75 Pułk Piechoty (II RP)

75 Pułk Piechoty

1 Pułk Strzelców Bytomskich
167 pułk piechoty

Odznaka 75 Pułku Piechoty
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1939
Tradycje
Święto	2 czerwca
Nadanie sztandaru	14 maja 1922
Rodowód	Bytomski pułk strzelców 167 pułk piechoty
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Filipowem (4-5 VII 1920) bitwa pod Dębem (14-6 VIII 1920) kampania wrześniowa bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja	Chorzów, Rybnik, Wielkie Hajduki
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	VII Brygada Rezerwowa 23 Rezerwowa Dywizja Piechoty 23 Górnośląska Dywizja Piechoty

75 Pułk Piechoty (75 pp) – oddział piechoty Armii Wielkopolskiej i Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego wydało 4 lutego 1919 rozkaz nr 54 Sztabu Generalnego o powołaniu górnośląskiego 7 batalionu strzelców, który miał być formowany w Częstochowie. Ostatecznie formację utworzono 20 II 1919, jednak nie osiągnęła ona kompletnego stanu, składając się z 2 kompanii piechoty i plutonu łączności. W kwietniu tego roku na bazie batalionu zorganizowany został 1Pułk Strzelców Bytomskich. 17 maja major Roman Witorzeniec podpisał pierwszy rozkaz dzienny. 10 marca 1920 oddział przemianowany został na 167 bytomski pułk piechoty i włączony w skład VII Brygady Rezerwowej. Dowództwo pułku 12 marca objął tymczasowo porucznik Paweł Urban, dowódca I batalionu. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej jednostka wróciła w Poznańskie, gdzie 9 listopada 1920 w Mątwach ogłoszono demobilizacje pułku bytomskiego. Byli żołnierze jednostki brali udział w III powstaniu śląskim; walcząc pod Praszką, Gorzowem, Olesnem i Dobrodzieniem. 23 czerwca 1921 wkroczyli do Chorzowa (wówczas Królewskiej Huty).

W 1921 jednostka przemianowana została po raz ostatni na 75 pułk piechoty i podporządkowana dowódcy nowo powstałej 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty.

Działania zbrojne 1919-1920

W nocy 22/23 czerwca 1919 pułk przeszedł chrzest bojowy, skutecznie broniąc Wieruszowa przed oddziałami Grenzschutzu (walki do 26 czerwca). 18 października 1919 w celu ochrony pogranicza z Niemcami przed oddziałami Grenzschutzu został przeniesiony pod Sosnowiec, gdzie podlegał bezpośrednio Dowództwu Frontu Górnośląskiego. 9 lutego generał Józef Haller wyznaczył 1 Pułk Strzelców Bytomskich do przejęcia przyznanych Polsce części powiatów sycowskiego i namysłowskiego, w związku z czym komendę nad pułkiem przejęło Dowództwo Frontu Wielkopolskiego.

Kolejne walki żołnierze pułku stoczyli dopiero rok później, w czasie wojny polsko-bolszewickiej: 2 czerwca 1920 pokonali bolszewików pod Rybczanami i 3 czerwca opanowano Czarty, Tarnówkę i Słobodę (prawdopodobnie gdzieś na Białorusi). W tym czasie pułk wchodził w skład 1 Armii gen. Gustawa Zygadłowicza. Razem z innymi siłami polskimi żołnierze ppłk. Władysława Langera (objął 167 pułk 7 czerwca) przeszli szlak bojowy od rzeki Auty (porażka w walce 4–6 lipca z 4 Armią) do obrony Warszawy i kontrofensywy wojsk polskich (pułk wyzwolił Pułtusk i Ostrołękę).

