Franciszek Barteczek
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 3 maja 1891 Dziećmorowice | |
Data i miejsce śmierci | 14 stycznia 1983 Jasienica | |
Przebieg służby | ||
Siły zbrojne | ![]() ![]() | |
Jednostki | 31 Pułk Piechoty k.k. Landwehry, 7 Pułk Piechoty Ziemi Cieszyńskiej | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska, III powstanie śląskie | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() |
Franciszek Florian Barteczek (ur. 3 maja 1891 w Dziećmorowicach k. Frysztatu, zm. 14 stycznia 1983 w Jasienicy) – polski nauczyciel i działacz społeczny, jeden z przywódców przewrotu w Cieszynie w 1918, kapitan piechoty Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem chałupnika. Wcześnie stracił ojca, zmarłego w wieku 32 lat. Ukończył szkołę ludową w Dziećmorowicach. Później uczył się niemieckiej szkole wydziałowej, skąd przeniósł się do polskiej „paralelki” przy seminarium nauczycielskim w Cieszynie. Maturę zdał w 1912. W latach 1912–1913 odbył służbę wojskową w cesarskim i królewskim 31 pułku strzelców w Cieszynie. Od 15 września 1913 przez rok uczył w Dziećmorowicach.
Zmobilizowany w czasie I wojny światowej służył w cesarskiej i królewskiej armii. Ranny pod Lublinem, został odesłany do szkolenia oddziałów zapasowych 31 pułku strzelców w Cieszynie.
Był jednym z polskich oficerów, którzy przygotowali przewrót wojskowy w Cieszynie w 1918. Zasługą Barteczka było zajęcie 31 października 1918 składu broni i amunicji na strzelnicy w Boguszowicach. Uczestnik obrony Śląska Cieszyńskiego od 23 stycznia do 13 lutego 1919. Później z batalionem 7 pułku piechoty Ziemi Cieszyńskiej został wysłany do obrony Lwowa. 27 sierpnia 1919 otrzymał urlop. Komendant placu i adiutant dowódcy garnizonu w Cieszynie od 2 października 1920 do 3 maja 1921. Uczestnik III powstania śląskiego.
31 sierpnia 1921 został przeniesiony do rezerwy, w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919. W 1924 był oficerem rezerwy 75 pułku piechoty w Chorzowie, a dziesięć lat później pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Bielsku i zajmował 795 lokatę na liście starszeństwa oficerów rezerwy piechoty.
Później uczył w szkołach wydziałowych żeńskiej i męskiej w Cieszynie. Kierownik szkoły w Leszczynach (powiat rybnicki), od 1925 w Jasienicy. Od 1925 został prezesem regionalnego koła Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Jasienicy[1]. Po zajęciu Zaolzia w 1938 został komisarzem rządowym w Nowym Boguminie.
W 1939, po wybuchu II wojny światowej, udał się na wschód, gdzie po miesiącu został aresztowany na polecenie władz radzieckich. Zwolniony, był nauczycielem w polskiej szkole w Pnikucie. Gdy na te tereny wkroczyli Niemcy, pod fałszywym nazwiskiem ukrywał się przed nimi na terenach powiatu mościckiego i brzeskiego.
Kierownik szkoły w Jasienicy od 1948 do 1949, pracował do 1958 jako księgowy, gdyż z przyznanej mu emerytury nie był w stanie utrzymać rodziny. Pochowany na cmentarzu w Jasienicy.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6315 (17 maja 1922)[2],
- Krzyż Walecznych (1922)[3],
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)[4],
- Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego II kl. (2 października 1919)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ogrodziński 1937 ↓, s. 210.
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.3, nr 20), Warszawa , 15 lipca 1922, s. 495 .
- ↑ Rozporządzenie Kierownika M.S.Wojsk. L. 441.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 252)
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 32.
- ↑ Franciszek Latinik: Walka o Śląsk Cieszyński w r. 1919. Cieszyn: 1934, s. 141. [dostęp 2020-05-06].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wincenty Ogrodziński: Dzieje Dzielnicy Śląskiej "Sokoła". Katowice: TG Sokół w Katowicach, 1937.
- Danel R., Przewrót, "Kalendarz Cieszyński 1988", Cieszyn 1987, s. 73.
- Danel R., Buława E., Świt nad Olzą, Cieszyn 1988, s. 57.
- Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 2, Cieszyn 1995, s. 19.
- Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 300, 425.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 11, 912.
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
- Kapitanowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Komisarze rządowi II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani z Cieszynem
- Nauczyciele II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem za Obronę Śląska Cieszyńskiego II klasy
- Oficerowie 75 Pułku Piechoty (II RP)
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polscy nauczyciele
- Powstańcy śląscy
- Uczestnicy wojny polsko-czechosłowackiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1891
- Zmarli w 1983
- Oficerowie 10 Pułku Piechoty (II RP)