W 1912 był mutesarrifem w Prisztinie. Po wybuchu I wojny bałkańskiej aresztowany przez Serbów[1].
W 1913 powrócił do Albanii i objął stanowisko prefekta w Beracie[1]. 28 stycznia 1914 powrócił do Albanii, kierując administracją centralną Księstwa Albanii, pod patronatem Międzynarodowej Komisji Kontroli. Przed przyjazdem nowego premiera Turhana Paszy Permetiego, Alizoti formalnie wypełniał jego obowiązki. W okresie rządów Wilhelma von Wieda sprawował przez krótki czas funkcję gubernatora Szkodry. W czasie I wojny światowej współpracował z austro-węgierską administracją okupacyjną, zajmując się sprawami administracji cywilnej w północnej Albanii[1].
W grudniu 1918 Alizoti przewodniczył Kongresowi w Durrësie, który był próbą zjednoczenia albańskich środowisk politycznych, pod auspicjami włoskimi. W rządzie wyłonionym w Durrësie objął stanowisko ministra finansów[1].
Po przejęciu pełni władzy w Albanii przez Ahmeda Zogu Alizoti stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci życia politycznego. Od 1926 zasiadał nieprzerwanie w parlamencie[1]. W 1927 ponownie objął urząd ministra finansów. Był jednym z głównych negocjatorów w sprawie układów włosko-albańskich, przy czym bardzo wyraźnie opowiadał się po stronie włoskiej. Po agresji włoskiej na Albanię w 1939 po raz kolejny objął stanowisko ministra finansów rządu albańskiego, w randze włoskiego ministra stanu. W lipcu 1941 po agresji niemieckiej na Jugosławię objął stanowisko Wysokiego Komisarza d.s. Ziem Przyłączonych (Kosowo i Okręgu Dibry)[1]. 16 maja 1943 stanął na czele pro-włoskiego quasi-parlamentu – Najwyższej Faszystowskiej Rady Korporacyjnej (Këshilli i Epërm Korporativ Fashist).
W listopadzie 1944 został aresztowany przez władze komunistyczne pod zarzutem czynnej współpracy z okupantem[1]. Po kilkumiesięcznym procesie pokazowym Sąd Specjalny pod przewodnictwem Koçi Xoxe skazał Alizotiego na karę śmierci i konfiskatę majątku[3]. 14 kwietnia 1945 został stracony przez rozstrzelanie na przedmieściach Tirany.
Był żonaty (żona Ismihan Koka Alizoti), miał pięcioro dzieci. W 2012 ukazały się wspomnienia Alizotiego, w opracowaniu Kastriota Dervishiego[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet. Anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 76–77.
- ↑ Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Plymouth: Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 10–11, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-6188-6. (ang.).
- ↑ 13 Prill 1945 – Gjyqi i parë special i Tiranës. = 2018-06-25 [online], voal.ch, 2015 (alb.).
- ↑ Fejzi Alizoti: Kujtimet e jetës sime politike : 1891-1921. Tirana: Albas, 2012.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2013, s. 10–11. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, tom I. Tirana: 2012, s. 106–107. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- Fejzi Alizoti. = 2023-01-07 [online], kujto.al (alb.).