22 czerwca 1920 167 pułk piechoty obsadził III i IV batalionem odcinek frontu nad Autą od Szczałkun do Tupiczyny. Stanowiska polskie składały się z okopów na wzgórzach na zachodnim brzegu Auty, częściowo osłoniętych zasiekami z drutu kolczastego. Druga linia obrony, przygotowywana dopiero przez saperów, biegła w odległości 2,5 km od rzeki. Pierwszą linię obsadził III batalion por. Bończyka wzmocniony kompanią IV batalionu. Nad samym brzegiem Auty rozmieszczone zostały placówki z karabinami maszynowymi. W odwodzie pozostawał IV batalion. I batalion pułku stanowił odwód VII Brygady Rezerwowej, a II batalion został wcześniej rozwiązany po stratach poniesionych w walkach nad Berezyną. Obronę wspierały 3 i 9 baterie 8 pułku artylerii polowej. Na lewym skrzydle pułk sąsiadował ze 159 pułkiem piechoty, na prawym z oddziałami IX Brygady Piechoty.

4 lipca 1920 wojska Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego rozpoczęły natarcie. Artyleria sowieckiej 15 Armii zniszczyła zasieki przed okopami 167 pułku piechoty, a sowiecka piechota parła do przodu, nie zważając na straty. Po trzech godzinach walk 9 i 12 kompania przeszły do działań opóźniających w kierunku Filipowa. Wykonywano też kontrataki. W czasie walk polegli dowódcy kompanii, a dowodzenie przejęli podoficerowie.

Jeszcze przed południem oddziały 16 Dywizji Strzelców opanowały Filipowo. Wykonujące kontratak odwodowe kompanie IV batalionu zaległy w silnym ogniu przeciwnika. Sukces odniosła na lewym skrzydle tylko 16 kompania. Odzyskała nawet fragment pierwszej linii obrony. Jednak w prawe skrzydło pułku uderzyła 33 Dywizja Strzelców, która wcześniej zepchnęła na zachód polską IX Brygadę Piechoty i doszła do stanowisk baterii 8 pułku artylerii polowej. Do walki włączyli się wszyscy żołnierze. Bił się pluton łączności, gońcy i oficerowie dowództwa pułku. Dzięki temu umożliwiono bateriom odwrót za Mniutę.

O 13.00 kpt. Langner wydał rozkaz odwrotu, a osłaniała 16 kompanii pchor. Witolda Obidowieża. Oddział osłony niemal w całości wyginął, a ciężko rannego pchor. Obidowicza uratował przed dobiciem dowódca dywizjonu artylerii 16 Dywizji Strzelców. Wieczorem pozostałości 167 pułku piechoty zajęły stanowiska nad Mniutą.

Ugrupowanie piechoty i artylerii w rejonie Dębe – Zegrze 13 sierpnia 1920

Latem 1920 Dębe było umocnionym przyczółkiem mostowym na prawym brzegu Narwi. Stanowiło ważny punkt obronny trójkąta Modlin – Zegrze – Warszawa. Obrona oparta była na umocnieniach fortu i liniach dawnych niemieckich okopów chronionych zasiekami z drutu kolczastego. Załogę stanowił 167 pułk piechoty ppłk. Władysława Langnera. Zreorganizowany w Jabłonnie pułk 13 sierpnia liczył około 2800 żołnierzy i posiadał 50 ckm-ów. Wsparcie artyleryjskie na przedmościu zapewniały trzy baterie 10 pułku artylerii polowej.

O świcie 14 sierpnia broniące przedmościa oddziały polskie zostały zaatakowane przez oddziały sowieckiej 6 Dywizji Strzelców. Dwa kolejno następujące po sobie ataki zostały odparte na linii zasieków celnym ogniem artylerii polskiej. Po tym niepowodzeniu przeciwnik przeszedł do obrony i okopał się w odległości około dwóch kilometrów od polskich stanowisk. 15 sierpnia wieczorem na fort „Dębe” uderzyły oddziały 56 Dywizji Strzelców, a artyleria sowiecka ostrzelała most na Narwi. Przez całą noc z 15 na 16 sierpnia trwały zacięte walki.

Kawalerowie Virtuti Militari

Order Virtuti Militari

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918–1920 dekretem Naczelnego Wodza z 24 listopada 1922:
śp. pchor. Józef Babiak	kpt. Karol Brandys	kpt. Bolesław Dobrzański
ppor. Stanisław Hałaczkiewicz	ppor. Witold Obidowicz	sierż. Stanisław Tomczak
śp. chor. Franciszek Wawrok

Pułk w okresie pokoju

Delegacja 75 pp na audiencji u prezydenta RP Ignacego Mościckiego 11 maja 1934; płk Wacław Klaczyński pierwszy z prawej

Pomnik ku czci poległych żołnierzy 75 pp w Chorzowie; ołtarz polowy

Orkiestra 75 pułku piechoty; 1939 r.

Żołnierze 75 pp na dachu Pałacu Prasy w Krakowie (1933).

Dowództwo pułku i II batalion stacjonowało w garnizonie Królewska Huta, I batalion w Rybniku, a III batalion w Wielkich Hajdukach (od 1 IV 1939 Chorzów-Batory). 2 listopada 1928 Hajduki Wielkie włączone zostały do garnizonu Królewska Huta. 22 listopada 1934 roku Minister Spraw Wojskowych zmienił nazwę garnizonu „Królewska Huta” na „Chorzów”.

Od 30 listopada 1920 roku pułk wchodził w skład 23 Rezerwowej Dywizji Piechoty, która później została przemianowana na 23 Górnośląską Dywizję Piechoty.

14 maja 1922 w Biedrusku marszałek Józef Piłsudski wręczył pułkowi sztandar ufundowany przez społeczeństwo Poznania.

19 maja 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 2 czerwca, jako datę święta pułkowego. Pułk obchodził swoje święto w rocznicę bitwy pod Rybczanami stoczonej w roku 1920.

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 75 pułk piechoty zaliczony został do typu III pułków piechoty o stanach zbliżonych do wojennych. Na czas wojny przewidywany był do działań osłonowych. Corocznie otrzymywał około 1010 rekrutów. Jego obsadę stanowiło 68 oficerów i 2200 podoficerów i żołnierzy.

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo, kwatermistrzostwo i pododdziały specjalne
dowódca	płk dypl. Stanisław Antoni Habowski
I z-ca dowódcy	ppłk Albin Edward Rogalski
adiutant	kpt. Sylwester Gośliński
starszy lekarz	mjr dr Adam Władysław Helczyński
młodszy lekarz	ppor. lek. Eugeniusz Marian Lesiecki
II z-ca dowódcy (kwatermistrz)	mjr Jan Ciołkosz
oficer mobilizacyjny	kpt. Karol Erazm Wajda
z-ca oficera mobilizacyjnego	kpt. Stefan Leon Kurkowski
oficer administracyjno-materiałowy	kpt. Stanisław Wojciech Cycoń
oficer gospodarczy	kpt. int. Józef Dzieża
praktyka u oficera gospodarczego	kpt. adm. (piech.) Bolesław Ryziński
oficer żywnościowy	por. Edward Kierys
oficer taborowy	vacat
kapelmistrz	por. adm. Mieczysław Śleszyński
dowódca plutonu łączności	por. Stefan Podebry
dowódca plutonu pionierów	kpt. Kazimierz Józef Timmel
dowódca plutonu artylerii piechoty	kpt. art. Jan Kostrzyca
dowódca plutonu ppanc.	por. Bernard Drzyzga
dowódca oddziału zwiadu	por. Henryk Paweł Sznajderski
I batalion
dowódca batalionu	mjr Stanisław Czerwiński
adiutant batalionu	kpt. Mieczysław Florian Malak
pomocnik dowódcy baonu ds. gosp.	por. Michał Studziński
lekarz batalionu	por. Mieczysław Gadzinowski
dowódca 1 kompanii	kpt. Marceli Kazimierz Michalski
dowódca plutonu	ppor. Stanisław Michał Rejman
dowódca 2 kompanii	kpt. Jan Franciszek Kotucz
dowódca plutonu	ppor. Otto Roczniok
dowódca plutonu	ppor. Ignacy Socha
dowódca 3 kompanii	por. Bolesław Antoni Piotrowski
dowódca plutonu	ppor. Arendt Czesław
dowódca 1 kompanii km	kpt. Stanisław Stachorowicz
dowódca plutonu	por. Kazimierz Ogrodowski
dowódca plutonu	por. Edward Karol Jędrzejowski
II batalion
dowódca batalionu	mjr Józef Tadeusz Suchodolski
dowódca 4 kompanii	por. Stanisław Piecuch
dowódca plutonu	ppor. Mieczysław Filkiewicz
dowódca 5 kompanii	kpt. Władysław II Jankowski
dowódca plutonu	ppor. Wacław Czosnek
dowódca plutonu	ppor. Józef Urbaniak
dowódca plutonu	chor. Stanisław Kasprzak
dowódca 6 kompanii	mjr Lucjan Grott
dowódca plutonu	ppor. Konstanty Barzyck
III batalion
dowódca batalionu mjr	Tadeusz Jan Chodorowski
dowódca 7 kompanii	mjr Witold Obidowicz
dowódca plutonu	por. Franciszek Widuch
dowódca 8 kompanii	kpt. Stanisław Miecznikowski
dowódca plutonu	ppor. Władysław Marcinkowski
dowódca plutonu	ppor. Władysław Stempurskl
dowódca 9 kompanii	mjr Stanisław Dardziński
dowódca plutonu	ppor. Krzysztof Stanisław Dzik
dowódca plutonu	ppor. Alfred Ludwik Poloczek
dowódca 3 kompanii km	kpt. Tadeusz Walenty Pawełczak
IV batalion
dowódca batalionu	mjr piech. Władysław II Wierzbicki
adiutant batalionu	kpt. adm. (piech.) Jan I Moraczewski
dowódca 4 kompanii km	kpt. Marian Metelski
75 obwód przysposobienia wojskowego „Chorzów”
kmdt obwodowy PW	mjr piech. Stanisław Wideł (*)
kmdt powiatowy PW „Chorzów”	kpt. piech. Kazimierz Jan Paszki (*)
kmdt powiatowy PW „Świętochłowice”	por. kontr, piech. Hussakowski (*)
kmdt powiatowy PW „Katowice II”	kpt. adm. (piech.) Marian Tulak (*)

W kampanii wrześniowej

W czasie kampanii wrześniowej 1939 pułk walczył w składzie macierzystej 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty, która była jedną z dwóch wielkich jednostek należących do Grupy Operacyjnej „Śląsk”. Dowódca grupy gen. bryg. Jan Jagmin-Sadowski podlegał dowódcy Armii „Kraków”.

1 września 1939 pułk wyruszył z Chorzowa do Michałkowic, gdzie na terenie kopalni „Michał” stoczył walkę z niemiecką grupą dywersyjną Freikorps Ebbinghaus liczącą około 100 osób, zabarykadowanych w budynkach kopalni. Dywersanci uzbrojeni byli w broń palną, granaty oraz specjalne sprężyny zakończone śrubami. W nocy z 1 na 2 września pułk wycofał się do Piotrowa, biorąc udział w walkach na odcinku Tychy – Mikołów. 3 września wycofał się z Piotrowa wzdłuż osi Katowice – Sosnowiec – Maczki – Krzeszowice Kraków.

Mapy walk pułku w 1939

• 
• 

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
Dowództwo
dowódca pułku	płk dypl. piech. Stanisław Habowski
I adiutant	por. Stanisław Piecuch
II adiutant	por. rez. Marian Baranowski
kwatermistrz	kpt. Michał Studziński
oficer płatnik	kpt. Józefa Dzierżba
lekarz	kpt. lek. dr Jan Maraszek
dowódca kompanii gospodarczej	por. Wacław Musiał
I batalion
dowódca	mjr Władysław Mażewski
adiutant	ppor. Otton Roczniok
dowódca 1 kompanii strzeleckiej	kpt. Jan Franciszek Kotucz
dowódca 2 kompanii strzeleckiej	kpt. Leopold Jani
dowódca 3 kompanii strzeleckiej	por. Stanisław Noga
dowódca 1 kompanii km	por. Kazimierz Ogrodowski
II batalion
dowódca	mjr Tadeusz Suchodolski
adiutant	por. rez. Józef Majer
dowódca 4 kompanii strzeleckiej	ppor. Alfred Poloczek († 25 IX 1939)
dowódca 5 kompanii strzeleckiej	kpt. Kazimierz Jankowski
dowódca 6 kompanii strzeleckiej	ppor. Konstanty Barzyski
dowódca 2 kompanii km	por. Edward Jędrzejowski
III batalion
dowódca	mjr Tadeusz Chodorowski (poległ 18 IX)
adiutant	ppor. rez. Stanisław Mikołajczyk
dowódca 7 kompanii strzeleckiej	por. Henryk Sznajderski
dowódca 8 kompanii strzeleckiej	kpt. Stanisław Miecznikowski
dowódca 9 kompanii strzeleckiej	por. Franciszek Widuch
dowódca 3 kompanii km	kpt. Tadeusz Pawełczak
Pododdziały specjalne
dowódca kompanii przeciwpancernej	por. Bernard Drzyzga
dowódca kompanii zwiadu	por. Jarosław Głowacki
dowódca plutonu artylerii piechoty	kpt. Jan Kostrzyca
zastępca dowódcy plutonu artylerii piechoty	ppor. rez. Gruszka
dowódca plutonu pionierów	kpt. Kazimierz Timmel
dowódca plutonu przeciwgazowego	sierż. Józef Ptak

Symbole pułku

Poświęcenie sztandaru 75 pp

Sztandar

Sztandar, ufundowany przez społeczeństwo Poznania, wręczył pułkowi marszałek J. Piłsudski w Biedrusku 14 maja 1922 roku.

W okresie walk wrześniowych tajna kancelaria ze sztandarem pułkowym wycofywała się w taborach pułku wzdłuż osi linii Kraków – Nowy Korczyn Słupia – Pacanów – Połaniec, forsując Wisłę pod Sandomierzem i kierując się na Rozwadów – Janów Lubelski. W okolicach Rozwadowa tabor stracił łączność z dowództwem i nie odzyskał jej już do końca działań wojennych. 25 września tabory pułkowe osiągnęły rejon Bełza. Tu po raz pierwszy zakopano sztandar. W związku z brakiem kontaktu z wrogiem odkopano go jednak i maszerowano dalej. 27 lub 28 września tabor dotarł do Suborowa, gdzie w pobliżu lasu, około 100 m od skraju i dróżki prowadzącej do niego, ponownie zakopano sztandar.

Muzeum Wojska Polskiego podjęło próbę odszukania sztandaru. Na podstawie map nie udało się jednak zlokalizować miejsca ukrycia w sposób nie budzący wątpliwości i pozwalający na podjęcie akcji w terenie. Tereny te zostały doszczętnie zniszczone podczas walk z UPA w latach 1944–1946.

Odznaka pamiątkowa

21 czerwca 1929 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 75 pp. Odznaka o wymiarach 44x38 mm ma kształt sześcioboku uformowanego ze stylizowanego wieńca laurowego, pokrytego zieloną emalią. Na wieniec nałożony jest srebrny orzeł bez korony, ze złotym ryngrafem na piersi. Orzeł wsparty jest na emaliowanej tarczy, na której wpisano numer „75”. Tarcza nałożona jest na dwa skrzyżowane miecze o srebrnych klingach i złotych rękojeściach. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w srebrze, złocona i emaliowana. Autorem projektu odznaki był Władysław Gościński, a wykonawcą Wiktor Gontarczyk z Warszawy.

Strzelcy bytomscy

Dowódcy pułku

• mjr piech. Roman Witorzeniec (17 V 1919 – 10 III 1920)
• por. piech. Paweł Urban (10 III – 6 VI 1920)
• kpt. / ppłk piech. Władysław Langner (7 VI 1920 – 9 III 1923 → dowódca 40 pp)
• ppłk piech. Tadeusz Wołkowicki (od 9 III 1923)
• ppłk / płk piech. Wacław Klaczyński (V 1928 – X 1936 → II dowódca piechoty dywizyjnej 23 DP)
• płk dypl. piech. Stanisław Antoni Habowski (1 X 1936 – 20 IX 1939)

Zastępcy dowódcy pułku

• mjr / ppłk piech. Augustyn Skokowski (18 II 1922 – IV 1928 → praktyka poborowa w PKU Królewska Huta)
• ppłk SG Józef Wiatr (V – XI 1928)
• ppłk piech. Bolesław Mirgałowski (XI 1928 – II 1932)
• ppłk piech. Franciszek Kubicki (od VI 1932)
• ppłk piech. Albin Rogalski (do VIII 1939 → dowódca 203 pp)

II zastępca (kwatermistrz)

• mjr piech. Jan Ciołkosz (IV 1934 – 1939)

Żołnierze 75 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Katyńskie.

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Adam Władysław	por. rez.	prawnik, dr	praktyka w Rybniku	Katyń
Bączkowicz Szymon	ppor. rez.	nauczyciel	gimnazja w Rybniku i Chorzowie	Katyń
Bieńkowski Stanisław	ppor. rez.	nauczyciel	Szkoła Powszechna nr 2 w Zawierciu	Katyń
Bojanowski Szymon	por. rez.	inżynier chemik	dyrektor koksowni w Orzegowie	Katyń
Cichobłaziński Zbigniew	ppor. rez.	urzędnik	dyżurny ruchu Katowice-Szopienice	Katyń
Ciołkosz Jan	major	żołnierz zawodowy		Katyń
Cycoń Stanisław	kpt.	żołnierz zawodowy		Katyń
Dmochowski Czesław	por. rez.	inżynier	sztygar kopalni „Chorzów”	Katyń
Domiczek Witold	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła w Hajdukach Wielkich	Katyń
Gadzinowski Mieczysław	por. lekarz	żołnierz zawodowy		Katyń
Gałkowski Kazimierz	ppor. rez.	urzędnik	Fabryka Papieru „Steinhagen” Myszków	Katyń
Hess Kazimierz	por. rez.	nauczyciel	Szkoła Powszechna w Pszowie	Katyń
Jakubiński Roman Michał	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła powszechna w Chorzowie	Katyń
Jakubowski Józef	ppor. rez.	nauczyciel	dyr. Gimnazjum w Boguminie	Katyń
Jóźwiak Jan Franciszek	ppor. rez.			Katyń
Kopeć Józef	ppor. rez.	nauczyciel	gimnazjum w Rybniku	Katyń
Krajewski Jarosław	por. rez.		Miejska Kolej Elektryczna w Krakowie	Katyń
Kubik Lucjan	ppor. rez.			Katyń
Kwieciński Jan Antoni	ppor. rez.	nauczyciel	Szkoła Powszechna w Kopkach	Katyń
Lipina Jerzy	ppor. rez.			Katyń
Matuszkiewicz Ludwik	ppor. rez.	kupiec		Katyń
Michalik Paweł Adolf	ppor. rez.			Katyń
Mijal Franciszek	por. rez.			Katyń
Musiałek Wacław	ppor. rez.	buchalter		Katyń
Niemyski Eugeniusz	por. rez.	technik chemik	pracownik apteki	Katyń
Niewrzałkiewicz Marian	ppor. rez.			Katyń
Otto Marian	ppor. rez.	chemik	Zakład Chemii Organicznej UJ	Katyń
Poloczek Engelbert	ppor. rez.	urzędnik	Huta „Batory”	Katyń
Pucek Karol	ppor. rez.	urzędnik		Katyń
Rudawski Jan	ppor. rez.	handlowiec	Stalownia Braci Woźniak w Sosnowcu	Katyń
Schimsheimer Wilhelm	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła w Siedlcu Dużym	Katyń
Serkes Eustachy	ppor. rez.	nauczyciel		Katyń
Skoczeń Jan	por. rez.	nauczyciel	szkoła zawodowa w Rybniku	Katyń
Słania Paweł Grzegorz	ppor. rez.	absolwent UJ		Katyń
Sowa Bronisław	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła na Śląsku	Katyń
Szostkiewicz Leon	ppor. rez.	inżynier chemik		Katyń
Szota Stefan	ppor.	nauczyciel	szkoła w Chropaczowie	Katyń
Urbanowicz Wiktor	ppor. rez.	prawnik	Śląski Urząd Wojewódzki	Katyń
Wajda Karol Konrad	kpt.	żołnierz zawodowy		Katyń
Wanat Jerzy Seweryn	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła w Rybniku	Katyń
Zbroja Franciszek Józef	ppor. rez.	lekarz	praktyka w Królewskiej Hucie	Katyń
Zieliński Antoni (ur. 1904)	ppor. rez.	nauczyciel	Szkoła Powszechna w Chropaczowie	Katyń
Żochowski Edmund	por. rez.	nauczyciel	szkoła w Piekarach Śląskich	Katyń
Żuraniewski Jan	ppor. rez.	nauczyciel	szkoła powszechna na Śląsku	Katyń
Andrzejewski Edward	podporucznik piechoty			Charków
Jankowski Władysław	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków
Jaroch Maciej	porucznik w st. sp.	lekarz		Charków
Kalinowski Bolesław	podporucznik rezerwy	nauczyciel		Charków
Łomozik Wilhelm	podporucznik rezerwy	technik górnictwa	Kopalnia „Św. Barbara” w Katowicach	Charków
Mierzwiński Zdzisław	podporucznik	żołnierz zawodowy		Charków
Mieszalski Aleksander	podporucznik rezerwy	dziennikarz	pracował w Chorzowie	Charków
Müller Alfred	podporucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła powszechna	Charków
Perek Tadeusz Edmund	podporucznik rezerwy	inżynier leśnik	Nadleśnictwo Chybie	Charków
Ryziński Bolesław	kapitan dyplomowany	żołnierz zawodowy	(e)	Charków
Serwatko Wacław	podporucznik rezerwy	technik hutnik	Huta „Kościuszko” w Chorzowie	Charków
Szczęsny Edmund	podporucznik rezerwy			Charków
Urbański Paweł	podporucznik rezerwy			Charków
Wieszołek Paweł	podporucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła w Lipinach	Charków
Kawalerski Zbigniew	por. rez.	radca prawny		ULK

W kulturze popularnej

• W utworze Puść mnie matko do powstania (sł. Tadeusz Kijonka, wyk. Dżem) podmiot liryczny uprasza matkę o zezwolenie na dołączenie do oddziałów powstańczych. Jak twierdzi,

Do "Bytomskich Strzelców" muszę, bo to pułk wsławiony.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24. T. 2. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Marian Głut: Zarys historji wojennej 75-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk., Warszawa 1937–1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
• Jan Przemsza-Zieliński: Księga wrześniowej chwały pułków śląskich. T. I. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02883-9.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-204-3299-2.
• Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Pruszków: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.